Jak napisać odwołanie od opinii biegłego? Opinia biegłego sądowego to opinia specjalisty z danej dziedziny, na przykład z psychologii, psychiatrii, chemii, medycyny czy rzeczoznawstwa.
Taka opinia stanowi dla sądu wartościowy dowód w postępowaniu, ponieważ przyjmuje się, że polega na wiedzy eksperta. Tym samym, opinia biegłego może mieć istotny wpływ na rozwiązanie danej sprawy. Czy możliwe jest zatem odwołanie od opinii biegłego, a jeśli tak, to jak takie odwołanie napisać?
Wybór biegłego i tezy
Zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego, strony mają możliwość wniesienia wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego. Stronom przyznaje się również prawo do sformułowania tezy, na którą taki dowód ma zostać dopuszczony, a nawet do wyboru biegłego sądowego.
Strony mogą porozumieć się ze sobą przed wyznaczeniem rozprawy i wspólnie wskazać osobę odpowiednią do sporządzenia opinii biegłego. Później również mają wpływ na wybór biegłego, ponieważ sąd powinien wysłuchać ich żądań co do liczby biegłych i wyboru konkretnych specjalistów.
Na etapie wybierania biegłego, strony powinny poddać analizie jego specjalizację, kompetencje i doświadczenie w podobnych sprawach. Później niemożliwe będzie odwołanie biegłego ze względu na te czynniki. Im wcześniej strony zgłoszą zastrzeżenia co do wyboru biegłego sądowego, tym lepiej – ma to na celu zminimalizowanie kosztów i ilości dodatkowych czynności sądowych.
Charakter opinii biegłego sądowego
Zanim odpowiemy na pytanie: „czy można się odwołać od opinii biegłego sądowego”, warto wyjaśnić, jaka – co do zasady – powinna być tego typu opinia, czyli jakie warunki musi spełniać.
Warto wiedzieć, iż choć jest to opinia eksperta, należy sporządzić ją, w sposób rozumiały i przystępny, również dla tych, którzy nie posiadają specjalistycznej wiedzy z danej dziedziny. Krótko mówiąc, opinia biegłego powinna być jasna. Wymaga się od niej również logiczności i kompletności, czyli udzielenia wyczerpującej odpowiedzi na zadane ekspertowi pytanie.
Opinia biegłego musi zawierać wnioski, ale nie mogą to być wnioski pozbawione argumentów. Zastrzeżenia do opinii biegłego dotyczyć będą zatem między innymi braku opisu przebiegu procesu poznawczego i toku rozumowania biegłego. Z treści opinii musi wynikać, jakie metody badań zastosował biegły i jaki sposób prowadzenia badań przyjął.
Po przygotowaniu opinii przez biegłego jest ona w pierwszej kolejności weryfikowana przez sąd. Ten – w przypadku zastrzeżeń – może:
- zażądać ustnego wyjaśnienia opinii,
- żądać wydania opinii dodatkowej.
Czy strony mają prawo odwołać się od opinii biegłego sądowego?
Jak zostało wspomniane, opinia biegłego to opinia eksperta, dlatego niełatwo jest podważyć ją w sensie merytorycznym. Należy pamiętać jednak, że opinia musi spełniać szereg kryteriów, dlatego znacznie łatwiej jest odwołać się od niej z punktu widzenia technicznych błędów i braków.
Biegły sądowy, jak każdy człowiek, ma prawo do pomyłki. Zauważając błędy w opinii biegłego sądowego, strony mają szansę podważyć taki dowód w sprawie, zwłaszcza jeśli działa na ich niekorzyść.
Zarzuty do opinii biegłego mogą wynikać z niedopatrzenia, braku dostatecznej wiedzy z danej dziedziny, z braku uwzględnienia wszystkich istotnych dowodów w sprawie oraz z braku doświadczenia w sprawach podobnych.
Podważenie opinii biegłego sądowego możliwe jest właściwie zawsze, kiedy strony nie zgadzają się z jej treścią. Nie każdy wychwyci jednak błędy w opinii biegłego, gdyż ta często pisana jest językiem specjalistycznym. Warto zatem zlecić sprawdzenie opinii innemu ekspertowi.
Jak odwołać się od opinii biegłego? W celu zaskarżenia opinii należy przygotować odpowiednie pismo procesowe, w którym strony podważą opinię biegłego, z którą się nie zgadzają. Zarzutem może być tutaj:
- niekompletność opinii (brak uwzględnienia kluczowych informacji),
- sprzeczność opinii (uwzględnienie informacji, które wzajemnie się wykluczają),
- niejasność opinii (brak sprecyzowanych wniosków lub brak argumentów, które uzasadniają wnioski).
Jak przygotować odwołanie od opinii biegłego?
W ramach zakwestionowania opinii biegłego sądowego strony mogą wnieść o uzupełnienie brakujących informacji, o sprostowanie informacji lub o powołanie innego biegłego do przygotowania opinii.
Zanim jednak strona złoży takie żądania, powinna uzasadnić swoje odwołanie, czyli przedstawić zastrzeżenia wobec opinii biegłego, które muszą zostać uzasadnione. Nie wystarczy jedynie wyrazić niezadowolenie z opinii, gdyż ta może okazać się negatywna nawet dla strony, która wniosła o dopuszczenie takiego dowodu.
Zarzuty do opinii mogą dotyczyć wskazania:
- elementów niejasnych,
- elementów nielogicznych,
- elementów wewnętrznie sprzecznych,
a także: błędów merytorycznych, braku pełnej odpowiedzi na pytania sądu lub wręcz przeciwnie – przekroczenia zakresu kompetencji biegłego.
Zarzuty dotyczą czasami nawet metodologii badań przyjętych przez biegłego, jego sposobu rozumowania oraz ostatecznie sformułowanych wniosków. Zasadne będzie również takie odwołanie, które podważa:
- kompletność opinii,
- rzetelność opinii,
- stopień stanowczości opinii,
- stan wiedzy biegłego w danej dziedzinie – powinien być aktualny!
Czym skutkuje odwołanie od opinii biegłego sądowego?
Na skutek złożenia odwołania od opinii biegłego, sąd może wnieść o dodatkowe wyjaśnienia od biegłego lub nakazać mu przygotowanie opinii dodatkowej.
Zdarza się nawet – w przypadku spraw bardzo skomplikowanych – że o wydanie opinii proszone zostają instytuty naukowe lub naukowo-badawcze. Jest to uzasadnione w przypadku, kiedy konieczne okazuje się wykonanie skomplikowanych ekspertyz lub opracowanie bardzo zaawansowanych wyników badań.
Zsumowanie informacji
Uzasadnienie opinii powinno być zrozumiałe i przystępne, a wnioski opinii winny być jasne i czytelne (nawet dla osób niedysponujących specjalistyczną wiedzą). Aby skutecznie podważyć opinię biegłego sądowego, trzeba zaprezentować merytoryczne argumenty.
Przykładowe zarzuty do opinii biegłego mogą dotyczyć różnych kwestii, może to być więc:
- niespójna opinia,
- gdy podstawą wydania opinii biegłego nie były obiektywne dowody,
- gdy opinia biegłych nie zawiera odpowiedzi na pytanie sądu,
- gdy opinia nie spełnia obowiązujących w danym zakresie standardom,
- gdy w opinii biegłego występują elementy przeczące końcowym wnioskom,
- itd.
Wniesienie zarzutów do opinii biegłego w postępowaniu sądowym najczęściej skutkuje powołaniem nowego biegłego, by ten wydał dodatkową opinię lub dopuszczenie przez sąd dowodu z opinii uzupełniającej na poparcie swoich twierdzeń.
