Wniosek o odrzucenie spadku przez małoletniego składa w jego imieniu rodzic lub opiekun prawny. Jest to słuszne rozwiązanie, kiedy spadek okazuje się obciążony długami. Rodzice nie mogą jednak złożyć w tej sprawie oświadczenia bez zgody sądu opiekuńczego. Muszą zaś uzyskać ją w terminie nie dłuższym niż 6 miesięcy, ponieważ tyle czasu ma spadkobierca na odrzucenie spadku. Jak napisać stosowny wniosek?
Po co składa się wniosek o odrzucenie spadku przez małoletniego?
Odrzucenie spadku w imieniu małoletniego jest uzasadnione, kiedy w skład masy spadkowej wchodzą długi. Jeśli taki spadek nie zostałby odrzucony w odpowiednim terminie, długi te obciążałyby spadkobiercę, czyli małoletnie dziecko.
Kiedy więc rodzic wie, że w skład masy spadkowej wchodzą zaciągnięte kredyty, pożyczki czy długi u osób prywatnych, powinien jak najszybciej złożyć w imieniu dziecka oświadczenie o odrzuceniu spadku. Nie może jednak dokonać takiej czynności bez zezwolenia sądu.
Zgoda sądu na odrzucenie spadku przez małoletniego
Rodzice i opiekunowie prawni, którzy chcą odrzucić spadek za osobę małoletnią, muszą złożyć do sądu wniosek o zgodę na odrzucenie spadku w imieniu dziecka. Dlaczego?
Jak wynika z treści art. 156 ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy, nawet rodzice posiadający pełnię praw rodzicielskich muszą uzyskiwać zezwolenie sądu na podejmowanie ważnych decyzji dotyczących majątku dziecka. Wspomniany artykuł brzmi:
“Opiekun powinien uzyskiwać zezwolenie sądu opiekuńczego we wszelkich ważniejszych sprawach, które dotyczą osoby lub majątku małoletniego.”
Sprawa związana jest też z zarządem, czyli ze sprawowaniem opieki nad dzieckiem, co obejmuje również gospodarowanie jego majątkiem. Czynności związane ze sprawowaniem zarządu dzieli się na czynności zwykłego zarządu i czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu.
Czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu
Te drugie dotyczą przede wszystkim spraw majątkowych, w tym zmniejszenia majątku dziecka lub ryzyka zmniejszenia tego majątku. Odrzucenie spadku bez wątpienia zaliczamy do czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu.
Podsumowując, aby odrzucić spadek w imieniu dziecka – ze względu na obciążające go długi – rodzice, lub opiekunowie prawni muszą uzyskać zezwolenie sądu opiekuńczego, ponieważ czynność ta ma związek z zarządem majątkiem i przekracza zakres zwykłego zarządu.
Wniosek do sądu o odrzucenie spadku w imieniu dziecka, czyli prośbę o wydanie zezwolenia na złożenie stosownego oświadczenia w imieniu małoletniego rodzice składają do Sądu Rejonowego Wydział Rodzinny i Nieletnich, właściwego ze względu na miejsce pobytu dziecka.
Wniosek może obejmować wszystkie dzieci powołane do spadku, również te poczęte, ale jeszcze nienarodzone. Warto objąć nim wszystkie osoby małoletnie, ponieważ podlega on stałej opłacie (w kwocie 40 zł). Do wniosku o wyrażenie zgody na odrzucenie spadku przez małoletniego należy dołączyć:
- skrócony akt urodzenia dziecka lub dzieci,
- akt małżeństwa rodziców,
- skrócony akt zgonu spadkodawcy,
- postanowienie sądu o odrzuceniu spadku przez rodziców lub oświadczenie o odrzuceniu spadku (złożone przed notariuszem),
- dowód uiszczenia opłaty sądowej.
Ile czasu mają rodzice na odrzucenie spadku w imieniu dziecka?
Wniosek o odrzucenie spadku przez małoletniego musi wpłynąć do sądu w odpowiednim terminie – w terminie 6 miesięcy. Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku składa się w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania (czyli o śmierci spadkodawcy).
Niedopełnienie tego terminu jest jednoznaczne z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza, czyli wraz z obciążającymi spadek długami. Oświadczenie o odrzuceniu spadku składa się przed sądem (Sąd Rejonowy Wydział Cywilny, odpowiedni ze względu na miejsce zamieszkania spadkodawcy) lub przed notariuszem.
Oświadczenie o odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego rodzice składają dopiero po otrzymaniu zezwolenia sądu, dlatego wymagane działania warto podjąć jak najszybciej.
Jeśli chodzi o 6-miesięczny termin na złożenie takiego oświadczenia w przypadku dzieci, to należy pamiętać, że odlicza się go od momentu, kiedy to rodzic – a nie dziecko – dowiedział się o powołaniu do spadku. Takim momentem jest natomiast najczęściej chwila otwarcia spadku.
Oczywiście, jeśli rodzic nie utrzymywał kontaktu ze spadkodawcą i nie wiedział o jego śmierci, może udowodnić to przed sądem i złożyć oświadczenie w późniejszym terminie.
Sześciomiesięczny termin nie upływa, gdy sprawa o wyrażenie zgody na odrzucenie spadku toczy się przed sądem, ale mimo to warto działać sprawnie, ponieważ po uchybieniu terminu odrzucenie spadku może okazać się niemożliwe.
Jak napisać oświadczenie o odrzuceniu spadku przez dziecko?
Kiedy rodzice lub opiekunowie prawni uzyskają zezwolenie sądu na odrzucenie spadku w jego imieniu, mogą wykorzystać przygotowany przez nas i od razu gotowy do wypełnienia wzór wniosku o odrzucenie spadku przez małoletniego. Pismo ma prawo sporządzić zarówno matka, jak i ojciec dziecka.
Rodzice nie muszą występować do sądu wspólnie, ponieważ drugi opiekun i tak z mocy prawa stanie się uczestnikiem postępowania. Poza tym matka i ojciec mogą odrzucić spadek niezależnie od tego, z czyjej strony on pochodzi, czyli zarówno ze swojej strony, jak i ze strony drugiego rodzica.
Wniosek o odrzucenie spadku powinien zawierać uzasadnienie, czyli wskazanie, że spadek jest obciążony długami. Rodzice mogą napisać więc, że:
- zmarły miał nieuregulowane zobowiązania,
- niemożliwe jest odnalezienie wierzycieli zmarłego,
- utrudnione jest oszacowanie długów zmarłego.
Okoliczności te warto też potwierdzić – między innymi za pomocą zaświadczenia o odrzuceniu spadku przez rodziców i innych spadkobierców, a także załącznikami w postaci umów kredytowych, dokumentacji komorniczej czy wezwań do zapłaty.
Podsumowując, aby odrzucić spadek za dziecko, rodzice muszą:
- Złożyć wniosek o przeprowadzenie postępowania przez sąd rodzinny w przedmiocie wyrażenia zgody na odrzucenie przez nich spadku w imieniu małoletniego dziecka.
- Złożyć w imieniu dziecka oświadczenia o odrzuceniu spadku – przed sądem w toku postępowania o stwierdzenie nabycia spadku lub przed notariuszem.
Zsumowanie informacji
Jeśli spadkodawca pozostawił długi, które odziedziczy dziecko – rodzice dziecka lub jego opiekunowie prawni powinni w imieniu dziecka odrzucić taki spadek. Wpierw jednak opiekunowi muszą uzyskać zgodę sądu na dokonanie czynności przekraczającej zwykły zarząd majątkiem małoletniego polegającej na odrzuceniu spadku.
Należy bezwzględnie pamiętać, że w przypadku odrzucenia spadku w imieniu małoletniego należy zachować terminu na dokonanie takiej czynności.
Art. 1015. – [Termin do złożenia oświadczenia] – Kodeks cywilny.
§ 1.Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania.
§ 2.Brak oświadczenia spadkobiercy w terminie określonym w § 1 jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza.
