Jak napisać wniosek o uchylenie obowiązku leczenia odwykowego? Nie każda osoba spożywająca nałogowo alkohol zostanie skierowana na leczenie odwykowe. Aby zostać zmuszonym do takiej terapii, trzeba spełniać jednocześnie inne przesłanki ustawowe, na przykład powodować rozkład życia rodzinnego lub demoralizację nieletnich.
Są to tak zwane przesłanki społeczne, które osoba uzależniona może postarać się podważyć przed sądem, jeśli nie chce zgodzić się na leczenie odwykowe. Wniosek o uchylenie obowiązku leczenia odwykowego powinien złożyć też alkoholik, który podjął terapię dobrowolnie.
Podstawy skierowania na leczenie alkoholika
O przymusowym leczeniu alkoholików i zasadach kierowania osób uzależnionych na terapię informują przepisy ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z 1982 r. Artykuł 24. tego aktu prawnego brzmi:
Już ten jeden paragraf wylicza dwa podstawowe warunki skierowania danej osoby na przymusowe leczenie – to fakt nadużywania alkoholu oraz spełnienie tak zwanej przesłanki społecznej, czyli doprowadzania do demoralizacji małoletnich, powodowania rozkładu życia rodzinnego, uchylania się od obowiązku zaspokajania potrzeb rodziny lub zakłócania spokoju i porządku publicznego w sposób systematyczny.
Na wniosek poszkodowanych sąd będzie dochodził, czy jedna z tych przesłanek została spełniona. Warto podkreślić przy tym, że w ostatnim przypadku – kiedy mowa o zakłócaniu spokoju i porządku – chodzi o zakłócanie spokoju i porządku publicznego, a nie osób prywatnych.
Rodzina czy sąsiedzi alkoholika mogą złożyć wniosek o przymusowe leczenie takiej osoby do gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych. Organ ten skieruje sprawę do sądu po zebraniu dokumentacji. O obowiązku poddania się leczeniu orzeka sąd rejonowy, właściwy dla miejsca zamieszkania lub pobytu osoby alkoholika.
W ramach postępowania w sprawie przymusowego leczenia odwykowego następuje przesłuchanie świadków i przeprowadzenie dowodów. Natomiast w swoim orzeczeniu sąd decyduje nie tylko o nałożeniu na alkoholika obowiązku leczenia, ale również:
- o jego trybie – stacjonarnym lub ambulatoryjnym,
- o ustanowieniu kuratora dla alkoholika,
- o tym, kto poniesie koszty sądowe postępowania.
Jak bronić się przed przymusowym leczeniem odwykowym?
Wiele osób zastanawia się, jak uniknąć przymusowego leczenia odwykowego. Warto wiedzieć więc, że w pierwszej kolejności zainteresowany może przeciwstawić się opinii biegłego, która stwierdza, czy wskazany we wniosku faktycznie jest uzależniony od alkoholu, czy też nie.
Strona postępowania może udowodnić zatem, że nie jest uzależniona od alkoholu lub że jest już w trakcie leczenia odwykowego dobrowolnego. W tym celu powinna złożyć zarzuty do opinii biegłego sądowego.
Odmowa przymusowego leczenia odwykowego może polegać również na podważeniu spełnienia przesłanki społecznej. Oznacza to, że strona ma szansę wykazać, iż:
- nie zachodzi rozkład życia rodzinnego,
- nie dochodzi do demoralizacji małoletnich,
- strona nie uchyla się od obowiązku zaspokajania potrzeb rodziny,
- strona nie zakłóca spokoju ani porządku publicznego.
Gdyby zaś podobne sytuacje miały miejsce, można wykazać, iż nie nastąpiły z powodu nadużywania alkoholu, lecz z innej przyczyny.
Odwołanie od decyzji o przymusowym leczeniu odwykowym
Jeśli stronie nie uda się uniknąć przymusowego leczenia odwykowego, ma jeszcze możliwość wnioskowania o zniesienie przymusowego leczenia, o ile spełnia wymagania określone w przepisach.
Warto wspomnieć, że sąd nakłada na alkoholika obowiązek leczenia w trybie stacjonarnym lub ambulatoryjnym. Jeśli orzeczenie dotyczy obowiązku stawienia się w zakładzie zamkniętym w ramach terapii odwykowej, strona może złożyć apelację od wyroku. Ma na to 14 dni, ale uprzednio musi uzyskać uzasadnienie wyroku. Apelację składa się do sądu okręgowego.
Gdyby termin na apelację minął bezskutecznie, możliwość ta przepada, a wyrok staje się prawomocny i podlega wykonaniu. Wtedy strona nie ma innej możliwości, jak stawić się w wyznaczonym miejscu na leczenie odwykowe.
Wyrok prawomocny sprawia, że sprawa przechodzi na tryb wykonawczy. Sąd będzie kontrolował więc alkoholika i sprawdzał – za pośrednictwem kuratora i zapytań do ośrodka leczniczego – czy dana osoba przechodzi terapię.
Po jej rozpoczęciu zainteresowany może jedynie odwołać się od przymusowego leczenia, o ile spełnia przesłanki określone w treści art. 34 ustawy o wychowaniu w trzeźwości, w brzmieniu:
Wniosek o uchylenie obowiązku leczenia odwykowego jest więc w praktyce wnioskiem o zamianę obowiązku leczenia w trybie stacjonarnym na tryb leczenia niestacjonarnego. Aby go złożyć, osoba uzależniona musi podjąć jednak określone działania, które pozwolą jej uzyskać pozytywną opinię kierownika ośrodka leczniczego i kuratora sądowego. Konieczne jest zatem:
- regularne uczestniczenie w zajęciach prowadzonych w ramach terapii,
- uzyskanie pozytywnej opinii przebiegu leczenia.
Wniosek o uchylenie decyzji o przymusowym leczeniu odwykowym zainteresowany może podeprzeć zaświadczeniem o zapisaniu się do terapeuty czy na dobrowolne leczenie w prywatnym, samodzielnie wybranym zakładzie.
Pismo uzasadnione chęcią dobrowolnego podjęcia leczenia na własną rękę ma duże szanse na pozytywne rozpatrzenie, ponieważ dobra wola alkoholika jest najważniejszym czynnikiem, jaki wpływa na skuteczność leczenia.
