Kara prac społecznych to kara wolnościowa, czyli odbywająca się „na wolności”. W ramach takiej formy kary ograniczenia wolności skazany ma obowiązek wykonywania nieodpłatnej pracy na cele społeczne w określonym wymiarze godzin przez okres od miesiąca do 2 lat.
Można jednak wnioskować również o skrócenie odbywania kary ograniczenia wolności w postaci prac społecznych, zatem jak skrócić prace społeczne?
Na czym polega kara wykonywania prac społecznych?
Kara ograniczenia wolności najczęściej zastępuje dotkliwą karę grzywny lub krótkotrwałą karę pozbawienia wolności. Skazany może odbywać ją w dwóch formach:
- w formie potrąceń z wynagrodzenia za pracę na wybrany przez sąd cel społeczny – potrącenia w wysokości od 10 do 25%
- w formie wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne.
Kara ograniczenia wolności może obejmować okres od 1 miesiąca do 2 lat, a orzeka się ją wobec tych skazanych, których nie trzeba izolować od społeczeństwa – jest to kara wolnościowa.
Miejscem odbywania kary ograniczenia wolności może być między innymi:
- placówka lecznicza,
- młodzieżowy ośrodek wychowawczy,
- samorządowa jednostka organizacyjna,
- fundacja,
- stowarzyszenie,
- organizacja użyteczności publicznej.
W ramach odbywania kary ograniczenia wolności skazany ma obowiązek nie tylko sumiennie wykonywać swoją pracę, ale również stawiać się na wezwania sądu i składać wyjaśnienia dotyczące przebiegu odbywania kary. Jeśli nie dochowa takich obowiązków, sąd może uznać, że uchyla się od odbycia kary.
O rodzaju, miejscu i terminie rozpoczęcia wykonywania pracy informuje go kurator zawodowy. Praca skazanego może odbywać się w wymiarze 8 godzin dziennie, maksymalnie 12 na wniosek skazanego. Co więcej, można realizować ją także w dni ustawowo wolne od pracy.
Skrócenie prac społecznych
Wiele osób zastanawia się, czy można szybciej odrobić prace społeczne. Skrócenie okresu, na jaki sąd orzekł ograniczenie wolności wobec skazanego, jest dopuszczalne na podstawie art. 84 kodeksu karnego, zgodnie z którym skazanego można zwolnić z dalszego obowiązku odbycia kary pod warunkiem, że skazany:
- odbył już przynajmniej połowę orzeczonej kary ograniczenia wolności,
- przestrzegał porządku prawnego,
- wykonał wszystkie nałożone na niego obowiązki oraz orzeczone środki karne, kompensacyjne i przepadek.
Odpowiedź na pytanie, czy można się ubiegać o skrócenie prac społecznych – jest więc twierdząca, ale należy mieć świadomość, że złożenie wniosku o skrócenie kary ograniczenia wolności po spełnieniu tych warunków nie oznacza, że sąd automatycznie przychyli się do prośby skazanego. Poza tym, warto podkreślić, że art. 84 nie znajduje zastosowania w odniesieniu do kary ograniczenia wolności w postaci potrąceń z wynagrodzenia.
Jak złożyć wniosek o skrócenie prac społecznych?
Wniosek o skrócenie prac społecznych – w przypadku spełnienia wymienionych wyżej warunków – ma prawo złożyć skazany, obrońca skazanego i kurator zawodowy. Pismo należy kierować do sądu rejonowego, odpowiedniego ze względu na miejsce wykonywania kary prac społecznych. Od wniosku uiszcza się opłatę w wysokości 45 zł.
Dokument najlepiej jest przygotować w oparciu o sprawdzony wzór wniosku o skrócenie prac społecznych, w którym ujmuje się między innymi oznaczenie wyroku, sygnaturę akt postępowania czy uzasadnienie wniosku.
Uzasadnieniem prośby o skrócenie kary ograniczenia wolności może być między innymi wskazanie na fakt, że skazany przestrzegał porządku prawnego oraz spełnił inne warunki uprawiające go do złożenia takiego wniosku.
Uzasadnienie wniosku o skrócenie kary ograniczenia wolności
Zwolnienie z reszty kary ograniczenia wolności jest uzasadnione, jeżeli cele kary ograniczenia wolności zostały osiągnięte. Jakie są zaś cele kary ograniczenia wolności? Prace społeczne mają przede wszystkim funkcję wychowawczą. Ich celem jest wzbudzenie w skazanym woli kształtowania „społecznie pożądanych postaw”.
Odbywając karę ograniczenia wolności, skazany powinien nauczyć się w szczególności poczucia odpowiedzialności. Ma też obowiązek sumiennego wykonywania pracy, przestrzegania dyscypliny, zasad porządku i ustalonych zasad zachowania. Wszystko to powinno prowadzić do zmiany jego postawy. Natomiast skrócenie kary ograniczenia wolności pełni tutaj rolę nagrody za prawidłowe zachowanie. Warto mieć to na uwadze, sporządzając uzasadnienie wniosku o skrócenie prac społecznych.
Co ważne, sąd rozpatrując wniosek o skrócenie kary ograniczenia wolności, będzie brał pod uwagę przede wszystkim dotkliwość kary, fakt przestrzegania porządku prawnego przez skazanego, a także to, czy skazany spełnił wszystkie obowiązki, jakie nałożył na niego prawomocny wyrok. Jeśli skazanemu zależy na skróceniu okresu odbywania kary ograniczenia wolności, powinien odpowiednio zachowywać się zarówno w miejscu pobytu, jak i w miejscu wykonywania pracy.
Jeżeli jego postawa będzie nienaganna, może ubiegać się o wystawienie pozytywnej opinii przez kuratora zawodowego czy przełożonego, który sprawuje nadzór nad wykonywaniem przez niego prac społecznych.
Inne okoliczności, którymi można posłużyć się w ramach uzasadnienia wniosku o skrócenie prac społecznych, wiążą się ze sprawami rodzinnymi, zawodowymi czy prywatnymi. Jeśli wykonywanie prac społecznych koliduje z obowiązkami skazanego jako rodzica czy pracownika, a także uniemożliwia mu realizację osobistych celów – np. podjęcie nauki w szkole wyższej – warto ująć to we wniosku, przedstawiając dodatkowo takie dowody jak:
- zaświadczenie o podjęciu nauki,
- kopia umowy o pracę.
W przypadku, kiedy skazany musi sprawować osobistą opiekę nad członkiem rodziny, np. nad osobą niepełnosprawną czy ciężko chorą, dowodem na poparcie takich argumentów będzie między innymi orzeczenie o niepełnosprawności czy zaświadczenie lekarskie.
W uproszczeniu można powiedzieć, że uzasadnienie wniosku o skrócenie kary prac społecznych powinno wykazywać, że:
- cele kary zostały spełnione,
- postawa skazanego pozwala wierzyć, że nie popełni on ponownie podobnego przestępstwa,
- dalsze odbywanie kary jest nieuzasadnione i ma negatywny wpływ na życie rodzinne/zawodowe/prywatne skazanego.
Jeśli sąd pozytywnie rozpatrzy wniosek o skrócenie prac społecznych, o jego decyzji kurator zawodowy poinformuje podmiot, który nadzorował wykonywanie prac na cele społeczne – zakład pracy, instytucję lub organizację, w której skazany odbywał karę ograniczenia wolności.
Uznanie wniosku sprawi również, że postępowanie wykonawcze zostanie umorzone, a kara ograniczenia wolności zostanie uznana za wykonaną – rozpocznie się bieg terminu do zatarcia skazania.
Odroczenie kary ograniczenia wolności
Oprócz wniosku o skrócenie kary ograniczenia wolności, skazanym przysługuje jeszcze między innymi wniosek o odroczenie prac społecznych. Dotyczy to jednak tych skazanych, którzy jeszcze nie rozpoczęli wykonywania kary. Zgodnie z przepisami:
Wniosek znajdzie zatem zastosowanie między innymi w takich sytuacjach, jak bezrobocie w rodzinie, choroba członka rodziny czy potrzeba sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.
