Przysposobienie to skomplikowana procedura, ściśle regulowana przez przepisy. Kandydat na przysposabiającego musi spełnić wiele kryteriów i wymogów, a sam proces adopcji jest długotrwały i wymaga dopełnienia licznych formalności.
Nieco mniej zawiłe jest przysposobienie dziecka spowinowaconego (dziecko żony). Jak wygląda przysposobienie dziecka przez męża matki i jak napisać prawidłowy wniosek do sądu?
Czym jest przysposobienie dziecka?
Przysposobienie dziecka to uznanie dziecka obcej osoby (z punktu widzenia biologicznego) za dziecko własne. Przysposobić można małoletniego w wieku od 6 tygodni do 18 lat, przy czym warunek małoletności musi być spełniony w dniu złożenia wniosku o przysposobienie. Przysposobionym nie może być też osoba w związku małżeńskim.
Przysposobić dziecko może z kolei osoba, która:
- ma ukończone 18. lat,
- posiada pełnię praw,
- nie ma ograniczonej władzy rodzicielskiej,
- posiada stały dochód,
- ma odpowiednie warunki mieszkaniowe,
- cieszy się dobrym stanem zdrowia.
Czym się różni adopcja od przysposobienia dziecka?
Przysposobienie i adopcja dziecka to pojęcia, których można używać zamiennie, gdyż oznaczają dokładnie to samo. Warto wspomnieć przy tym, że istnieją dwa rodzaje adopcji (przysposobienia):
- adopcja niepełna – przysposobienie niepełne polega na tym, że z dzieckiem nie powstaje „pełna” więź, nie traci ono relacji z krewnymi (poza rodzicami biologicznymi), adopcja dziecka wiąże się ze wpisaniem nazwiska nowych rodziców do aktu urodzenia dziecka.
- adopcja pełna – w przypadku przysposobienia pełnego (całkowitego) adopcja polega na trwałym wejściu dziecka do rodziny, wiąże się z zerwaniem więzi i kontaktów z rodziną biologiczną, dziecko otrzymuje nowe nazwisko, ma też nowych krewnych (ciocie, wujków).
Odmianą przysposobienia pełnego jest też przysposobienie całkowite, które wyróżnia trwałość i tajemnica. Adopcja może nastąpić, jeśli rodzice biologiczni wyrazili na to zgodę przed sądem. Po dopełnieniu formalności sporządza się nowy akt urodzenia dziecka.
Warto wiedzieć, że sąd może orzec przysposobienie, jeśli:
- rodzice biologiczni wyrazili zgodę na przysposobienie,
- rodzice biologiczni zostali całkowicie pozbawieni władzy rodzicielskiej,
- rodzice biologiczni są nieznani.
Przysposobienie dziecka spowinowaconego
Jak przysposobić dziecko małżonka? procedura przysposobienia dziecka spowinowaconego jest uproszczona. Kandydat na rodzica pozostaje już w stosunku prawnym z rodzicem małoletniego, dlatego nie dotyczy go obowiązek ukończenia szkolenia, które organizuje z reguły ośrodek adopcyjny, ani obowiązek uzyskania opinii kwalifikacyjnej.
Aby przysposobienie dziecka partnerki czy partnera było możliwe, przysposabiający powinien:
- posiadać pełną zdolność do czynności prawnych,
- posiadać kwalifikacje osobiste, które uzasadniają przekonanie, że będzie należycie wywiązywać się ze swoich obowiązków.
Konieczna jest też odpowiednia różnica wieku pomiędzy przysposabiającym a przysposobionym (najlepiej około 18 lat). Przy czym nie ma ani minimalnej, ani maksymalnej różnicy wieku, jaką określają przepisy, jako przesłanki przysposobienia dziecka. Dlatego tutaj zawsze sąd opiekuńczy rozpatruje sprawę indywidualnie.
Jak przysposobić dziecko współmałżonka?
Aby adoptować dziecko żony czy męża, należy złożyć do sądu wniosek o przysposobienie dziecka współmałżonka, wskazując w nim jakiego rodzaju ma być to przysposobienie.
Wniosek o adopcję dziecka współmałżonka powinien opisywać szczegółowo motywy decyzji o adopcji, a także więź kandydata na rodzica z dzieckiem. Istotne jest też wykazanie, że przysposabiający ma możliwość zapewnienia dziecku godnych warunków do życia i realizacji jego potrzeb związanych z rozwojem społecznym, emocjonalnym i fizycznym.
Pozostałe dokumenty adopcyjne dziecka – poza wnioskiem – to:
- skrócony odpis aktu małżeństwa rodzica i kandydata na rodzica,
- zupełny odpis aktu urodzenia dziecka,
- zaświadczenie lekarskie stwierdzające, że stan zdrowia kandydata na rodzica nie stoi na przeszkodzie przysposobieniu,
- zaświadczenie o zatrudnieniu i zarobkach kandydata na rodzica potwierdzająca zdolność do bycia rodzicami dziecka (potwierdza możliwość zapewniania dziecku warunków bytowych),
- czasem potrzebne jest też świadectwo ukończenia szkolenia organizowanego przez ośrodek adopcyjny i opinia kwalifikacyjna, które mają za zadanie potwierdzić, że wnioskodawca będzie dobrze wywiązywał się z obowiązków przysposabiającego.
W toku postępowania sąd na podstawie art. 586 §4 KPC. może wystąpić do ośrodka adopcyjnego o sporządzenie opinii kwalifikacyjnej.
Czy potrzebna jest zgoda na przysposobienie dziecka?
Wniosek o przysposobienie dziecka żony czy męża nie zawsze zostanie rozpatrzony pozytywnie. Aby adopcja doszła do skutku, kandydat na rodzica musi posiadać jeszcze zgodę rodziców biologicznych lub samego dziecka.
Zgoda biologicznych rodziców na przysposobienie nie jest potrzebna tylko wtedy, gdy:
- są oni nieznani,
- zostali pozbawieni praw rodzicielskich,
- dojście do porozumienia z rodzicami napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody,
- mają ograniczoną zdolność do czynności prawnych (mimo braku zgody sąd orzeka przysposobienie dziecka, jeśli odmowa byłaby sprzeczna dobrem dziecka).
Jeżeli dziecko, które ma zostać adoptowane, ukończyło 13. rok życia, niezbędna będzie zgoda samego przysposabianego. Sąd może zapytać o zgodę na adopcję również młodsze dziecko, jeśli wykazuje się dojrzałością i zrozumieniem sytuacji.
Rodzaje adopcji a alimentacja
Kwestia obowiązku alimentacyjnego wygląda nieco inaczej w przypadku adopcji pełnej i niepełnej. Przysposobienie niepełne nie powoduje wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego rodziców biologicznych. Niemniej jednak w pierwszej kolejności obowiązek łożenia na dziecko powinien być realizowany przez rodziców adopcyjnych.
Przysposobienie pełne wiąże się natomiast z całkowitym zerwaniem wszelkich więzi z rodziną biologiczną, a tym samym stworzenia między przysposobionym a przysposabiającymi takich relacji, jak pomiędzy dziećmi i rodzicami.
Taka adopcja pozbawia biologicznych krewnych zarówno praw, jak i obowiązków wynikających z pokrewieństwa. Wiąże się więc również z ustaniem obowiązku alimentacyjnego.
Obowiązek alimentacyjny wygasa w momencie uprawomocnienia się orzeczenia o przysposobieniu dziecka, a świadczenia alimentacyjne od rodziców biologicznych pobierane po dokonaniu przysposobienia są świadczeniami nienależnymi.
Przepisy, które warto znać:
§ 1.Do przysposobienia jest potrzebna zgoda rodziców przysposabianego, chyba że zostali oni pozbawieni władzy rodzicielskiej lub są nieznani albo porozumienie się z nimi napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody.
§ 2.Sąd opiekuńczy może, ze względu na szczególne okoliczności, orzec przysposobienie mimo braku zgody rodziców, których zdolność do czynności prawnych jest ograniczona, jeżeli odmowa zgody na przysposobienie jest oczywiście sprzeczna z dobrem dziecka.
Inne polecane wzory pism:
