Wniosek o pozbawienie władzy rodzicielskiej może zostać złożony w sytuacji, kiedy rodzic lub rodzice dziecka, nadużywają swojej władzy rodzicielskiej bądź z niej nie korzystają w sposób prawidłowy.
Wniosek o pozbawienie władzy rodzicielskiej może zostać złożony przez jednego z rodziców, przez osoby bliskie dziecku, jak również przez prokuratora lub pracownika szkoły, do której uczęszcza dziecko.
Postępowanie o pozbawienie władzy rodzicielskiej może zostać wszczęte również z urzędu. Postępowanie takie jest wszczynane, jeżeli sąd otrzyma informacje dotyczące tego, że władza rodzicielska jest sprawowana w sposób nieodpowiedni.
Wniosek o pozbawienie władzy rodzicielskiej – przesłanki
Zgodnie z art. 111 §1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rażące zaniedbywanie przez rodziców obowiązków względem dziecka daje podstawę do pozbawienia ich tej władzy.
Rażące zaniedbywanie obowiązków wobec dziecka to inaczej zaniedbanie poważne, nacechowane nasileniem złej woli, uporczywością i niepoprawnością. Także zachowanie stanowiące zagrożenie dla zdrowia lub życia dziecka.
Sąd może orzec o odebraniu władzy rodzicielskiej rodzicom dziecka jedynie w sytuacji, gdy zostanie spełniona którakolwiek z przesłanek określonych w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym.
Sąd może odebrać władzę rodzicielską, jeżeli:
- rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej – oznacza to, że sprawują opiekę nad dzieckiem w sposób, który może wpłynąć negatywnie na zdrowie lub życie dziecka. Wśród przykładów nadużywania władzy rodzicielskiej możemy wymienić m.in.: stosowanie przemocy fizycznej lub psychicznej; nakłanianie dziecka do czynów prawnie zakazanych; seksualne wykorzystywanie dziecka; nadużywanie alkoholu lub innych substancji przez rodzica.
- rodzice przez dłuższy czas nie są w stanie sprawować władzy rodzicielskiej – jest to sytuacja, w której rodzice lub rodzic zaginął; przebywa przez długi czas w zakładzie karnym lub psychiatrycznym. Trwałą przeszkodą w sprawowaniu władzy rodzicielskiej jest również przewlekła choroba oraz wyjazd za granicę z zamiarem stałego pobytu poza granicami kraju przy jednoczesnym braku zainteresowania dzieckiem;
- rodzice dopuszczają się zaniedbań obowiązków rodzicielskich – dochodzi do takiej sytuacji, kiedy rodzice systematycznie, przez znaczny okres czasu nie interesują się sytuacją dziecka. Nie dbają o jego wychowanie i utrzymanie. Za przykłady można podać m.in.: niełożenia na jego utrzymanie; niezapewnianie mu posiłków; pozwalanie na zażywanie przez dziecko alkoholu lub innych groźnych substancji; tolerowanie jego zachowania niezgodnego z prawem. Sąd orzeka pozbawienie praw rodzicielskich w przypadkach, kiedy rodzice przez dłuższy czas zaniedbują swoje obowiązki względem dziecka, jednak jeżeli dojdzie do sytuacji, która bezpośrednio zagraża życiu lub zdrowiu dziecka, władza rodzicielska może zostać odebrana na podstawie jednorazowego zachowania;
- dziecko przez znaczny czas przebywa w rodzinie zastępczej i utrzymują się powody umieszczenia dziecka w zastępczej pieczy.
W sytuacji, gdy przyczyny odebrania władzy rodzicielskiej staną się nieaktualne, władza ta może zostać przywrócona. Samo ustąpienie przyczyny, dla której władza rodzicielska została odebrana, nie jest przyczyną do jej przywrócenia. Niezbędne jest orzeczenie sądu opiekuńczego.
Skutki pozbawienia władzy rodzicielskiej
Obowiązki rodziców zostały określone w art. 95 § 1 k.r.o., obejmują one wykonywanie pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz wychowanie dziecka. Do obowiązków tych możemy również zaliczyć dbanie o rozwój duchowy i fizyczny dziecka, a także łożenie na jego utrzymanie.
Sąd opiekuńczy stoi na straży ochrony dzieci, dlatego też pozbawienie władzy rodzicielskiej ma za zadanie przede wszystkim dobro dzieci. Ukaranie rodziców, którzy nie wykonują swojej władzy prawidłowo, nie jest celem sądu. Dlatego też sądy opiekuńcze nie mają możliwości orzeczenia kar wobec „winnych” rodziców.
Rodzic, któremu odebrano władzę rodzicielską, nie ma prawa decydować o sposobie opieki nad dzieckiem, uczestniczyć w procesie wychowania, decydować o majątku dziecka, a także reprezentować dziecka czy podejmować jakichkolwiek decyzji, dotyczących jego osoby.
Mimo to rodzic – jeżeli sąd nie odbierze mu takiego prawa – może dalej spotykać się z dzieckiem. Co więcej, rodzice pozbawieni władzy dziedziczą po dziecku, a dziecko po rodzicach. Rodzic pozbawiony władzy może być również zobowiązany do płacenia alimentów na rzecz dziecka.
Przygotowane przez nas pismo może pełnić rolę jako wzór wniosku o pozbawienie praw rodzicielskich ojca lub matki!
