Umowa zlecenia jest umową cywilnoprawną uregulowaną przepisami art. 734–751 Kodeksu cywilnego. Przedmiotem umowy jest zobowiązanie jednej osoby – zleceniobiorcy, do wykonania określonej czynności prawnej dla innego podmiotu – zleceniodawcy, na warunkach określonych w umowie. W związku z tym, iż umowa zlecenie nie jest uregulowana Kodeksem pracy, osobie wykonującej zlecenie przysługują tylko takie prawa, jakie bezpośrednio wynikają z treści umowy.
Umowa zlecenia jest umową starannego działania, tj. ważny jest fakt wykonywania pracy na rzecz zleceniodawcy, która niekoniecznie musi prowadzić do określonego rezultatu (w przeciwieństwie do umowy o dzieło, która jest umową rezultatu). Umowa powinna być zawarta na piśmie i podpisana przez obydwie strony – zleceniobiorcę i zleceniodawcę.
Minimalna stawka godzinowa za pracę
Od 1 stycznia 2017 roku ustalona została wysokość minimalnego wynagrodzenia dla zatrudnionych na podstawie umowy zlecenia. Wysokość stawki godzinowej jest zmienna, gdyż została uzależniona od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę.
W bieżącym roku wysokość minimalnej stawki godzinowej wynosi 13,70 zł brutto za godzinę. W związku z odgórnym nałożeniem na strony umowy minimalnej stawki godzinowej zleceniodawcy są zobowiązani ewidencjonować przepracowany przez zleceniobiorcę czas.
Składki opłacane przy umowach zlecenia
Zleceniodawca w przypadku umów zlecenia ma obowiązek naliczania i odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne ZUS na rzecz zleceniobiorcy. Obowiązek ten jest wyłączony w przypadku, gdy zleceniobiorca posiada inne tytułu do ubezpieczenia, których kwota jest co najmniej, równa z minimalną krajową. Wtedy zleceniobiorca musi płacić jedynie składkę zdrowotną.
Uprawnienia i obowiązki stron
Zleceniobiorca na podstawie umowy zlecenia nie posiada żadnych przywilejów, które przysługują pracownikowi zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę, chyba że są one bezpośrednio zawarte w umowie.
Tak więc nie obowiązują go: terminy wypowiedzenia; urlopy wypoczynkowe; wynagrodzenie chorobowe; dodatki za pracę w godzinach nadliczbowych szczegółowo opisane przez prawo pracy. Co więcej, umowa zlecenie nie jest wliczana do stażu pracy i nie gwarantuje ciągłości zatrudnienia.
Co do zasady zlecenie wykonywane przez zleceniobiorcę nie powinno spełniać w rzeczywistości kryteriów stosunku pracy. Umowę zlecenie od umowy o pracę odróżniają następujące kwestie:
- zleceniobiorca nie ma obowiązku wykonywania zlecenia w ściśle określonym miejscu ani czasie, nie jest też zależny od zleceniodawcy;
- zlecenie może być wykonane przez osobę trzecią;
- umowa zlecenie nie musi być odpłatna;
- wynagrodzenie nie musi być płatne co miesiąc;
- zleceniobiorca za szkodę wyrządzona zleceniodawcy lub osobom trzecim w związku z wykonywanym zleceniem odpowiada całym swoim majątkiem.
Elementy umowy
Umowa zlecenie dla swojej ważności powinna zwierać obowiązkowo takie elementy jak:
- Określenie miejsca i daty zawarcia umowy.
- Określenie stron umowy – w umowie powinny znaleźć się szczegółowe dane stron. W odniesieniu do osoby fizycznej winny to być: imię, nazwisko, data urodzenia, imiona rodziców, adres zamieszkania oraz numer dowodu osobistego, oraz PESEL. Dodatkowo, jeśli osoba fizyczna będąca stroną umowy prowadzi działalność gospodarczą, konieczne jest zawarcie nazwy działalności oraz NIP. W przypadku osoby fizycznej należy podać nazwę, adres siedziby, numer KRS, a także osoby uprawnione do jej reprezentowania.
- Opis zlecenia i określenie zakresu współpracy – należy szczegółowo opisać, na czym ma polegać świadczone zlecenie. W umowie powinny znaleźć się również obowiązki zleceniodawcy wobec zleceniobiorcy, w tym dostarczenie odpowiednich materiałów do wykonania zlecenia.
- Termin – umowa powinna regulować czas trwania zlecenia, z podaniem dnia jego rozpoczęcia oraz zakończenia bądź wskazanie, że umowa została zawarta na czas nieoznaczony. Umowa powinna zawierać także terminy jej wypowiedzenia.
- Wynagrodzenie – należy ustalić wysokość i rodzaj wynagrodzenia, a także formę i termin płatności.
- Podpisy stron.
