Umowa użyczenia pracownika to podstawa tak zwanego leasingu pracowniczego, który polega na oddelegowaniu własnego pracownika do pracy w innej firmie. Z tego typu rozwiązania może skorzystać między innymi pracodawca w trudnej sytuacji finansowej.
Zamiast zwalniać dobrego pracownika, ma możliwość przekierowania go do pracy w innym zakładzie na określony czas aż do momentu, kiedy jego sytuacja jako pierwotnego pracodawcy – się poprawi. Na jakich zasadach odbywa się wypożyczenie pracownika i napisać umowę użyczenia pracownika?
Czym jest użyczenie pracownika?
Użyczenie pracownika innej firmie to rozwiązanie, które zastosować może pierwotny pracodawca, co jest zgodne z przepisami Kodeksu pracy. Jak czytamy w treści art. 174:
Umowa użyczenia pracownika jest więc umową trójstronną. Zawiera ją pracownik z obecnym i przyszłym (tymczasowym) pracodawcą. Aby taka umowa była zgodna z prawem, konieczne jest spełnienie trzech warunków:
- Pierwszy pracodawca musi udzielić pracownikowi urlopu bezpłatnego – na czas określony, czyli na czas świadczenia pracy w innej firmie.
- Pracownik musi wyrazić zgodę na urlop bezpłatny – w formie pisemnej – i zobowiązać się do świadczenia pracy na rzecz innego pracodawcy przez czas określony (nie ma takiego obowiązku – pracodawca nie może zmusić pracownika).
- Drugi pracodawca musi zobowiązać się do zatrudnienia użyczonego pracownika na czas określony.
Forma umowy użyczenia pracownika
Umowa użyczenia pracownika innej firmie może zostać zawarta nawet w formie ustnej, ponieważ przepisy nie mówią nic na temat obowiązku zawarcia takiej umowy w formie pisemnej. Niemniej jednak choćby dla celów dowodowych, umowę użyczenia warto zawrzeć w zwykłej formie pisemnej. Pozwoli to bowiem uniknąć ewentualnych sporów czy dodatkowych roszczeń.
Umowa najmu pracowników będzie też bardzo wartościowym dokumentem dla dotychczasowego pracodawcy, który może w takiej sytuacji zostać oskarżony o nielegalne pośrednictwo pracy.
Warto wspomnieć, że oddelegowanie pracowników do innego pracodawcy objęte jest podatkiem VAT (na podstawie regulacji art. 8 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług). Zatem pracodawca, który podpisuje umowę użyczenia pracownika innej firmie, musi wystawić za taką usługę fakturę VAT, a w nazwie usługi wpisać na przykład „oddelegowanie pracownika”.
Jak traktuje się użyczonego pracownika?
Oddelegowanie pracownika do innego pracodawcy nie powinno być dla osoby zatrudnionej krzywdzące. Jak w praktyce wygląda takie użyczenie?
W swoim macierzystym, pierwszym zakładzie pracy pracownik traktowany jest jak pracownik zawieszony w obowiązkach i uprawnieniach pracowniczych. Oznacza to, że nie otrzymuje wynagrodzenia za pracę, a pracodawca nie płaci za niego składek na ubezpieczenie społeczne.
Okres pracy u innego pracodawcy wlicza się jednak w pełni do uprawnień pracowniczych u pierwszego pracodawcy, co ma znaczenie przy ustalaniu wysokości odprawy emerytalno-rentowej, nagród jubileuszowych czy dodatków stażowych. Krótko mówiąc, po zakończeniu umowy użyczenia, pracownik wraca do macierzystego zakładu pracy, a okres oddelegowania zostaje mu wliczony do stażu pracy.
Urlop udzielany pracownikowi na czas trwania umowy użyczenia jest urlopem szczególnym. Nie może zostać więc odwołany. Co ciekawe, chociaż umowa oddelegowania pracownika powinna zostać zawarta na czas określony, to przepisy nie mówią nic na temat tego, jak długo może trwać takie użyczenie. Oznacza to, że umowę można zawrzeć na kilka miesięcy, ale też na kilka lat.
Niezależnie od tego, na jaki okres zawarto umowę użyczenia, przez cały ten czas pracownik jest chroniony przed utratą zatrudnienia z zakładu macierzystego. Kiedy wróci z delegacji, powinien zostać przywrócony na takie samo stanowisko. Pracodawcę obowiązują również te same zasady zatrudnienia, czyli taki sam wymiar czasu pracy oraz taka sama płaca.
Kiedy zawiera się umowę użyczenia pracownika?
Użyczenie pracownika to rozwiązanie, z którego coraz częściej korzystają przedsiębiorcy w trudnej sytuacji materialno-organizacyjnej. Jeśli sami mają problemy finansowe, ale nie chcą zwalniać osób zatrudnionych, mogą ograniczyć własne koszty, jednocześnie dając pracownikom możliwość zarobkowania w innej, lepiej prosperującej firmie. Jest to doskonały sposób na walkę z kryzysem.
Inny dobry przykład zastosowania umowy użyczenia to „wypożyczenie” specjalisty zaprzyjaźnionej firmie. Zdarza się bowiem, że jeden pracownik jest na wagę złota – posiada wyjątkową wiedzę i doświadczenie, z których chciałby skorzystać nie jeden przedsiębiorca.
W takim wypadku nic nie stoi na przeszkodzie, aby macierzyste przedsiębiorstwo pobierało od drugiego pracodawcy opłatę za użyczenie pracownika.
Użyczenie pracownika czy powierzenie innej pracy?
Umowę użyczenia pracownika warto odróżnić od powierzenia pracownikowi innej pracy na zasadach opisanych w treści art. 42 Kodeksu pracy, w brzmieniu:
Pracodawca może zatem powierzyć pracownikowi inną pracę, niż wynika to z zawartej z nim umowy, ale nie jest to rozwiązanie tożsame z użyczeniem pracownika, ponieważ:
- jest ograniczone czasowo do maksymalnie 3 miesięcy w jednym roku kalendarzowym,
- nie wymaga uzyskania zgody pracownika.
Warto pamiętać też, że rozwiązanie to jest dopuszczalne tylko w uzasadnionych przypadkach, a powierzona pracownikowi praca nie może wiązać się z obniżeniem wynagrodzenia ani z zaniżeniem kwalifikacji osoby zatrudnionej.
Zsumowanie informacji
Wzór umowy użyczenia pracownika, aby spełniał wszystkie formalne wymagania, musi zawierać w swej treści kilka niezbędnych informacji, aby ułatwić Ci przygotowanie takiej umowy – przygoowaliśmy gotową do wypełnienia umowę powierzenia pracownika – którą zakupisz na samej górze strony.
