Umowa o udzielenie gwarancji bankowej to inaczej zlecenie przez klienta bankowi udzielenia mu gwarancji. Dłużnik występuje w tym stosunku jako zleceniodawca.
Aby Umowa o udzielenie gwarancji bankowej została zawarta, konieczne jest oświadczenie woli gwaranta. Gwarantem może wyłącznie bank. Oświadczenie woli musi zostać złożone w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Oświadczenie woli umieszczone jest w „liście gwarancyjnym”.
Podstawą umowy jest zobowiązanie się gwaranta do zapłacenia na żądanie beneficjenta gwarancji kwoty gwarancji, w sytuacji, gdy dłużnik nie spełni swojego świadczenia. Co do zasady umowa udzielenia gwarancji zawierana jest na czas określony.
Definicja gwarancji bankowej
Ustawa – Prawo bankowe definiuje gwarancję bankową jako jednostronne zobowiązanie banku – gwaranta, że po spełnieniu przez podmiot uprawniony (beneficjenta gwarancji) określonych warunków zapłaty; które mogą być stwierdzone określonymi w tym zapewnieniu dokumentami, jakie beneficjent załączy do sporządzonego we wskazanej formie żądania zapłaty; bank ten wykona świadczenie pieniężne na rzecz beneficjenta gwarancji – bezpośrednio albo za pośrednictwem innego banku (art. 81 ustawy – Prawo bankowe).
Podmioty umowy
W umowie umowy zawsze występują 3 rodzaje podmiotów:
- Gwarant, tj. bank;
- Wierzyciel, tj. beneficjent gwarancji;
- Zleceniodawca, tj. dłużnik.
Między wierzycielem i zleceniodawcą istnieje wierzytelność będąca podstawą zawarcia umowy o udzielenie gwarancji bankowej. Zleceniodawcą zleca gwarantowi udzielenie gwarancji. W wyniku czego między gwarantem i wierzycielem powstaje stosunek gwarancji.
Charakter gwarancji bankowej
Gwarancja bankowa ma charakter samodzielny, nieakcesoryjny. Gwarancja ma charakter niezależny wobec pozostałych stosunków. Ma również charakter abstrakcyjny, bowiem zobowiązanie gwaranta jest niezależne od przyczyny zobowiązania.
Przepisy art. 83 ustawy – Prawo bankowe regulują możliwość potwierdzenia przez bank zobowiązania innego banku wynikające z gwarancji bankowej. W takiej sytuacji roszczenia z gwarancji można kierować do:
- banku, który jej udzielił;
- banku, który ją potwierdził;
- do obu tych banków łącznie.
Skutki wykonania gwarancji
Gwarant, wypłacając sumę wierzycielowi, spłaca jedynie swój dług. Nie wstępuje on w miejsce zaspokojonego wierzyciela. Nie ma więc tutaj roszczeń zwrotnych. Strony jednakże mogą tę kwestię uregulować odmiennie w umowie.
Przedawnienie roszczeń z tytułu umowy gwarancji bankowej
Przepisy art. 87. Prawa bankowego stanowią, iż roszczenia z tytułu gwarancji bankowych, które stały się wymagalne, przedawniają się z upływem 6 lat. Bieg przedawnienia roszczeń z tytułu gwarancji rozpoczyna się od daty przedłożenia skutecznego żądania zapłaty.
Treść umowy
Prawo bankowe nie reguluje obligatoryjnych elementów gwarancji bankowej. Jednakże § 3 ust. 1 i 2 zarządzenia nr 4/98 Komisji Nadzoru Bankowego z dnia 30 czerwca 1998 r. odnosi się do treści oświadczenia banku, udzielającego gwarancji reguluje.
Zgodnie z tymi przepisami oświadczenie banku powinno wskazywać:
- kwotę, do której bank zobowiązuje się dokonać zapłaty na rzecz beneficjenta gwarancji
- walutę, w której będzie wykonane zobowiązanie banku;
- warunki zapłaty przez bank;
- dokumenty stwierdzające spełnienie zapłaty;
- postanowienie o poddaniu gwarancji jednolitym regułom stosowanym w obrocie międzynarodowym.
Dodatkowo bank może zastrzec w oświadczeniu, takie kwestie jak:
- dopuszczalność przelewu wierzytelności z gwarancji tylko wraz z przeniesieniem wierzytelności nią zabezpieczonej;
- określenie terminu obowiązywania gwarancji, z którego upływem powinien nastąpić zwrot dokumentu gwarancyjnego wystawionego przez bank.
