Umowa depozytu została uregulowana w przepisach art. 835 – 845 Kodeksu cywilnego. Umowa ta jest jedną z tzw. umów życia codziennego. Może mieć ona charakter zarówno odpłatny, jak i lub nieodpłatny.
Umowa depozytu, zwana również umową przechowania, polega na tym, że jedna strona zobowiązuje się zachować w stanie niepogorszonym rzecz ruchomą oddaną mu na przechowanie przez drugą stronę. Stronami w umowie depozytu jest depozytariusz oraz deponent.
Zasady przechowywania depozytu
Depozytariusz powinien przechowywać rzecz w taki sposób, do jakiego się zobowiązał. W przypadku braku unormowania tego aspektu w umowie – w taki sposób, jaki wynika z właściwości przechowywanej rzeczy i z okoliczności.
Co więcej, depozytariusz jest uprawniony, a nawet zobowiązany, zmienić określone w umowie miejsce i sposób przechowania rzeczy, jeżeli okaże się to konieczne dla jej ochrony przed utratą lub uszkodzeniem. Jeżeli uprzednie uzyskanie zgody składającego jest możliwe, depozytariusz powinien ją uzyskać przed dokonaniem zmiany.
Depozytariuszowi w trakcie trwania umowy nie wolno używać depozytu bez zgody deponenta. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy jest to konieczne do zachowania depozytu w stanie niepogorszonym. Dodatkowo nie może on oddać rzeczy na przechowanie innej osobie, chyba że zmuszą go do tego okoliczności.
W takim wypadku obowiązany jest zawiadomić niezwłocznie deponenta, gdzie i u kogo rzecz została złożona. W razie zawiadomienia odpowiedzialny jest tylko za brak należytej staranności w wyborze zastępcy.
Zastępca jest odpowiedzialny wobec depozytariusza oraz deponenta. Jeżeli depozytariusz ponosi odpowiedzialność za czynności swego zastępcy jak za swoje własne czynności, ich odpowiedzialność jest solidarna.
Jeżeli depozytariusz, bez zgody deponenta i bez koniecznej potrzeby, używa depozytu albo zmienia miejsce lub sposób jego przechowywania, albo jeżeli oddaje go na przechowanie innej osobie, jest odpowiedzialny także za przypadkową utratę lub uszkodzenie rzeczy, które by w przeciwnym razie nie nastąpiło.
Deponent powinien zwrócić depozytariuszowi wydatki, które ten poniósł w celu należytego przechowania rzeczy, wraz z odsetkami ustawowymi oraz zwolnić przechowawcę od zobowiązań zaciągniętych przez niego w powyższym celu w imieniu własnym.
Zwrot i odebranie depozytu
Deponent ma prawo w każdym czasie żądać zwrotu rzeczy oddanej na przechowanie. Depozytariusz natomiast może żądać odebrania rzeczy przed upływem terminu oznaczonego w umowie, jeżeli wskutek okoliczności, których nie mógł przewidzieć, nie może bez własnego uszczerbku lub bez zagrożenia rzeczy przechowywać jej w taki sposób, do jakiego jest zobowiązany.
Jeżeli czas przechowania nie był oznaczony albo jeżeli rzecz była przyjęta na przechowanie bez wynagrodzenia, depozytariusz może żądać odebrania rzeczy w każdym czasie, byleby jej zwrot nie nastąpił w chwili nieodpowiedniej dla deponenta.
