Jak napisać ugodę o zachowek? ugoda o zachowek to sposób na polubowne załatwienie kwestii związanej z dziedziczeniem majątku. Osoby uprawnione do dziedziczenia, ale nieuwzględnione w testamencie zmarłego, mają prawo żądać od spadkobierców zapłaty zachowku w gotówce. Sprawa nie musi trafiać jednak do sądu. Ugoda o zapłatę zachowku pozwala rozwiązać ten problem polubownie, na drodze kompromisu.
Czym jest zachowek i ile wynosi?
Zachowek to roszczenie pieniężne bliskich spadkodawcy, którzy zgodnie z przepisami, byliby powołani do spadku, ale ze względu na treść testamentu zmarłego zostali wykluczeni z dziedziczenia.
Aby domagać się zachowku od spadkobierców, należy wyliczyć wcześniej jego kwotę. Zachowek może wynosić:
- dwie trzecie wartości udziału spadkowego, jeśli uprawniony do zachowku jest nieletni lub trwale niezdolny do pracy,
- połowę wartości udziału spadkowego, w pozostałych przypadkach.
Spłata zachowku może nastąpić na drodze sądowej lub pozasądowo, czyli polubownie. W obu przypadkach osoba uprawniona do zachowku powinna przygotować pismo, w którym domaga się od spadkobiercy zawarcia ugody w sprawie przekazania zachowku.
Dopiero w przypadku, kiedy odbiorca wezwania pozostanie bierny, sprawę można skierować na drogę sądową.
Jak obliczyć wartość zachowku?
Kwota zachowku nie jest ustalona odgórnie, dlatego w celu sporządzenia ugody, należy wyliczyć ją zgodnie z określonymi zasadami. Na początek konieczne będzie ustalenie udziału spadkowego osoby uprawnionej do zachowku, gdyż jest to podstawa wyliczeń.
Później niezbędne będzie obliczenie ogólnej wartości spadku i ewentualnej wartości darowizn do niej doliczanych. W dalszej kolejności uprawniony powinien pomnożyć wartość swojego udziału spadkowego odpowiednio przez:
- 2/3 , jeśli jest nieletni lub trwale niezdolny do pracy,
- ½, w pozostałych przypadkach.
Dlaczego warto zawrzeć ugodę o zachowek?
Nawet jeśli umowa o zachowek opiewać będzie na kwotę niższą niż ta, którą prawdopodobnie ustaliłby sąd w takim postępowaniu, to i tak warto ją zawrzeć, ponieważ polubowne załatwienie sprawy ma wiele innych korzyści.
Po pierwsze, umowa przekazania zachowku to sposób na uniknięcie stresu i innych negatywnych emocji, jakie towarzyszą zwykle rozprawom sądowym. Zawierając porozumienie, strony – z reguły członkowie rodziny – mają szansę zachować dobre relacje.
Po drugie, podpisanie ugody pozwala uzyskać ustalone środki znacznie szybciej. Sprawy sądowe w takim przypadku mogą trwać wiele miesięcy, a w ramach umowy strony mogą ustalić płatność w gotówce lub przelewem, czyli w ciągu maksymalnie kilku dni.
Po trzecie, zawarcie ugody to oszczędność pieniędzy, ponieważ nawet umowa w formie aktu notarialnego będzie tańszym rozwiązaniem niż postępowanie sądowe. Zwłaszcza kiedy niezbędne okaże się przeprowadzenie ekspertyz dotyczących majątku.
Przedmiot ugody o zachowek
Warto zauważyć, że co do zasady, zachowek jest roszczeniem pieniężnym. Uprawniony do zachowku powinien otrzymać zatem gotówkę i tak właśnie wyglądałoby postanowienie sądu w takiej sprawie.
Niekiedy jednak częścią majątku jest na przykład nieruchomość, którą uprawniony do zachowku wolałby przyjąć zamiast roszczenia pieniężnego. Nie jest to możliwe w przypadku rozprawy sądowej, ale już w przypadku ugody jak najbardziej.
Zawierając umowę w sprawie zachowku, strony mogą w dowolny sposób ustalić spłatę. Oznacza to, że umowa może opiewać na konkretne sumy, ale może też dotyczyć rzeczy, jak samochód czy nieruchomość.
Jak powinna wyglądać ugoda o zachowek?
Ugodę dotyczącą zachowku można sporządzić w oparciu o darmowy wzór ugody o zachowek, ale pismo tego typu często nie zabezpiecza w należytym stopniu interesów obu stron umowy, a często nawet posiada liczne wady prawne.
Wykorzystując nasz wzór ugody o wypłatę zachowku ani uprawniony do zachowku, ani zobowiązany do zapłaty zachowku nie musi martwić się o ewentualne spory w przyszłości.
Dokument przygotowany w dwóch egzemplarzach powinien zawierać:
- datę, kiedy ugoda została zawarta i miejsce sporządzenia,
- oznaczenie stron umowy, których dotyczy ugoda o zachowek,
- oznaczenie spadkodawcy,
- określenie kwoty pieniężnej wysokości zachowku,
- ustalenia dotyczące terminu, w którym powinna nastąpić zapłata zachowku (wypłata nastąpi …),
- określenie konsekwencji niedotrzymania terminu zapłaty,
- oświadczenie dotyczące wyczerpania roszczeń uprawnionego z tytułu zachowku,
- podpisy stron.
*Oczywiście istnieje też możliwość ustanowienia zabezpieczenia zapłaty zachowku, rozszerzając powyższe postanowienia ugody.
Jeśli przedmiotem ugody ma być nieruchomość lub udział w nieruchomości, dokument powinien przyjmować formę aktu notarialnego. W pozostałych przypadkach wystarczająca będzie zwykła forma pisemna.
Jak doprowadzić do zawarcia ugody o zachowek?
Zawarcie ugody może nastąpić na każdym etapie postępowania sądowego i jest to rozwiązanie o wiele korzystniejsze od drogi sądowej. Aby doszło do zawarcia umowy o zachowek, uprawniony do jego otrzymania powinien wezwać spadkobiercę do zapłaty zachowku, sporządzając w tym celu odpowiednie pismo.
Pisemne wezwanie musi wyznaczać termin obowiązku zapłaty – co najmniej 7 dni w przypadku niewielkich kwot i 14 lub 30 dni w przypadku większych sum. Dokument powinien wskazywać również adres do przekazu pocztowego lub numer konta do przelewu.
Pisemne wezwanie do zapłaty pełni rolę dowodową. Wskazuje na podjęcie próby polubownego załatwienia sprawy, a to jest niezbędnym warunkiem złożenia pozwu sądowego. Poza tym dokument wyznacza termin zapłaty, co jest równoznaczne z możliwością naliczania odsetek ustawowych za opóźnienie w spłacie.
Co ważne, wezwanie do zapłaty stanowi również sposób na zasygnalizowanie chęci zawarcia ugody o zachowek. Otrzymując takie wezwanie, zobowiązany do spłaty będzie chciał uregulować kwestię zachowku bez ryzyka dodatkowych roszczeń ze strony uprawnionego.
Zsumowanie artykułu
Uczestnictwo w rozprawach sądowych dotyczących spadku zawsze wiąże się z ogromnym stresem, dlatego rozważenie podpisania ugody między stronami jest najczęstszą formą rozwiązywania tego typu spraw. Podpisując ugodę:
- nie trzeba pojawiać się na licznych sprawach sądowych,
- nie występuję obciążenie psychiczne związane z rozprawą,
- nie komplikują się tak bardzo relacje rodzinne,
- strony nie ponoszą praktycznie żadnych kosztów sądowych i opłat sądowych,
- uregulowanie spraw spadkowych zaczyna i kończy się sporządzeniem i podpisaniem pisemnej ugody,
- w ramach ugody w sprawie o zachowek można między sobą ustalić kilka dodatkowych – szczegółowych ustaleń, np. karne odsetki za nieterminową spłatę, zapis windykacyjny itd.
Jaka powinna być forma ugody? oczywiście ugodę zawsze sporządzamy w formie pisemnej!
Przepis, który warto znać:
§ 1. Zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału (zachowek).
§ 2. Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia.
