Czasami zdarza się, że postępowanie egzekucyjne jest zaskoczeniem nie tylko dla osób trzecich, które otrzymują pismo od komornika, ale również dla samego domniemanego dłużnika.
Przepisy przewidują jednak możliwość bronienia się przed zajęciem komorniczym za pomocą rozwiązania, jakim jest powództwo przeciwegzekucyjne.
Wyróżnia się powództwo przeciwegzekucyjne opozycyjne (przysługuje dłużnikowi) oraz powództwo przeciwegzekucyjne ekscydencyjne (przysługuje osobie trzeciej, innej niż dłużnik).
Powództwo przeciwegzekucyjne odnosi się wyłącznie do nieprawidłowości związanych z zasadnością i dopuszczalnością prowadzenia postępowania egzekucyjnego. Nie dotyczy zatem prowadzenia postępowania sprzecznie z prawem.
Dłużnik może wykorzystać wzór powództwa przeciwegzekucyjnego, jeśli uważa, że klauzula wykonalności została nadana tytułowi egzekucyjnemu w sposób nieprawidłowy lub gdy po wydaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie doprowadzające do uniemożliwienia dalszej egzekucji długu, np. gdy dłużnik spłacił już całą należność.
