Jak napisać oświadczenie o odwołaniu darowizny nieruchomości? Umowa darowizny zobowiązuje darczyńcę do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem własnego majątku. Jej przedmiotem mogą być pieniądze, rzeczy, a także nieruchomości.
Czym jest umowa darowizny?
Przez zawarcie umowy darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. W taki sposób darowiznę opisuje art. 888 kodeksu cywilnego.
Świadczenie darczyńcy może polegać między innymi na przeniesieniu własności środków pieniężnych, samochodu czy nieruchomości na obdarowanego. Co ciekawe, umowa może dotyczyć nie tylko aktywów, ale i pasywów, np. spłaty długu obdarowanego.
Umowa darowizny ma charakter jednostronnie zobowiązujący – obciąża tylko darczyńcę. Obdarowany ma jedynie moralny obowiązek wdzięczności wobec darczyńcy. Powinien mieć też świadomość, że zmiana sytuacji życiowej czy majątkowej darczyńcy może prowadzić do odwołania umowy darowizny.
Umowa darowizny wykonana a niewykonana
Cofnięcie darowizny nieruchomości i każdego innego przedmiotu darowizny inaczej wygląda w przypadku umowy wykonanej a niewykonanej.
Jak cofnąć darowiznę domu w przypadku niewykonania umowy darowizny? Zgodnie z przepisami, darczyńca może odwołać darowiznę jeszcze niewykonaną, jeżeli po zawarciu umowy darowizny jego stan majątkowy uległ takiej zmianie, że wykonanie darowizny nie może nastąpić bez uszczerbku dla jego własnego utrzymania lub bez uszczerbku dla ciążących na nim ustawowych obowiązków alimentacyjnych.
Darowizna jest wykonana w sytuacji, kiedy przyrzeczone w umowie świadczenie zostało spełnione. W przypadku darowizny nieruchomości, samo zawarcie umowy darowizny nie sprawia, że darowizna może zostać uznana za wykonaną. Konieczne jest bowiem złożenie stosownego oświadczenia przed notariuszem.
Jak cofnąć darowiznę mieszkania, jeśli umowa darowizny została wykonana? Chcąc odwołać darowiznę już wykonaną, należy sięgnąć do art. 897 kodeksu cywilnego, w brzmieniu:
Inne okoliczności, które uprawniają do unieważnienia darowizny to zajście tak zwanej rażącej niewdzięczności. Na podstawie rażącej niewdzięczności można odwołać zarówno umowę wykonaną, jak i niewykonaną.
Zgodnie z treścią art. 898. § 1 kodeksu cywilnego:
2. Zwrot przedmiotu odwołanej darowizny powinien nastąpić stosownie do przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu.
Rażąca niewdzięczność nie została zdefiniowana przez przepisy. Aby sprawdzić, na czym taka niewdzięczność może polegać, należy sięgnąć do orzecznictwa, gdzie pojawiają się takie przykłady rażącej niewdzięczności jak: odmowa udzielenia pomocy darczyńcy, odmowa udzielenia opieki, zdrada małżeńska, wyrządzenie szkody darczyńcy, uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego względem darczyńcy.
Odwołanie darowizny nieruchomości jest możliwe pod warunkiem, że taka niewdzięczność zostanie uznana za rażącą. Musi to być zatem istotne, dotkliwe dla darczyńcy działanie czy zaniechanie, skutkujące na przykład jego publicznym poniżeniem.
Warto pamiętać również, że odwołanie darowizny z powodu rażącej niewdzięczności jest obwarowane terminem przedawnienia – wynosi on jeden rok od dnia, w którym darczyńca dowiedział się o rażącej niewdzięczności obdarowanego. Nie można też cofnąć darowizny w przypadku, gdy darczyńca przebaczył osobie obdarowanej jej rażącą niewdzięczność.
Jak odwołać darowiznę?
Odwołanie darowizny to oświadczenie o odwołaniu darowizny nieruchomości skutecznie dostarczone obdarowanemu – tak, aby mógł zapoznać się z treścią dokumentu. Jeśli darowizna dotyczy nieruchomości, oświadczenie musi przyjmować formę aktu notarialnego. Dokument można przygotować w oparciu o wzór oświadczenia o odwołaniu darowizny nieruchomości, który zostanie przedłożony w kancelarii notarialnej.
Co ważne, samo oświadczenie o odwołaniu darowizny nieruchomości nie sprawi, że przedmiot darowizny zmieni swojego właściciela. Jednak skuteczne złożenie takiego oświadczenia powinno zobowiązać obdarowanego do dokonania zwrotu rzeczy będącej przedmiotem umowy.
Co jeśli obdarowany nie zgodzi się na złożenie stosownego oświadczenia woli przed notariuszem? Konieczne będzie wystąpienie na drogę sądową.
Jak wygląda unieważnienie umowy darowizny nieruchomości?
Unieważnienie darowizny nieruchomości wymaga sporządzenia oświadczenia woli o cofnięciu darowizny, ze wskazaniem przyczyny podjęcia takiej decyzji. Możliwe przyczyny odwołania darowizny zostały opisane powyżej. Gotowe oświadczenie należy dostarczyć obdarowanemu, na przykład osobiście czy listownie.
Oświadczenie to nie ma jednak mocy formalnego unieważnienia darowizny, czyli doprowadzenia do zmiany właściciela nieruchomości. W tym przypadku niezbędne jest złożenie stosownego oświadczenia przez obdarowanego, przed notariuszem.
W przypadku, gdy obdarowany nie zechce złożyć takiego oświadczenia przed notariuszem, darczyńca może złożyć do sądu wniosek o zobowiązanie obdarowanego do złożenia niezbędnego oświadczenia woli. Pozew powinien zawierać:
- dane stron,
- oznaczenie przedmiotu umowy darowizny,
- oznaczenie umowy darowizny,
- dane notariusza, który sporządził umowę darowizny nieruchomości.
Prawomocny wyrok sądu zastępuje oświadczenie woli obdarowanego o powrotnym przeniesieniu własności nieruchomości. Sąd wydaje taki wyrok po zbadaniu przyczyny cofnięcia darowizny. Ciężar wykazania, że odwołanie darowizny nastąpiło zgodnie z przepisami spoczywa na darczyńcy.
