Masa upadłości – wniosek o wyłączenie majątku z masy

Z dniem ogłoszenia upadłości majątek upadłego staje się masą upadłości, która służy zaspokojeniu wierzycieli upadłego. Masa ta stanowi ogół zbywalnych praw majątkowych przysługujących upadłemu. Nie posiada ona ani zdolności prawnej, ani zdolności do czynności prawnych.

Z racji tego, że to nie upadły, a syndyk przesądza jakie mienie wchodzi do masy, może dojść do sytuacji, że znajdzie się w niej przedmiot, który nie stanowi własności upadłego. W takim przypadku, aby nie utracić prawa do danego składnika majątkowego, jego właściciel musi złożyć wniosek o wyłączenie majątku z masy upadłości.

Masę upadłości tworzy istniejący w dniu ogłoszenia oraz nabyty w toku postępowania upadłościowego majątek upadłego służący zaspokojeniu wierzycieli w tym postępowaniu. Masa upadłości tworzy ogół zbywalnych praw majątkowych. W jej skład nie wchodzą natomiast prawa i roszczenia o charakterze niemajątkowym.

Nie tak rzadko więc w posiadaniu upadłego znajdują się rzeczy, które nie są jego własnością, a zostały pożyczone, wynajęte czy wzięte w dzierżawę. W takim wypadku może pojawić się problem, jeżeli właściciel nie zareaguje we właściwym czasie, może stracić prawa do swojego majątku.

Jedyne czego będzie mógł się domagać to równowartości utraconego składnika majątku. Aby więc zapobiec takiej sytuacji, koniecznym jest złożenie wniosku o wyłączenie majątku z masy upadłości.

Masa upadłości – czym jest?

Zgodnie z art. 61 ustawy – Prawo upadłościowe w skład masy upadłości wchodzi majątek należący do upadłego w dniu ogłoszenia upadłości oraz nabyty przez upadłego w toku postępowania upadłościowego. Istnieje domniemanie, zgodnie z którym rzeczy znajdujące się w posiadaniu upadłego w dniu ogłoszenia upadłości należą do majątku upadłego.

Zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 17 marca 1967 roku (sygn. I CZ 146/66) wyłączeniu może podlegać wierzytelność zarówno bezsporna, jak i sporna, a nie tylko już zasądzona kwota pieniężna.

Do masy upadłości nie zalicza się natomiast:

• mienia wyłączonego spod egzekucji w rozumieniu Kodeksu postępowania cywilnego;
• wynagrodzenia za pracę upadłego w części niepodlegającej zajęciu;
• kwoty uzyskanej z tytułu realizacji zastawu rejestrowego lub hipoteki, jeżeli upadły pełnił funkcję administratora zastawu lub hipoteki, w części przypadającej zgodnie z umową powołującą administratora pozostałym wierzycielom;
• mienia przeznaczonego na pomoc dla pracowników upadłego i ich rodzin, oznaczonego przez sędziego-komisarza. 

Masa upadłości – przesłanki wyłączenia

Wyłączeniu z masy upadłości podlegają składniki mienia nienależące do majątku upadłego. Przedmiotem wyłączenia z masy upadłości są składniki mienia, tj. własność i inne prawa majątkowe. Składnikiem mienia może być:

1. rzecz, czyli przedmiot materialny, w tym zarówno rzecz ruchoma, jak i nieruchoma, oraz
2. prawa zbywalne.

Przedmiotem wyłączenia nie mogą być natomiast:

1. części składowe rzeczy w rozumieniu art. 47 KC;
2. rzeczy ruchome, które zostały połączone z nieruchomością w taki sposób, że stały się jej częścią składową;
3. rzecz ruchoma połączona lub pomieszana z inną rzeczą ruchomą w taki sposób, że przywrócenie stanu poprzedniego byłoby związane z nadmiernymi trudnościami lub kosztami;
4. rzecz ruchoma wytworzona z cudzych materiałów, jeżeli wytwórca (upadły) stał się jej właścicielem.

Powyższe oznacza, że aby móc żądać wyłączenia mienia z masy upadłości spełnione muszą zostać łącznie dwie przesłanki:

1. mienie powinno fizycznie znajdować się w masie upadłości;
2. mienie powinno być na tyle zindywidualizowane, aby mogło być wyodrębnione spośród innych składników masy.

Wyłączenie mienia a rzeczy przeniesione na wierzyciela

Wyłączenie z masy upadłości jest możliwe na podstawie art. 70 ustawy – Prawo upadłościowe. Przepisu tego nie stosuje się jednakże do praw majątkowych przeniesionych przez upadłego na wierzyciela w celu zabezpieczenia wierzytelności. Do przedmiotów tych oraz do zabezpieczonych w ten sposób wierzytelności stosuje się odpowiednio przepisy ustawy dotyczące zastawu i wierzytelności zabezpieczonych zastawem.

Masa upadłości – wniosek o wyłączenie majątku z masy

Osoba trzecia będąca właścicielem rzeczy, które weszły do masy upadłości – może żądać:

• wydania jego majątku w naturze, lub
• spełnienia świadczenia wzajemnego za jednoczesnym zwrotem wydatków na utrzymanie tego mienia lub na uzyskanie świadczenia wzajemnego, poniesionych przez upadłego lub z masy upadłości.

Sędzia-komisarz rozpoznaje wniosek o wyłączenie z masy upadłości w terminie miesiąca od dnia jego złożenia. Decyzja zostaje poprzedzona wysłuchaniem syndyka, nadzorcy sądowego lub zarządcy majątku.

Na postanowienie o wyłączeniu z masy upadłości upadły i wierzyciele mogą złożyć zażalenie. Z kolei w razie oddalenia wniosku o wyłączenie z masy upadłości wnioskodawca w drodze powództwa ma prawo żądać wyłączenia mienia z masy upadłości.