Za jedno z podstawowych założeń prawa egzekucyjnego uznaje się zasadę dopuszczalności wydania wierzycielowi tylko jednego tytułu wykonawczego. Mimo to przepisy art. 793 i 794 Kodeksu postępowania cywilnego wprost dopuszczają wyjątek. Jest nim tzw. dalszy tytuł wykonawczy. Sąd nie wydaje kolejnej klauzuli wykonalności, a dalszy tytuły wykonawczy, czyli tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności.
Tytuł wykonawczy stanowi podstawę do wszczęcia postępowania egzekucyjnego w celu przymusowego wykonania obowiązku przez dłużnika, którego dotyczy. Jest także podstawą uzyskania wpisu hipoteki przymusowej w celu uzyskania zabezpieczenia stwierdzonej nim wierzytelności.
Ustawodawca uznał, że dalszy tytuł wykonawczy wydawany na podstawie uzasadnionego wniosku wierzyciela zagwarantuje właściwą ochronę praw wierzyciela.
Przesłanki wydania dalszych tytułów wykonawczych
Zgodnie z art. 793 KPC przesłanką wydania dalszych tytułów wykonawczych jest potrzeba prowadzenia egzekucji na rzecz kilku osób, przeciwko kilku osobom bądź z kilku części składowych majątku dłużnika. Chodzi więc o potrzebę prowadzenia kilku odrębnych egzekucji na podstawie dalszego tytułu wykonawczego.
Potrzeba prowadzenia egzekucji na rzecz kilku osób lub przeciwko kilku osobom związana jest z wielością podmiotów wymienionych w tytule wykonawczym po stronie uprawnionej lub zobowiązanej do świadczenia.
Jeśli jednak wniosek o wszczęcie egzekucji tego świadczenia może być skutecznie wniesiony tylko przez wszystkich wierzycieli lub przeciwko wszystkim dłużnikom oznaczonym w tytule wykonawczym, wydanie dalszych tytułów będzie niewykonalne. W takich wypadkach egzekucja musi toczyć się łącznie na rzecz wszystkich wierzycieli albo przeciwko wszystkim dłużnikom wymienionym w tytule wykonawczym.
Potrzeba prowadzenia odrębnych egzekucji na rzecz kilku osób lub przeciwko kilku osobom będzie potrzebna dopiero wówczas, gdy z istoty więzi wewnętrznych między podmiotami występującymi w tytule wykonawczym w charakterze strony uprawnionej lub zobowiązanej oraz ze struktury stosunków między tymi stronami wynika, że każdy z wymienionych podmiotów posiada samodzielną legitymację do wystąpienia w danym postępowaniu egzekucyjnym w charakterze wierzyciela lub dłużnika.
Z kolei potrzeba prowadzenia egzekucji z kilku części składowych majątku dłużnika zachodzi wtedy, gdy do egzekucji z poszczególnych składników majątku właściwe są różne organy egzekucyjne.
Przebieg postępowania o dalszy tytuł wykonawczy
Postępowanie o wydanie dalszego tytułu wykonawczego wszczyna się na wniosek wierzyciela. W sprawach, w których klauzulę wykonalności sąd nadał z urzędu, wydanie dalszych tytułów wykonawczych może nastąpić również z urzędu.
Orzeczenie co do wydania dalszych tytułów wykonawczych sąd podejmuje w postaci postanowienia.
Dalszy tytuł wykonawczy – skutki dla wierzyciela
Jeżeli sąd wyda dalszy tytuł wykonawczy, oznacza w nim cel, dla którego został on wydany. Wzmianka o celu, dla którego tytuł został wydany, uznaje się za wiążący dla wierzyciela i organów egzekucyjnych. Oznacza to, że tytuł wydany celem egzekucji z nieruchomości nie może stanowić podstawy egzekucji np. z ruchomości dłużnika.
Wskazać należy, że wierzyciel, po uzyskaniu dalszych tytułów wykonawczych na podstawie art. 793 KPC, uprawniony jest do zabezpieczenia hipotekami przymusowymi zwykłymi jednej wierzytelności na kilku nieruchomościach dłużnika w zakresie określonym w art. 68 i 69 ustawy o księgach wieczystych i hipotece (tak. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2012 r., sygn. akt: V CSK 47/11).
