Wyżej wymieniona ustawa stosuje się w przypadku konieczności rozwiązania przez pracodawcę zatrudniającego co najmniej 20 pracowników stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, w drodze wypowiedzenia dokonanego przez pracodawcę. Zwolnienia grupowe mają również miejsce, gdy na mocy porozumienia stron, jeżeli w okresie nieprzekraczającym 30 dni zwolnienie obejmuje co najmniej:
- 10 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia mniej niż 100 pracowników,
- 10% pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 100, jednakże mniej niż 300 pracowników,
- 30 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 300 lub więcej pracowników.
Obowiązki pracodawcy, a zwolnienia grupowe
Pracodawca ma obowiązek skonsultować zamiar przeprowadzenia zwolnienia grupowego z zakładowymi organizacjami związkowymi działającymi u tego pracodawcy. Ma to na celu możliwość uniknięcia lub zmniejszenia rozmiaru zwolnienia grupowego oraz spraw pracowniczych związanych z tym zwolnieniem, dając możliwość przekwalifikowania lub przeszkolenia zawodowego, a także uzyskania innego zatrudnienia przez zwolnionych pracowników.
Pracodawca ma również obowiązek zawiadomić w formie pisemnej organizacje związkowe o:
- przyczynach zamierzonego grupowego zwolnienia,
- liczbie zatrudnionych pracowników i grupach zawodowych, do których oni należą,
- grupach zawodowych pracowników objętych zamiarem grupowego zwolnienia,
- okresie, w ciągu którego nastąpi takie zwolnienie,
- proponowanych kryteriach doboru pracowników do grupowego zwolnienia,
- kolejności dokonywania zwolnień pracowników,
- propozycjach rozstrzygnięcia spraw pracowniczych związanych z zamierzonym grupowym zwolnieniem.
Pracodawca powinien przekazać zakładowym organizacjom związkowym te informacje, w terminie umożliwiającym tym organizacjom zgłoszenie w ramach konsultacji propozycji dotyczących spraw.
W przypadku, gdy w danym przypadku nie działają zakładowe organizacje związkowe, uprawnienia tych organizacji przysługują przedstawicielom pracowników wyłonionym w trybie przyjętym u danego pracodawcy.
Porozumienie
W ciągu maksymalnie 20 dni od dnia zawiadomienia, pracodawca i zakładowe organizacje związkowe zawierają porozumienie. W porozumieniu tym określa się zasady postępowania w sprawach dotyczących pracowników objętych zamiarem grupowego zwolnienia, a także obowiązki pracodawcy w zakresie niezbędnym do rozstrzygnięcia innych spraw pracowniczych związanych z zamierzonym grupowym zwolnieniem.
Bez porozumienia
W przypadku, gdy nie jest możliwe uzgodnienie treści porozumienia z wszystkimi zakładowymi organizacjami związkowymi, pracodawca uzgadnia treść porozumienia z organizacjami związkowymi. Jeśli natomiast nie jest możliwe zawarcie porozumienia, zasady postępowania w sprawach dotyczących pracowników objętych zamiarem grupowego zwolnienia ustala pracodawca w regulaminie, uwzględniając, w miarę możliwości, propozycje przedstawione w ramach konsultacji przez zakładowe organizacje związkowe. Jeżeli u danego pracodawcy nie działają zakładowe organizacje związkowe, zasady postępowania w sprawach dotyczących pracowników objętych zamiarem grupowego zwolnienia ustala pracodawca w regulaminie, po konsultacji z przedstawicielami pracowników wyłonionymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy.
Kogo nie można zwolnić?
W ramach zwolnień grupowych, jeśli zwolnienia nie odbywają się z powodu likwidacji lub upadłości pracodawcy, nadal obowiązuje ochrona stosunku pracy pewnych grup. Co za tym idzie zwolnić nie można między innymi: osoby, której brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, czy osobie będącej działaczem związkowym. Chronione przed zwolnieniem są także osoby przebywające na urlopach rodzicielskich i macierzyńskich. Zwolnieniom takim nie podlegają też członkowie zarządu zakładowej organizacji związkowej, społeczny inspektor pracy czy członek specjalnego zespołu negocjacyjnego, organu przedstawicielskiego lub przedstawiciel pracowników z różnych organizacji zakładowych lub pozazakładowych.
Możliwe jest natomiast wypowiedzenie takim osobom dotychczasowych warunków pracy i płacy. A jeżeli wiąże się to z obniżeniem wynagrodzenia pracownika szczególnie chronionego, wówczas przysługuje mu dodatek wyrównawczy do końca okresu, w którym korzystałby ze szczególnej ochrony przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem stosunku pracy
Odprawa
Pracownikowi, z którym pracodawca rozstał się w ramach zwolnienia grupowego, przysługuje też jednorazowa odprawa pieniężna.
Jej wysokość wynosi:
- wysokość jednomiesięcznego wynagrodzenia, jeśli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 2 lata,
- wysokość dwumiesięcznego wynagrodzenia, jeśli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy przez okres od 2 do 8 lat,
- wysokość trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeśli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy przez okres ponad 8 lat.
Maksymalna kwota odprawy pieniężnej nie może przekroczyć kwoty 15-krotnego minimalnego wynagrodzenia za pracę, obowiązującego w dniu rozwiązania stosunku pracy. Od 1 stycznia 2017 roku płaca minimalna w Polsce to 2000 zł brutto. Zatem maksymalnie odprawa dla zwalnianych grupowo może wynieść 30 tys zł.
