Zatarcie skazania zostało uregulowane w przepisach art. 106 – 108 Kodeksu karnego. Polega ono na tym, że po spełnieniu określonych warunków, osoba pomimo wcześniejszego skazania uznana zostaje za osobę niekaraną. Jednocześnie wpis o skazaniu usuwa się z Krajowego Rejestru Karnego.
Po zatarciu skazania, domniemywa się, że czyn przestępny nigdy nie został dokonany. Skazany jest traktowany jakby do skazania w ogóle nie doszło. Zatarcie skazania powoduje więc, że skazany odzyskuje status osoby niekaranej w każdym możliwym znaczeniu tego słowa.
Przesłanki zatarcia skazania
Co do zasady zatarcie skazania dokonywane jest z mocy samego prawa. Jedyną konieczną przesłanką jest upływ określonego czasu.
Zgodnie z art. 107 k.k. zatarcie skazania następuje po upływie:
- 10 lat od wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania, w przypadku kary pozbawienia wolności, 25 lat pozbawienia wolności albo dożywotniego pozbawienia wolności;
- 3 lat od wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania, w przypadku kary ograniczenia wolności;
- 1 rok od wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania, w przypadku kary grzywny;
- 1 rok od wydania prawomocnego orzeczenia, w przypadku odstąpienia od wymierzenia kary;
- 6 miesięcy od zakończenia okresu próby, w przypadku wymierzenia kary w zawieszeniu.
W przypadku orzeczenia środka karnego, przepadku lub środka kompensacyjnego, zatarcie skazania nie może nastąpić przed jego wykonaniem, darowaniem albo przedawnieniem jego wykonania. Zatarcie skazania nie może nastąpić również przed wykonaniem środka zabezpieczającego.
Wyjątek stanowi norma zastosowana w art. 107 § 2 k.k. Zgodnie z tym przepisem, na wniosek skazanego, wobec którego wymierzono karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą 3 lat, sąd może zarządzić zatarcie skazania już po upływie 5 lat, o ile skazany w tym okresie przestrzegał porządku prawnego. Nie jest przy tym możliwe wcześniejsze zatarcie skazania w przypadku skazania na karę w zawieszeniu.
Odnosząc się do zatarcia skazania w przypadku wykroczenia, zgodnie z art. 46 § Kodeksu wykroczeń, zatarcie skazania następuje po upływie 2 lat od wykonania, darowania lub przedawnienia wykonania kary.
Czy wszystkie przestępstwa podlegają skazaniu?
Zgodnie z obowiązującą ustawą karną, nie wszystkie przestępstwa ulegają zatarciu. Ustawodawca chcąc otoczyć szczególną ochroną małoletnich, ustanowił, że przestępstwa o charakterze seksualnym przeciwko nieletnim nie podlegają zatarciu. Przepis art. 106a k.k. stanowi, iż nie podlega zatarciu skazanie na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, jeżeli pokrzywdzony był małoletnim poniżej lat 15.
Zatarcie przy zbiegu skazań
W przypadku skazania za kilka przestępstw popełnionych w różnych odstępach czasowych, nie jest możliwe zatarcie skazania etapami. Należy pamiętać, że zatarcie skazania odnosi się do osoby, a nie do czynu. W związku z tym zatarcie następuje wobec wszystkich wyroków.
Przepis art. 108 k.k. stanowi wprost, iż w przypadku gdy sprawcę skazano za dwa lub więcej nie pozostających w zbiegu przestępstw; jak również jeżeli skazany po rozpoczęciu, lecz przed upływem, okresu wymaganego do zatarcia skazania ponownie popełnił przestępstwo; dopuszczalne jest tylko jednoczesne zatarcie wszystkich skazań.
Zaświadczenie o niekaralności
Zaświadczenie o niekaralności otrzymamy w punktach informacyjnych Krajowego Rejestru Karnego znajdujących się niektórych sądach. Zapytanie takie można złożyć również za pomocą poczty lub online poprzez system e-krk. Zaświadczenia wydawane są w terminie do 7 dni roboczych. Więcej informacji TUTAJ.
- ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553).
- ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (Dz.U. 1971 nr 12 poz. 114).
- ustawa z dnia 24 maja 2000 r. o Krajowym Rejestrze Karnym (Dz.U. 2000 nr 50 poz. 580 z późn. zm.)