Ustawa o podatku od towarów i usług (dalej jako ustawa o VAT) nakłada wprost na podatnika dokonującego sprzedaży obowiązek wystawienia faktury zaraz po dokonaniu sprzedaży lub jeżeli zaistniała taka potrzeba – przed jej dokonaniem.
Nie mówi jednak nic o drugiej stronie transakcji, czyli nabywcy dokumentu. Oznacza to, że wystawienie faktury po terminie rodzi odpowiedzialność wyłącznie po stronie przedsiębiorcy, który wystawił fakturę z opóźnieniem. Sytuacja ta dla nabywcy nie niesie żadnych negatywnych konsekwencji podatkowych.
Faktura VAT – definicja
Faktura VAT jest dokumentem potwierdzającym zawarcie określonej w niej sprzedaży przez przedsiębiorcę – czynnego podatnika VAT. Może być wystawiana w formie papierowej lub elektronicznej. Co do zasady, przedsiębiorca ma obowiązek wystawienia faktury wtedy, gdy sprzedaż odbywa się na rzecz innego przedsiębiorcy. W innych wypadkach stosuje się paragony fiskalne.
Wystawienie faktury spełnia szereg funkcji w rozliczeniu podatku VAT, zarówno po stronie wystawcy, jak i nabywcy. U wystawcy określa moment powstania obowiązku podatkowego, o ile zostanie wystawione w obowiązującym terminie, oraz wskazuje kwotę należnego podatku należnego, który musi zostać zapłacony do urzędu skarbowego.
U nabywcy z kolei jest podstawą do odliczenia wykazanej w niej kwoty podatku.
Przepis art. 106b ust. 1 ustawy o VAT stanowi, iż podatnik ma obowiązek wystawić fakturę, w sytuacji dokonania:
- sprzedaży oraz dostawy towarów i świadczenia usług, dokonywanych przez niego na rzecz innego płatnika podatku VAT, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem;
- sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju;
- sprzedaży wysyłkowej z i na terytorium kraju; wewnątrzwspólnotową dostawę towarów;
- otrzymania przez podatnika całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności, o których mowa w punktach powyższych, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów lub czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury.
Terminy do wystawienia faktury VAT
Terminy do wystawienia faktury VAT zostały określone w art. 106i ust. 1 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem fakturę należy wystawić nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę.
W tym terminie podatnik ma obowiązek wystawienia faktury również, gdy osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej wyjdzie z takim żądaniem.
Obowiązek ten powstaje pod warunkiem, że osoba fizyczna zgłosi swoje żądanie do końca miesiąca, w którym została zawarta transakcja. Jeśli polecenie nastąpi później, przedsiębiorca powinien wystawić fakturę VAT w terminie 15 dni od zgłoszenia żądania.
Powyżej została określona zasada ogólna, od której istnieją wyjątki. Ustawa o VAT wyróżnia terminy szczególne przeznaczone dla konkretnych rodzajów usług. Fakturę VAT należy wystawić do:
- 30-go dnia od dnia wykonania usługi – dla usług budowlanych oraz usług budowlano – montażowych;
- 60-go dnia od dnia wydania towaru – dla usług polegających na dostawie książek drukowanych z wyłączeniem map, ulotek, gazet, czasopism i magazynów;
- 90-go dnia od dnia wykonania czynności – dla usług polegających na drukowaniu książek z wyłączeniem map, ulotek, gazet, czasopism i magazynów;
- 7-go dnia od określonego w umowie dnia zwrotu opakowania;
- z upływem terminu płatności – dla dostaw energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego, świadczenia usług: telekomunikacyjnych, najmu, dzierżawy, leasingu, ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia, stałej obsługi prawnej i biurowej, dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego – z wyjątkiem usług stanowiących import usług.
Wystawienie faktury po terminie – konsekwencje podatkowe
Wystawca faktury, pomimo opóźnienia w wystawieniu faktury, jest zobowiązany rozliczyć fakturę nie w miesiącu jej wystawienia, lecz w miesiącu powstania obowiązku podatkowego, tj. w miesiącu sprzedaży, dokonania dostawy towaru lub wykonania usługi.
Wystawienie faktury po terminie nie pozwala więc na „obejście” terminów zapłaty podatku. W sytuacji, gdy sprzedawca wystawi fakturę w dniu późniejszym niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano sprzedaży, to data wystawienia tej faktury nie będzie już wyznaczała momentu powstania obowiązku podatkowego.
Terminem powstania obowiązku będzie termin ustawowy. Powyższe oznacza, że podatek należny powinien być rozliczony w rozliczeniu za miesiąc, w którym powstał obowiązek podatkowy VAT, nie w którym dokument wystawiono.
Należy stwierdzić, że wystawienie faktury po terminie nie będzie niosło za sobą negatywnych skutków podatkowych pod warunkiem, że podatnik wskaże dane zobowiązanie w rozliczeniu za miesiąc, w którym powstał obowiązek podatkowy VAT.
Wystawienie faktury po terminie – konsekwencje karno-skargowe
Inną sytuacją jest wystawienie faktury po terminie spowodowane roztargnieniem podatnika, inną zaś permanentne uchylanie się od obowiązku podatkowego. Kodeks karny skarbowy za takie działanie przewiduje wysokie sankcje.
§ 1. Podatnik, który uchylając się od opodatkowania, nie ujawnia właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie składa deklaracji, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie. § 2. Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie jest małej wartości, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych. § 3. Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie nie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1, podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
§ 1. Kto wbrew obowiązkowi nie wystawia faktury lub rachunku, wystawia je w sposób wadliwy albo odmawia ich wydania, podlega karze grzywny do 180 stawek dziennych. § 2. Kto fakturę lub rachunek wystawia w sposób nierzetelny albo takim dokumentem się posługuje, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od roku, albo obu tym karom łącznie. § 2a. Kto fakturę lub rachunek wystawia w sposób nierzetelny albo takim dokumentem się posługuje, a kwota podatku wynikająca z faktury albo suma kwot podatku wynikających z faktur jest małej wartości, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie. § 3. Karze określonej w § 1 podlega także ten, kto wbrew obowiązkowi nie przechowuje wystawionej lub otrzymanej faktury lub rachunku, bądź dowodu zakupu towarów. § 4. Karze określonej w § 1 podlega także ten, kto wbrew przepisom ustawy dokona sprzedaży z pominięciem kasy rejestrującej albo nie wyda dokumentu z kasy rejestrującej, stwierdzającego dokonanie sprzedaży. § 5. W wypadku mniejszej wagi sprawca czynu zabronionego określonego w § 1-4, podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
Wystawienie faktury po terminie – konsekwencje dla nabywcy
Wystawienie faktury po terminie dla nabywcy faktury nie niesie za sobą większych negatywnych konsekwencji podatkowych. Faktura VAT dokumentująca nabycie towarów daje nabywcy prawo do odliczenia podatku w rozliczeniu za miesiąc, w którym otrzyma fakturę bądź w rozliczeniu za miesiąc następny, o ile otrzyma on towar. W każdym wypadku ma więc możliwość odliczenia zapłaconego podatku VAT.
Mimo wszystko podkreślenia wymaga, że opóźnienie w wystawieniu faktury wyłączna u nabywcy możliwość skorzystania z przysługującego mu prawa do zmniejszenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony za dany okres.
W konsekwencji nabywca będzie miał obowiązek zapłacenia fiskusowi wyższej kwoty podatku należnego za miesiąc, w którym nabywca fakturę powinien otrzymać (odpada możliwość odliczenia podatku naliczonego w danym miesiącu).
Wystawienie faktury po terminie – reasumując
Reasumując, wystawienie faktury po terminie dla wystawcy może nieść konsekwencje podatkowe oraz karno-skarbowe. Jeżeli jednak faktura zostanie wystawiona z opóźnieniem, ale podatnik dochowa obowiązku podatkowego i zapłaci VAT nie powinien odczuć negatywnych skutków swojej opieszałości.
W przypadku nabywcy faktury wystawionej po terminie, co do zasady nie ponosi on żadnych konsekwencji podatkowych. Jedynie musi się liczyć z przesunięciem terminu, w którym mógł dokonać zmniejszenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony.
Podobne wzory pism:
