Oprócz zgody na wyjazd, aby opuścić kraj, dziecko potrzebuje dokumentu tożsamości. Zasadniczo takim dokumentem jest paszport. Jednakże, jeżeli cel wyjazdu stanowi państwo znajdujące się w granicach Wspólnoty Europejskiej, wystarczający będzie dowód osobisty.
Co więcej paszport zawsze wymaga zgody obojga opiekunów, do wyrobienia dowodu z kolei wystarczy zgoda tylko jednego rodzica. Jak więc zaplanować wyjazd z dzieckiem za granicę i jakie dokumenty przygotować? Na te pytania odpowiemy poniżej.
Wyjazd z dzieckiem za granicę – istotne prawa dziecka
Konieczność wyrażenia zgody na wyjazd małoletniego poza granice Polski wynikają wprost z Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (dalej KRO). Zgodnie z art. 93 § 1 KRO władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom. Z koeli art. 97 KRO mówi, że jeśli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania. Jednakże o istotnych sprawach dziecka rodzice rozstrzygają wspólnie. W braku porozumienia między nimi rozstrzyga sąd opiekuńczy. Zgodnie z aktualną linią orzeczniczą, przedmiotowy wyjazd (choćby na krótkie wakacje) stanowi istotne sprawy dziecka.
„Na wyjazd za granicę małoletniego wraz z jednym z rodziców, któremu w wyroku orzekającym rozwód powierzono wykonywanie władzy rodzicielskiej, potrzebne jest oświadczenie o zgodzie drugiego z rodziców, który nie został pozbawiony władzy rodzicielskiej, a w razie niemożności uzyskania takiego oświadczenia – zezwolenie władzy opiekuńczej.”
Należy pamiętać, że w kwestii zagranicznych wyjazdów, orzeczenie sądu w przedmiocie miejsca pobytu dziecka, nie ma żadnego znaczenia. Istotne jest tylko to czy rodzicie zachowali pełnie władzy rodzicielskiej.
To, że małoletni mieszka z jednym z opiekunów nie oznacza, że rodzic ten ma nieograniczoną władzę nad dzieckiem. W dalszym ciągu zagraniczny wyjazd wymaga zgody obojga rodziców.
Wyjazd z dzieckiem za granicę – zgody zależą od władzy rodzicielskiej
Mając powyższe na uwadze, wiemy już, że co do zasady wyjazd dziecka potrzebuje zgody obojga rodziców. Są jednak przypadki, gdy zgoda drugiego rodzica nie będzie potrzebna. Będzie tak gdy:
- sąd pozbawi władzy rodzicielskiej drugiego z rodziców;
- sąd ograniczy władzę rodzicielską drugiego rodzica (bez wskazania, iż zakres jego władzy dotyczy decydowania do wyjazdach zagranicznych);
- sąd zawiesi władze rodzicielską drugiego rodzica;
- drugi z rodziców zostanie pozbawiony uprawnienia do współdecydowania o zmianie miejsca pobytu dziecka na podstawie orzeczenia sądu zagranicznego, uznanego w Polsce.
Jeżeli więc opiekun posiadający pełnie praw rodzicielskich chce wyjechać z małoletnim za granicę, a drugi z rodziców jest pozbawiony władzy rodzicielskiej, bądź jego prawa rodzicielskie zostały ograniczone lub zawieszone, nie ma problemu. Zagraniczny pobyt nie wymaga zgody.
Jak powinna wyglądać zgoda na wyjazd?
Kwestia samej zgody nie jest unormowana przez polskiego prawodawcę. Oznacza to, że zgoda musi być wyraźna i jednoznaczna, jednakże jej forma pozostaje dowolna. Dla bezpieczeństwa procesowego, w razie ewentualnego sporu sądowego, zgoda ta powinna przybrać formę co najmniej pisemną.
W treści dokumentu warto szczegółowo określić osobę dziecka, którego zgoda dotyczy. Oprócz imienia i nazwiska wskazać jego PESEL oraz numery dowodu osobistego lub paszportu. Dodatkowo warto wpisać miejsce i termin pobytu za granicą. Jeżeli jest taka możliwość, tekst dokumentu należy sporządzić również w języku do którego udaje się rodzić z małoletnim.
Co gdy drugi rodzić nie wyraża zgody?
Przypadki, gdy rodzice dziecka są skonfliktowani nie należą do rzadkości. Dlatego też niejednokrotnie dochodzi do sytuacji, kiedy to drugi z rodziców nie wyraża zgody i jest w swojej decyzji nieugięty. Wówczas jedynym rozwiązaniem jest pozostawienie sprawy do rozpatrzenia sądu opiekuńczego.
O udzielenie zgody na zagraniczny wyjazd małoletniego, może wystąpić rodzic, który nie został pozbawiony władzy rodzicielskiej lub którego władza rodzicielska nie została ograniczona lub zawieszona. Rodzic ten powinien wystąpić z wnioskiem o rozstrzygnięcie sądu o istotnych sprawach dziecka.
Jeżeli sąd opiekuńczy dojdzie do przekonania, że wyjazd w żadnym stopniu nie zagraża dobru dziecka i rodziny, to wyda zgodę w zastępstwie rodzica, który odmawia wyrażenia akceptacji na opuszczenie granic kraju przez dziecko.
Wyjazd z dzieckiem za granicę – potrzebny paszport lub dowód osobisty
Niezależnie od zgody rodziców czy sądu opiekuńczego, w każdym wypadku zagraniczny wyjazd wymaga posiadania przez małoletniego dokumentu tożsamości. Zawsze będzie to paszport, natomiast w krajach Unii Europejskiej wystarczy dowód osobisty.
Paszport
Do wyrobienia dziecku paszportu wymagana jest zgoda obojga opiekunów. Zgodę jednego z rodziców może zastąpić orzeczenie sądu opiekuńczego.
Wniosek o wydanie dokumentu paszportowego osobie małoletniej składają rodzice lub ustanowieni przez sąd opiekunowie, albo jeden z rodziców lub ustanowionych przez sąd opiekunów wraz z pisemną zgodą drugiego z rodziców, lub ustanowionego przez sąd opiekuna, poświadczoną za zgodność podpisu przez organ paszportowy lub notariusza.
Paszport zostanie wydany po złożeniu przez wnioskodawcę lub wnioskodawców wymaganych dokumentów, pobraniu danych biometrycznych dziecka, m.in. odebraniu odcisków palców (za wyjątkiem dzieci do 12 roku życia) oraz wniesieniu należnej opłaty. Podpis dziecka na wniosku jest wymagany, jeżeli ukończyło ono 13 lat.
Dziecko musi być obecne przy składaniu wniosku o wydanie paszportu. Wyjątek stanowią małoletni do 5 roku życia – ich obecność nie jest wymagana. Odbioru paszportu dla dziecka może dokonać jeden z rodziców lub opiekunów prawnych, bez obecności dziecka.
Dowód osobisty
Do wyrobienia dowodu osobistego dla małoletniego nie jest wymagana zgoda obojga rodziców. Wystarczy, iż wniosek złoży jeden z rodziców, opiekun prawny lub kurator. Dokument ten można uzyskać, składając wniosek osobiście w urzędzie gminy, lub za pomocą platformy internetowej ePUAP.
Składając wniosek fizycznie w urzędzie, rodzic powinien mieć przy sobie swój dowód osobisty lub paszport, a także zdjęcie dziecka. Wyrobienie dowodu jest bezpłatne. Na dokumenty, zasadniczo, trzeba czekać do 30 dni.
- ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 2020 r. poz. 1359).
- ustawa z dnia 13 lipca 2006 r. o dokumentach paszportowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 617).
- ustawa z dnia 6 sierpnia 2010 r. o dowodach osobistych (Dz.U. z 2020 r. poz. 332).
Polecane wzory pism:
