W ochronie zainteresowanych osób trzecich przed skutkami powyżej wskazanych zaniedbań ustawa o krajowym rejestrze sądowym (dalej jako ustawa o KRS) wprowadziła przepisy, ustanawiające ochronę osób trzecich działających w zaufaniu do KRS.
Powyższa instytucja zobowiązuje podmioty wpisane do rejestru do każdorazowego aktualizowania zmian swoich danych. Wniosek o dokonanie zmian powinien zostać złożony w ciągu 7 dni.
Krajowy Rejestr Sądowy
Krajowy Rejestr Sądowy funkcjonuje od 1 stycznia 2001 roku. Jest on prowadzony przez wydziały gospodarcze sądów rejonowych, tzw. sądy rejestrowe. Dodatkowo rejestr KRS prowadzony przez Centralną Informację Krajowego Rejestru Sądowego dostępny jest na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości.
W skład KRS wchodzą trzy typy rejestrów:
- rejestr przedsiębiorców;
- rejestr podmiotów niebędących przedsiębiorcami (działającymi na zasadach non profit, np. stowarzyszenia, fundacje);
- rejestr dłużników niewypłacalnych.
Ochrona osób trzecich działających w zaufaniu do KRS
Ochronę osób trzecich działających w zaufaniu do KRS zapewnia art. 14 ustawy o KRS. Zgodnie z tym przepisem podmioty będące zobowiązane do złożenia wniosku o wpis do rejestru nie mogą powoływać się wobec osób trzecich działających w dobrej wierze na dane, które nie zostały wpisane do rejestru lub które zostały z niego wykreślone.
Celem tego uregulowania jest zapewnienie ochrony osobom trzecim przed pogorszeniem się ich sytuacji, wskutek nierzetelnego działania podmiotów wpisanych do KRS.
W działaniu osób trzecich bardzo istotna jest dobra wiara. W dobrej wierze jest każda osoba, która nie mogła znać danych niewpisanych do rejestru lub tych już nieaktualnych, mimo jej starannego działania. Dobra wiara w przypadku KRS jest domniemana.
Można ją obalić jedynie poprzez udowodnienie, że osoba trzecia wiedziała o istnieniu danych niewpisanych lub wykreślonych z rejestru bądź wprawdzie nie wiedziała, lecz braku wiedzy w tym zakresie nie można uznać za usprawiedliwiony w danych okolicznościach sprawy. Ciężar dowodu spoczywa na podmiocie rejestrowym.
Powyższe oznacza, że ochrona osób trzecich dotyczy jedynie osób działających w zaufaniu do rejestru. Ustawa nie chroni osób działających w złej wierze, tj. takich, które wiedziały, że wpisane dane są nieaktualne lub nieprawdziwe, lub miały możliwość tę wiedzę powziąć.
Domniemanie prawdziwości danych ujawnionych w KRS
Przepis art. 17 ustawy o KRS stanowi, iż dane ujawnione w rejestrze korzystają z tzw. domniemania prawdziwości. Przyjmuje się, że wpisy znajdujące się rejestrze są prawdziwe i zgodne z rzeczywistością.
Domniemanie to zobowiązuje sądy rejestrowe do czuwania nad przestrzeganiem wykonywania obowiązków rejestrowych przez podmioty wpisane do rejestru. Oznacza to, że jeżeli sąd uzna, że wniosek o wpis do KRS jest obowiązkowy i nie został złożony pomimo upływu terminu, ma prawo do zastosowania środków przymuszających wobec podmiotów obowiązanych do określonych działań.
Sąd posiada również uprawnienia do badania zgodności z prawem pod względem formy i treści dokumentów dołączonych do wniosku. Sąd bada również prawdziwość danych wskazanych we wniosku identyfikujących podmiot oraz ich zgodność z rzeczywistym stanem, jeżeli powziął w tym zakresie uzasadnione wątpliwości.
Odpowiedzialność za prawdziwość danych zawartych w KRS
Zgodnie z art. 18 ustawy o KRS, podmioty wpisane do rejestru są odpowiedzialne za prawdziwość danych znajdujących się w rejestrze. Podmioty te są więc zobligowane do zadbania, aby informacje znajdujące się w KRS były zgodne z rzeczywistością.
Każdy podmiot rejestrowy ma obowiązek zgłosić każdą zmianę swoich danych w przeciągu 7 dni. Jest to o tyle ważne, gdyż każda czynność dokonana przez osobę trzecią, która działała w dobrej wierze, nie zostanie unieważniona ze względu na nieaktualne lub nieprawdziwe dane w KRS, nawet jeżeli nie wynikało to z winy podmiotu rejestrowego.
Co więcej, z art. 17 § 2 ustawy o KRS wynika, że nawet jeżeli do rejestru wpisano dane niezgodnie z wnioskiem lub wpisano dane nieprawdziwe mimo nieskładania odpowiedniego wniosku, podmiot rejestrowy nie będzie mógł zasłaniać się wobec osoby trzeciej działającej w dobrej wierze zarzutem, że dane te nie są prawdziwe nie z jego winy, gdyż jego winą jest niedokonanie kontroli wpisu w KRS i niewystąpienie z wnioskiem o sprostowanie, uzupełnienie lub wykreślenie wpisu.
Odpowiedzialność za szkodę wynikającą z nieprawdziwych lub nieaktualnych informacji zawartych w KRS
Za szkodę wynikającą z nieprawdziwych lub nieaktualnych informacji znajdujących się w rejestrze odpowiada podmiot, którego dane się tam znajdują. Przepis art. 18 ustawy o KRS mówi wprost, że podmiot wpisany do KRS ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną:
- zgłoszeniem nieprawdziwych danych, jeżeli podlegały obowiązkowi wpisu na jego wniosek;
- niezgłoszeniem danych, które podlegały obowiązkowemu wpisowi do rejestru w terminie wyznaczonym przez ustawę.
Oznacza to, że podmiot rejestrowy ponosi odpowiedzialność za działania lub zaniechania sprzeczne z ustawą o KRS, o ile spowodowały one szkodę u osoby trzeciej. Co istotne podmiot ten jest odpowiedzialny na zasadzie ryzyka. Przy czym nie poniesie on odpowiedzialności za szkody wyrządzone osobie trzeciej, jeżeli wystąpiły one wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi on odpowiedzialności.
- ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o krajowym rejestrze sądowym (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 986).
Podobne wzory pism:
