Uprawnienie do zatrzymania pojazdu do kontroli, funkcjonariuszom policji daje przepis art. 129 ust.1 ustawy Prawo o Ruchu Drogowym. Zgodnie z nim policjant jest upoważniony do przeprowadzenia kontroli drogowej wobec kierowców poruszających się na drogach publicznych, w strefach zamieszkania oraz strefach ruchu.

Szczegółowa regulacja sposobu przeprowadzenia kontroli drogowej, uprawnienia funkcjonariuszy oraz również prawa przysługujące osobom kontrolowanym znajdują się w Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 lipca 2008 r. w sprawie kontroli ruchu drogowego.

Jak powinna wyglądać procedura zatrzymania kontrolowanego pojazdu?

Policjant do zatrzymania pojazdu powinien podawać sygnały tarczą tzw. „lizakiem” lub ręką, zaś w warunkach niedostatecznej widoczności, latarką ze światłem czerwonym albo tarczą do zatrzymywania pojazdów ze światłem odblaskowym lub światłem czerwonym. Funkcjonariusz jadący pojazdem samochodowym może podawać kontrolowanemu polecenia do określonego zachowania się za pomocą urządzeń nagłaśniających, sygnalizacyjnych lub świetlnych.

Co do zasady osoby znajdujące się w kontrolowanym pojeździe powinny przez cały okres kontroli przebywać w samochodzie. Jeżeli jednak ktoś z pasażerów nie czuje się najlepiej, można prosić funkcjonariusza o przyzwolenie na opuszczenie pojazdu.

Pojazd powinien być zatrzymany do kontroli w miejscu nie utrudniającym ruchu innych pojazdów oraz nie stwarzającym zagrożenia dla innych uczestników ruchu. W przypadku zatrzymania w nieodpowiednim miejscu policjant ma prawo wskazać miejsce odpowiednie do przeprowadzenia kontroli, a osoba kontrolowana ma obowiązek udać się za policyjnym radiowozem w miejsce dogodne do przeprowadzenie kontroli.

Przed przystąpieniem do kontroli kierującego oraz sprawdzenia dokumentów, ładunku lub stanu technicznego pojazdu policjant powinien wydać polecenia: unieruchomienia silnika pojazdu; oraz wyjęcia kluczyków ze stacyjki. W sytuacji kontroli na jezdni lub poboczu, należy włączyć światła awaryjne o każdej porze doby.

Prawa kontrolowanego

Zatrzymany do kontroli ma prawo do:

• odmówienia złożenia wyjaśnień w czasie kontroli;
• obrony – zatrzymany ma prawo do milczenia bądź kłamania (nikt nie musi samemu siebie obciążać);
• nie zgadzania się ze stanowiskiem kontrolującego funkcjonariusza;
• nie przyjęcia mandatu;
• żądania pokwitowania, jeżeli zatrzymano prawo jazdy lub dowód rejestracyjny;
• rejestrowania obrazu i dźwięk oraz wizerunku funkcjonariusza, nawet bez jego zgody; zatrzymany ma również prawo publikować zarejestrowany przebieg kontroli oraz wizerunek funkcjonariusza bez uzyskania jego zgody;
• domagania się imienia i nazwiska, numeru służbowego funkcjonariusza oraz podania jego jednostki;
• złożenia skargi na funkcjonariusza do komendanta jego jednostki;

Kontrolowany, który uzna że, czynności zostały przeprowadzone nieprawidłowo ma prawo do złożenia zażalenia do właściwego miejscowo prokuratora.

Prawo do przeszukania ma funkcjonariusz który, ma uzasadnione podejrzenie, że popełniony został czyn zabroniony. Jeśli dojdzie do przeszukania, przeszukiwany ma prawo żądać od policjanta wydania protokołu z dokonanej czynności.

Co do zasady funkcjonariusze nie powinni nakazywać kierowcy opuszczenia samochodu, gdy nie jest to bezwzględnie konieczne. Konieczność taka może się pojawić, jeśli urządzenie do badania trzeźwości jest zainstalowane w radiowozie, albo jeśli policjanci chcą pokazać kierowcy wykroczenie zarejestrowane videoradarem. Inne zachowanie funkcjonariuszy uznać należy za bezprawne.

Czy kontrole rutynowe kontrole trzeźwości są legalne?

Obecnie policja podczas kontroli drogowej może przeprowadzić badanie trzeźwości kierowcy w każdej sytuacji i bez podania przyczyny