Mając na uwadze art. 921 KC konkurs stanowi szczególną formę przyrzeczenia publicznego. Nie ma znaczenia czy będzie to mały konkurs w mediach społecznościowych czy ogromne przedsięwzięcie organizowane przez renomowaną organizację.

W ramach tego rodzaju przyrzeczenia nagrodzony ma zostać podmiot, który najlepiej – w ocenie sądu konkursowego – wykonał oznaczoną czynność. Cel konkursu może być różny, od tego związanego z wygraną atrakcyjnej nagrody, przez możliwość nawiązania współpracy z organizatorem, po uzyskanie prestiżu i popularności.

Jak podkreśla się w piśmiennictwie, konkurs nastawiony jest na kryterium jakościowe, a nie ilościowe (na kryterium ilościowe nastawione są zawody, np. w największej ilości zjedzonych pierogów na czas).  

Co konkurs powinien posiadać?

Konkurs jako przyrzecznie publiczne musi być prowadzone zgodnie z określonymi zasadami, określonymi w treści przyrzeczenia. Zwyczajowo przyjmuje się, że taka treść przyrzeczenia konkursowego nazywana jest regulaminem konkursowym. Regulamin ten nie musi być nadto rozbudowany, musi natomiast posiadać wszystkie warunki wskazane w ustawie. Przyrzeczenie konkursowe musi określać co najmniej:

• rodzaj wymaganego dzieła lub czynności;
• termin, w ciągu którego można ubiegać się o nagrodę;
• podmiot, który rozstrzyga o dopuszczeniu do konkursu oraz o przyznaniu nagrody konkursowej – nazywany jest sądem konkursowym;
• warunki nabycia przez przyrzekającego własności nagrodzonego – o ile celem konkursu jest uzyskanie przez organizatora określonego dzieła.

Nagroda w konkursie

Konkurs musi przewidywać nagrodę. Zazwyczaj jest to rodzaj korzyści majątkowej, chociaż bywają również tzw. nagrody honorowe, np. dyplomom. Jeżeli regulamin nie określa dokładnie rodzaju i charakteru nagrody, przyjmuje się, że chodzi o zapłatę kwoty pieniężnej.

Ustalenie nagrody stanowi jednostronną czynność prawną. Oznacza to również, że konkurs może być zorganizowany jedynie przez podmiot posiadający zdolność do czynności prawnych. W razie braku takiej zdolności podmiot może działać przez przedstawiciela ustawowego.

Czy ustalenie terminu jest ważne?

Obowiązek zastrzeżenia terminu jest jedną z najistotniejszych przesłanek ważności konkursu. Konieczność ustalenia terminu rozstrzygnięcia konkursu jest wprowadzone po to, aby nie dochodziło do sytuacji, gdy przyrzekający nie wydaje nagrody, z uwagi na „cały czas trwający i nierozstrzygnięty konkurs”, twierdząc np. że wykonanie czynności konkursowej nie jest jeszcze tak dobre, jak tego wymaga.

Takie zachowanie organizatora naruszałoby interesy uczestników, którzy poświęcając swój czas i inne środki na wykonanie oznaczonej przez przyrzekającego czynności, ponieśliby sposób oczywisty straty.

Termin jest prawnym warunkiem skuteczności konkursu. Uznaje się zatem, że brak określenia terminu powoduje nieważność przyrzeczenia konkursowego. Nie tylko nieustalenie terminu może powodować nieważność konkursu, ale również termin nadmiernie długi ze względu na charakter oznaczonej czynności.

Niemożliwa jest także zmiana terminu ogłoszonego już konkursu. Wyjątek stanowi wyłącznie sytuacja, w której organizator zastrzegł sobie taką możliwość w regulaminie przyrzeczenia, określając przy tym przesłanki upoważniające do dokonania takiej zmiany.

Ustawa odnosi się jedynie do terminu, w ciągu którego można ubiegać się o nagrodę. Nie wskazała jednak o konieczności określenia terminu na wybór najlepszego dzieła lub czynności. Określenie terminu, w którym można ubiegać się o nagrodę nie jest bowiem tożsame z terminem, w którym organizator dokona wyboru i przyzna nagrodę.

Jeśli termin taki nie został oznaczony w regulaminie przyjmuje się, że termin ten powinien być adekwatny do rodzaju przedmiotu konkursu oraz liczby uczestników biorących udział w konkursie, tj. sąd powinien mieć tyle czasu, aby móc ocenić wszystkie prace czy czynności oraz dokonać wyboru „na spokojnie”.

Sąd konkursowy

Do ustalenia prac odpowiadających warunkom konkursu oraz wybór pracy zwycięskiej zostaje powoływany sąd konkursowy. Uznaje się, iż decyzja sądu jest ostateczna. Nie ma od jego decyzji odwołania, również do sądów powszechnych.

Jedynie wyjątkowo dopuszcza się kontrolę formalną, dotyczącą trybu postępowania konkursowego. Ma to jednak miejsce jedynie w zakresie, w jakim konkurs dotyczy zdarzeń obiektywnych.

Za rozstrzygnięcie konkursu odpowiedzialność ponosi organizator. Jeżeli zatem sąd konkursowy nie dokona wyboru, uczestnicy mogą dochodzić od organizatora zwrotu wydatków i kosztów poniesionych w związku z ubieganiem się o nagrodę. Podkreślenia wymaga również, że to organizator konkursu jest odpowiedzialny za wypłatę nagrody, nawet jeżeli sąd jest organem odrębnym od przyrzekającego.

Konkurs a nabycie praw do przedmiotów własności intelektualnej

Co do zasady prawa do własności intelektualnej stanowiącej prace konkursowe, nie przechodzą na organizatora jako skutek nagrodzenia dzieła. Aby do tego doszło musi być to zastrzeżone w przyrzeczeniu.

Przy czym skuteczność takiego zapisu dotyczy wyłącznie praw majątkowych. Prawa osobiste do przedmiotów własności intelektualnej są niezbywalne. Nabycie konkursowe może dotyczyć również praw pokrewnych, np. artystycznych, wykonań itp.