Wybór formy opodatkowania może zależeć od wielu czynników. Może to być m.in. rodzaj wykonywanej działalności (niektóre rodzaje działalności wymagają określonej formy opodatkowania); prognoza kosztów ponoszonych w trakcie działalności; planowana wielkość przychodów, a także chęć skorzystania z ulg podatkowych.

Przedsiębiorcy mogą wybierać spośród czterech form opodatkowania:

• podatek według skali podatkowej – podatek 18 i 32 proc.;
• podatek liniowy – podatek 19 proc.;
• ryczałt od przychodów ewidencjonowanych;
• karta podatkowa.

Podatek według skali podatkowej

Skala podatkowa jest metodą opodatkowania PIT, przy której stosujemy tzw. progresję podatkową. Stawka opodatkowania rośnie po przekroczeniu ustawowo ustalonego progu.

Progi podatkowe obowiązujące w 2018 roku:

• 18 proc. do kwoty 85.528 zł podstawy obliczenia podatku;
• 32 proc. powyżej kwoty 85.528 zł podstawy obliczenia podatku – przy wyliczaniu podatku stosujemy wzór: 15.395 zł 04 gr + 32 proc. x kwota ponad 85.528 zł.

Najistotniejszą zaletą tej formy opodatkowania jest możliwość obniżenia przychodów przedsiębiorcy o koszty poniesione w celu ich uzyskania, straty poniesione w latach ubiegłych oraz składki odprowadzane do ZUS.

Osoby korzystające z podatku progresywnego mogą także skorzystać z wielu ulg podatkowych, m.in. mają prawo rozliczać się wspólnie z małżonkiem oraz skorzystać z preferencyjnego rozliczania przewidzianego dla osób samotnie wychowujących dzieci.

Podatek liniowy

Podatek liniowy 19 proc. jest przeznaczony głównie dla podatników, którzy samodzielnie prowadzą działalność gospodarczą. Podatek liniowy nie posiada skali, dlatego cały osiągnięty dochód mnożymy razy ustalone 19 proc. Przy tej formie podatek wpłaca się do Urzędy Skarbowego comiesięcznie lub co kwartał.

Z zalet opodatkowania liniowego możemy wymienić możliwość rozliczenia strat z lat ubiegłych oraz obniżenia przychodów o składki odprowadzane do ZUS. Jednakże nie może już skorzystać z ulg podatkowych takich jak wspólne rozliczanie się z małżonkiem czy preferencyjne rozliczenie przewidziane dla osób samotnie wychowujących dzieci.

Należy jednak pamiętać, że z opodatkowania liniowego nie mogą skorzystać przedsiębiorcy, którzy wykonują usługi na rzecz byłych lub obecnych pracodawców, jakie odpowiadają czynnościom, które wykonywali lub wykonują w roku podatkowym w ramach stosunku pracy na rzecz tych pracodawców.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Ta forma opodatkowania jest przeznaczona wyłącznie dla pewnej grupy przedsiębiorców. Mogą z niej skorzystać osoby fizyczne prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, działalność w formie spółki cywilnej lub jawnej.

Dodatkowo przedsiębiorca chcący skorzystać z ryczałtu w roku poprzedzającym rok podatkowy nie może osiągnąć przychodów z jednoosobowej działalności albo działalności w spółce w wysokości przekraczającej 250 000 euro;

Co więcej, pomimo spełnienia powyższych wymagań, nie każdy rodzaj działalności może skorzystać z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Takimi rodzajami działalności będą:

• działalność farmaceutyczna (apteki);
• działalność w zakresie kupna i sprzedaży wartości dewizowych;
• prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej w zakresie wolnych zawodów, za wyjątkiem zawodu lekarza, technika dentystycznego, felczera, położnej, pielęgniarki, tłumacza oraz nauczyciela;
• działalność reklamowa;
• pośrednictwo finansowe;
• działalność detektywistyczna i ochroniarska;
• działalność w zakresie handlu częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych;
• wytwarzanie wyrobów opodatkowanych podatkiem akcyzowym.

W tej formie opodatkowania przedsiębiorcy płacą podatek wyłącznie od osiągniętego przychodu. Nie mogą pomniejszyć go o koszty jego uzyskania. W zależności od rodzaju wykonywanej działalności stawka ryczałtu może wynosić 3 proc., 5,5 proc., 8,5 proc., 17 proc. lub 20 proc..

Poza tym wyłączenie ma również zastosowanie w odniesieniu do podmiotów rozpoczynających działalność samodzielnie lub w formie spółki, jeżeli podatnik lub co najmniej jeden ze wspólników, przed rozpoczęciem działalności w roku podatkowym lub w roku poprzedzającym rok podatkowy, wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres działalności podatnika, lub spółki.

Karta podatkowa

Karta podatkowa jest najprostszą formą opodatkowania. Przedsiębiorca korzystający z karty nie jest zobowiązany do prowadzenia księgowości, zaś należny podatek nie jest zależny od wysokości dochodów.

Kwota podatku zależy jedynie od:

• rodzaju prowadzonej działalności;
• liczby mieszkańców gminy, na której terenie jest prowadzona działalność;
• liczby zatrudnionych pracowników.

Jednocześnie należy zaznaczyć, iż wyliczony podatek zazwyczaj jest niższy, aniżeli podatek jaki zostałby naliczony przy innych formach opodatkowania.

Przedsiębiorca rozliczający się w formie karty podatkowej nie ma obowiązku składania deklaracji PIT.

Nie wszyscy przedsiębiorcy mogą jednak skorzystać z omawianej formy opodatkowania. Kartę podatkową mogą wybrać podatnicy, który prowadzą działalność:

• usługową lub wytwórczo-usługową;
• usługową z zakresie handlu detalicznego żywnością, napojami (z wyjątkiem napojów alkoholowych powyżej 1,5 proc.), wyrobami tytoniowymi oraz kwiatami;
• usługową w zakresie handlu detalicznego artykułami nieżywnościowymi, za wyjątkiem handlu paliwami silnikowymi, środkami transportu samochodowego, częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych, ciągnikami rolniczymi i motocyklami oraz handlu objętego koncesjonowaniem;
• gastronomiczną, o ile nie jest prowadzona sprzedaż napojów alkoholowych posiadających zawartość alkoholu powyżej 1,5%;
• w zakresie usług transportowych wykonywanych przy użyciu jednego pojazdu;
• w zakresie usług rozrywkowych.

Co więcej przedsiębiorca musi spełniać także inne wymagania przewidziane ustawą, m.in.:

• nie może prowadzić innej pozarolniczej działalności gospodarczej;
• jego małżonek nie może prowadzić działalności gospodarczej w tym samym zakresie;
• nie może korzystać z usług osób zatrudnionych włącznie przez siebie, z wyjątkiem usług specjalistycznych;
• nie może wytwarzać wyrobów opodatkowanych na podstawie odrębnych przepisów akcyzą;
• musi funkcjonować na terytorium państwa polskiego.

 Wybór formy opodatkowania

Przedsiębiorcy, wybierając jedną z omówionych form opodatkowania, muszą to zrobić w odpowiednim terminie.  Przy podatku progresywnym, liniowym oraz ryczałcie należy to uczynić nie później niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu.

Z kolei karty podatkowej przed rozpoczęciem działalności. W sytuacji, kiedy przedsiębiorcy zmieniają formę w trackie prowadzenia działalności muszą to uczynić do 20 stycznia kolejnego roku.

Przedsiębiorcy rozliczający się podatkiem progresywnym, liniowym czy ryczałtem powinni złożyć wniosek do naczelnika właściwego urzędu skarbowego. Natomiast przy karcie podatkowej naczelnika urzędu skarbowego należy zawiadomić za pomocą formularza PIT-16.