Estoński CIT stanowi podatek ryczałtowy od dochodów spółek. W tym modelu podatkowym nie obowiązuje comiesięczny obowiązek odprowadzania zaliczek na CIT. Spółka nie zapłaci podatku jeżeli wypracowany zysk pozostaje w firmie i jest przeznaczy na dalsze inwestycje.

Dopiero gdy przedsiębiorstwo zdecyduje się na wypłacenie dywidend swoim udziałowcom lub akcjonariuszom, będzie obowiązane uiścić CIT. Stawki tego podatku są wyższe, jednakże wspólnik ma prawo odliczyć część opłaconego przez spółkę CIT w swoim zeznaniu dochodowym (PIT).

Estoński CIT jest systemem dobrowolnym, mogą z niego skorzystać spółki, które same o to zawnioskują. Muszą również spełnić szereg wymogów. Jakich? O tym poniżej.

Jak wygląda Estoński CIT w Estonii?

W estońskim prawie podatkowym spółki będące rezydentami płacą podatek od zysków wypłaconych w postaci dywidend lub innych potrąceń z zysków. Stawka podatku dochodowego w przypadku zysków do podziału wynosi 20% od dywidendy.

Z koeli w przypadku zysków zatrzymanych obowiązuje stawka zerowa. W oryginalnym wariancie nie ma podwójnego opodatkowania zysków spółki. Podatek od dywidendy płaci się tylko raz i robi to wyłącznie spółka.

W Estonii w taki sposób opodatkowania dochodu jest powszechny, obejmuje wszystkich podatników CIT. Estońskie spółki nie muszą spełniać specjalnych warunków, aby korzystać z tej formy opodatkowania.

Estoński CIT w Polsce

W Polsce Estoński CIT nie jest powszechny, co więcej – spółki w roku 2021 się go wystrzegały. Rząd ogłaszał szacunki zgodnie z którymi z estońskiego wariantu skorzysta blisko 200 tys. firm. Skorzystało… 360. Czy wersja 2.0 coś w tej kwestii poprawi? 

Przejście na estoński ryczałt stanowi decyzję samego podatnika. Aby to zrobić należy złożyć zawiadomienie o wyborze tej formy opodatkowania do właściwego naczelnika urzędu skarbowego. Można tego dokonać w dowolnym momencie.

Należy jednak pamiętać, że przejście na Estoński CIT w trakcie roku podatkowego, zobowiązuje spółkę do rozliczenia CIT za miesiąca sprzed przejścia na dotychczasowych zasadach, zamknąć księgi i sporządzić sprawozdanie finansowe.

Zobacz także: Co składa się na cenę profesjonalnego tłumaczenia prawniczego? 

Polski Estoński CIT stanowi ryczałt od dochodów spółek. Korzystając z niego spółka nie ma obowiązku prowadzenia rachunkowości podatkowej, ustalania podatkowych kosztów uzyskania przychodów oraz obliczania podatkowych odpisów amortyzacyjnych. Spółka nie musi również płacić zaliczek na podatek dochodowy.

Płaci go jedynie od zysku, który zdecyduje przenieść poza swój biznes, w szczególności w formie dywidendy. System ten ma na celu niejako zachęcić przedsiębiorców do rozwoju i ciągłego reinwestowania środków uzyskanych w takcie prowadzenia działalności. Od zysków przeznaczonych na dalsze inwestycję spółka nie płaci podatku.

Ile wynosi estoński podatek?

Stawka dla podatników rozpoczynających prowadzenie działalności gospodarczej oraz dla tzw. małych podatników podatek wynosi 10% podstawy opodatkowania. W przypadku pozostałych podatników jest to 20% podstawy opodatkowania.

Małym podatnikiem jest podmiot, u którego wartość przychodu ze sprzedaży – wraz z kwotą należnego podatku od towarów i usług – nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 2 000 000 euro.

Przeliczenia kwot wyrażonych w euro dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1 000 zł.

Podstawą opodatkowania jest:

• suma dochodu z tytułu podzielonego zysku i dochodu z tytułu zysku przeznaczonego na pokrycie strat – ustalona w miesiącu, w którym podjęto uchwałę o podziale lub pokryciu wyniku finansowego netto;
• suma dochodu z tytułu ukrytych zysków i dochodu z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą – ustalona w miesiącu, w którym wykonano świadczenie lub dokonano wypłaty lub wydatku;
• dochód z tytułu zmiany wartości składników majątku – osiągnięty w miesiącu, w którym nastąpiło łączenie, podział, przekształcenie podmiotów lub wniesienie wkładu niepieniężnego;
• dochód z tytułu zysku netto – osiągnięty w roku podatkowym, w którym zakończono opodatkowanie ryczałtem.

Należy zaznaczyć, że w przypadku Estońskiego CIT-u w polskim wydaniu mamy do czynienia z podwójnym opodatkowaniem. W pierwszej kolejności spółka jest zobowiązana do uiszczenia CIT, a następnie wspólnik lub akcjonariusz, któremu wypłacono dywidendę musi zapłacić PIT.

Jednocześnie istnieje możliwość pomniejszenia podatku dochodowego od osób fizycznych odejmując od niego ten zapłacony przez spółkę.

W przypadku wypłaty ze spółki będącej małym podatnikiem udziałowiec lub akcjonariusz ma prawo do odjęcia 90% kwoty podatku należnego spółki przypadającego na udział wspólnika. W przypadku spółki niebędącej małym podatnikiem będzie to już tylko 70%.

Dla kogo Estoński CIT?

Rząd nie byłby sobą, gdyby nie skomplikował procedury i nie wprowadził ograniczeń. Tak więc nie każda firma może skorzystać z estońskiego modelu podatkowego, mogą to zrobić jedynie spółki prawa handlowego. Przy czym nie każda ze spółek będzie mogła przejść na podatek dochodowy od zysków kapitałowych. Po zaktualizowaniu systemu do wersji 2.0. z Estońskiego CIT-u mogą skorzystać:

• spółki z ograniczoną odpowiedzialnością;
• proste spółki akcyjne;
• spółki akcyjne;
• spółki komandytowe;
• spółki komandytowo-akcyjne.

Wyżej wspomniane podmioty mogą przejść na system estoński jeżeli:

• udziałowcami, akcjonariuszami lub wspólnikami tych spółek są wyłącznie osoby fizyczne;
• zatrudniają:
  • na podstawie umowy o pracę co najmniej 3 osoby przez okres co najmniej 300 dni w roku podatkowym, a jeżeli rokiem podatkowym nie jest okres kolejnych 12 miesięcy kalendarzowych –
    przez co najmniej 82% dni przypadających w roku podatkowym, lub
  • zatrudniają na podstawie innej umowy niż umowa o pracę, przy czym wydatki na wynagrodzenia tych umów stanowią co najmniej 3-krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw (w roku 2022 będzie to 6 221,04 zł), jeżeli w związku z wypłatą tych wynagrodzeń na podatniku ciąży obowiązek poboru zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych i składek ZUS;
• przychody spółek uzyskiwane z wierzytelności, odsetek, pożyczek, opłat leasingowych, poręczeń, gwarancji, praw autorskich, praw własności przemysłowej, ze zbycia instrumentów finansowych oraz z transakcji z podmiotami powiązanymi nie przekraczają 50% wszystkich przychodów spółki;
• nie posiadają udziałów lub akcji w kapitale innej spółki, tytułów uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym lub w instytucji wspólnego inwestowania, ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną;
• za okres opodatkowania ryczałtem nie sporządzają sprawozdań finansowych zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości.

Ustawodawca w wersji 2.0 usunął z zasad Estońskiego CIT-u limit przychodów, którego przekroczenie dyskwalifikowało z możliwości przejścia na omawiany model opodatkowania. W 2021 roku limit stanowił 100 mln zł.

Zrezygnować z estońskiego modelu podatkowego można w każdym roku podatkowym przedkładając informację o rezygnacji w deklaracji podatkowej składanej do końca trzeciego miesiąca następującego po roku podatkowym.

Kto z nie skorzysta z systemu estońskiego?

Powyższe wymogi to za mało. W ustawie musiały się znaleźć również tzw. przesłanki negatywne. Z estońskiego CIT nie skorzystają:

• przedsiębiorstwa finansowe (na przykład banki, skok);
• instytucje pożyczkowe;
• podatnicy prowadzący działalność w specjalnych strefach ekonomicznych;
• podatnicy postawieni w stan upadłości lub likwidacji;
• podatnicy utworzeni w wyniku połączenia lub podziału albo podzieleni przez wydzielenie.

Co podlega opodatkowaniu?

Wiemy już kto może skorzystać z estońskiego systemu podatkowego. Teraz sprawdźmy od czego będzie musiał zapłacić podatek. Zgodnie z nowelizacją opodatkowaniu podlega dochód ustalony jako zysk netto oraz, tzw. zysk ukryty. Oprócz tego opodatkowane zostały także inne dochody szczegółowo wyliczone przez ustawodawcę.

Zysk netto jest to zysk spółki w części, w jakiej został przeznaczony do wypłaty udziałowcom, akcjonariuszom albo wspólnikom lub na pokrycie strat powstałych w okresie poprzedzającym okres opodatkowania ryczałtem.

Z kolei zyski ukryte stanowią świadczenia pieniężne, niepieniężne, odpłatne, nieodpłatne lub częściowo odpłatne, wykonane na rzecz udziałowców, akcjonariuszy, wspólników lub na rzecz podmiotów bezpośrednio albo pośrednio z nimi powiązanych, w postaci:

• kwot pożyczek udzielonych przez spółkę udziałowcowi, akcjonariuszowi lub wspólnikowi wraz z odsetkami, prowizjami, wynagrodzeniami i opłatami od tych pożyczek;
• świadczeń wykonanych przez spółkę na rzecz fundacji prywatnej lub rodzinnej;
• nadwyżek wartości rynkowej transakcji kontrolowanej ponad ustaloną cenę tej transakcji;
• nadwyżek zwróconych kwot dopłaty, wniesionych do spółki zgodnie z odrębnymi przepisami, ponad kwotę wniesionej dopłaty;
• wypłaconych z zysku wynagrodzeń z tytułu umorzenia udziału (akcji) lub ze zmniejszenia wartości udziału (akcji), z wystąpienia wspólnika ze spółki, ze zmniejszenia udziału kapitałowego wspólnika w spółce równowartości zysku przeznaczonego na podwyższenie kapitału zakładowego;
• darowizn, w tym prezentów i ofiar wszelkiego rodzaju;
• wydatków na reprezentację.

Prócz powyższego podatek estoński należy zapłacić także od:

• wysokości wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą;
• nadwyżki wartości rynkowej składników przejmowanego majątku lub wniesionego w drodze wkładu niepieniężnego ponad wartość podatkową tych składników (dochód z tytułu zmiany wartości składników majątku) – w przypadku łączenia, podziału, przekształcenia podmiotów lub wniesienia w drodze wkładu niepieniężnego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części;
• sumy zysków netto osiągniętych w każdym roku podatkowym stosowania opodatkowania ryczałtem w części, w jakiej te zyski nie były zyskami podzielonymi lub nie zostały przeznaczone na pokrycie straty (dochód z tytułu zysku netto) – w przypadku podatnika, który zakończył opodatkowanie ryczałtem;
• wartości przychodów i kosztów podlegających zgodnie z przepisami o rachunkowości zarachowaniu w roku podatkowym i uwzględnieniu w zysku (stracie) netto, które nie zostały uwzględnione w tym zysku (stracie) netto (dochód z tytułu nieujawnionych operacji gospodarczych);
• dopłat wypłaconych w przypadku połączenia lub podziału podmiotów;
• odsetek od udziału kapitałowego, wypłacane na rzecz wspólnika przez spółkę;
• zysku przeznaczonego na uzupełnienie udziału kapitałowego wspólnika spółki;
• świadczenia pieniężnego i niepieniężnego wypłaconego w przypadku zmniejszenia udziału kapitałowego wspólnika w spółce.

Jak rozliczyć estoński CIT?

Rozliczając się w estońskim systemie podatkowym, spółka ma czas do trzeciego miesiąca roku podatkowego, aby złożyć deklarację o wysokości dochodu osiągniętego za poprzedni rok podatkowy. Deklarację tę składa się elektronicznie na formularzu CIT-8E. Deklaracja ta ma wyłącznie charakter informacyjny. Płatność podatku następuje niezależnie od złożenia deklaracji, a termin zapłaty zależny jest od przedmiotu opodatkowania.

Przy rozliczaniu dochodu od dochodu z tytułu podzielonego zysku i dochodu z tytułu zysku przeznaczonego na pokrycie strat, podatek należy wpłacić do 20. dnia siódmego miesiąca roku podatkowego.

W przypadku podatku od rozdysponowanego dochodu z tytułu zysku netto należy wpłacić do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano w całości lub w części wypłaty tego dochodu lub rozdysponowano nim w jakiejkolwiek innej formie, nie później niż do 20. dnia siódmego miesiąca roku podatkowego, w którym dokonano tej dyspozycji.

Zobowiązanie podatkowe powstałe wskutek dochodu z tytułu nieujawnionych operacji gospodarczych należy wpłacić do końca trzeciego miesiąca roku podatkowego następującego po roku, w którym przychody lub koszty powinny zostać zarachowane.

Ryczałt z tytułu ukrytych zysków i dochodu z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą należy uiścić do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano wypłaty lub wydatku lub wykonano świadczenie.

Z kolei przy podatku od dochodu z tytułu zmiany wartości składników majątku, daninę należy wpłacić do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu przejęcia, przekształcenia lub wniesienia wkładu niepieniężnego.