Wyróżniamy dwa tryby doręczeń:
a. doręczenie właściwe;
b. doręczenie zastępcze;

Doręczenie właściwe

Doręczenie właściwe jest to doręczenie dokonane bezpośrednio do rąk adresata. Zgodnie z art. 131 § 1 sąd dokonuje doręczeń przez operatora pocztowego, osoby zatrudnione w sądzie, komornika oraz sądową służbę doręczeniową. W myśl art. 132 § 2 k.p.c. doręczenie właściwe może nastąpić także poprzez wręczenie adresatowi pisma bezpośrednio do rąk w sekretariacie sądu bądź przez sąd na rozprawie.

Zgodnie z art. 133 § 1 k.p.c. jeżeli adresatem jest osoba fizyczna, doręczenia dokonuje się jej osobiście, a w przypadku gdy nie ma ona zdolności procesowej – jej przedstawicielowi ustawowemu. Jeżeli natomiast ustanowiono pełnomocnika procesowego lub osobę upoważnioną do odbioru pism sądowych, doręczenia należy dokonać tym osobom. Należy pamiętać, że w sytuacji ustanowienia pełnomocnika doręczenie pisma procesowego do rąk adresata, a nie pełnomocnikowi, jest naruszeniem przepisów postępowania. Jeżeli adresatem jest osoba prawna oraz organizacja, która nie ma osobowości prawnej, pisma doręcza się organowi uprawnionemu do reprezentowania tych podmiotów przed sądem lub pracownikowi upoważnionego do odbioru pism.

Doręczenia dokonuje się w mieszkaniu, w miejscu pracy lub tam, gdzie się adresata zastanie. Na wniosek doręczenie może być dokonane na wskazany przez adresata adres skrytki pocztowej.

Doręczenie zastępcze

Doręczenie zastępcze charakteryzuje się odbiorem pisma za pośrednictwem innej osoby niż adresat. Doręczenie zastępcze za pośrednictwem innego odbiorcy dotyczy jedynie doręczeń względem osób fizycznych. Jeżeli podmiot doręczający nie zastanie adresata w mieszkaniu, może doręczyć pismo sądowe dorosłemu domownikowi. Jeśli go nie było – administracji domu, dozorcy domu lub sołtysowi. Wyjątek stanowi sytuacja w której osoba pełnoletnia zastana w mieszkaniu adresata jest przeciwnikiem adresata w sprawie lub jeżeli nie podjęła się oddania mu pisma. W przypadku doręczania pisma do pracy adresata, doręczenia można dokonać osobie upoważnionej do odbioru pism. Wszystkie pisma z sądu doręczane są za zwrotnym potwierdzeniem odbioru. Zgodnie bowiem z przepisami k.p.c. odbierający pismo potwierdza odbiór oraz jego datę własnoręcznym podpisem. Zgodnie z art. 139 § 2 k.p.c. jeśli adresat odmawia przyjęcia pisma, doręczenie uważa się za dokonane. W takim przypadku doręczający zwraca pismo do sądu z adnotacją o odmowie jego przyjęcia.

Brak możliwości doręczenia

W razie braku możliwości doręczenia w sposób opisany powyżej pisma przesyłane za pośrednictwem operatora pocztowego należy złożyć w placówce pocztowej tego operatora, a doręczane w inny sposób – w urzędzie właściwej gminy, umieszczając zawiadomienie o tym w drzwiach mieszkania adresata lub w oddawczej skrzynce pocztowej ze wskazaniem gdzie i kiedy pismo pozostawiono, oraz z pouczeniem, że należy je odebrać w terminie siedmiu dni od dnia umieszczenia zawiadomienia. W przypadku bezskutecznego upływu tego terminu, operator pocztowy zawiadomienie powinien powtórzyć. Pismo podwójnie awizowane domniemywa się za doręczone prawidłowo.

Należy pamiętać, iż strony procesu cywilnego i ich przedstawiciele mają obowiązek zawiadamiać sąd o każdej zmianie swego zamieszkania lub miejsca siedziby. W razie zaniedbania tego obowiązku pismo sądowe pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia, chyba że nowy adres jest sądowi znany.

Doręczenie elektroniczne

W elektronicznym postępowaniu upominawczym doręczeń powodowi dokonuje się za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego elektroniczne postępowanie upominawcze, a pozwanemu, w przypadku gdy wniesie pismo drogą elektroniczną. W przypadku doręczenia elektronicznego pismo uznaje się za doręczone z datą wskazaną w elektronicznym potwierdzeniu odbioru korespondencji, a przy braku takiego potwierdzenia doręczenie uznaje się za skuteczne z upływem 14 dni od daty umieszczenia pisma w systemie teleinformatycznym.

Szczególny obowiązek obejmuje profesjonalnych pełnomocników, tj. adwokatów, radców prawnych, rzeczników patentowych oraz radców Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa. Wyżej wskazani w trakcie trwania sprawy mają obowiązek doręczania sobie nawzajem bezpośrednio odpisów pism procesowych wraz z załącznikami. Pisma, do których nie dołączono dowodu doręczenia pisma pełnomocnikowi przeciwnika procesowego z urzędu podlegają zwrotowi bez wzywania do usunięcia braku. Wyjątek stanowi wniesienie pozwu wzajemnego, apelacji, skargi kasacyjnej, zażalenia, sprzeciwu od wyroku zaocznego, sprzeciwu od nakazu zapłaty, zarzutów od nakazu zapłaty, wniosku o zabezpieczenie powództwa, skargi o wznowienie postępowania, skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia i skargi na orzeczenia referendarza sądowego, które należy złożyć w sądzie z odpisami dla strony przeciwnej.