Zgodnie z art. 128 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (dalej k.r.o.) obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo, natomiast art. 133 § 1 k.r.o. stanowi, iż rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, pod warunkiem, że dziecko nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, zaś ewentualne dochody z majątku dziecka nie wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

Powyższy artykuł nakłada obowiązek alimentacyjny na obojga rodziców. W przypadku śmierci jednego z nich obowiązek ten przechodzi w całości na drugiego rodzica, natomiast w razie śmierci obojga rodziców na dalszych krewnych.

Kto może płacić alimenty?

Obowiązek alimentacyjny jest to ustanowione prawnie zobowiązanie rodzica wobec dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie. Powyższy obowiązek nakładany jest na rodzica w chwili narodzenia się dziecka i trwa do czasu, aż dziecko się usamodzielni.

Ustawodawca przy tym nie wskazał konkretnej granicy wieku, po osiągnięciu którego dziecko automatycznie utraci prawo do alimentów, tj. rodzicie są obowiązani wypłacać świadczenie alimentacyjne na pełnoletnie dziecko, jeżeli to kontynuuje ono naukę, a także w przypadku gdy nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie w związku z poważną chorobą lub niepełnosprawnością.

Niepełnoletnie lub pełnoletnie, ale uczące się dziecko uprawnione jest do świadczeń alimentacyjnych niezależnie od tego, czy znajduje się w niedostatku.

Uchylenie alimentów

Rodzice mogą starać się o uchylenie ciążącego na nich obowiązku alimentacyjnego dopiero w chwili, gdy dziecka osiągnie pełnoletność, tj. ukończy lat 18. Bądź też zawrze wcześniej małżeństwo.

W tym miejscu należy zapamiętać, że zawarcie przez dziecko małżeństwa nie wyłącza samorzutnie obowiązku alimentacyjnego rodziców. Jedynie zmienia kolejność obowiązku alimentacyjnego – w pierwszej kolejności wtedy obciąża on współmałżonka, dopiero w dalszej rodziców.

W doktrynie oraz orzecznictwie sądów ugruntował się pogląd, że dziecko ma pełne prawo do życia na równej stopie co jego rodzice. Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 9 czerwca 1976 roku podkreślił, że „małoletnie dzieci mają prawo do równej stopy życiowej z rodzicami, i rodzice muszą podzielić się z dzieckiem nawet najmniejszymi dochodami” (sygn. akt: III CZP 46/75).

Obowiązek alimentacyjny, a stopień wykształcenia

Obowiązek alimentacyjny nie jest związany ze stopniem wykształcenia. Obowiązek nie ustaje z chwilą osiągnięcia przez dziecko określonego stopnia wykształcenia podstawowego, średniego czy też wyższego.

Jedyną okolicznością, od której zależy trwanie bądź ustanie tego obowiązku, jest to, czy dziecko jest w stanie utrzymać się samodzielnie, przy czym nie można tego oczekiwać od dziecka małoletniego. Natomiast w stosunku do dziecka, które osiągnęło pełnoletność, brać należy pod uwagę to, czy wykazuje chęć dalszej nauki oraz czy osobiste zdolności i cechy charakteru pozwalają na rzeczywiste kontynuowanie nauki.

Zwolnienie z obowiązku alimentacyjnego

Zwolnić o obowiązku alimentacyjnego osobę zobowiązaną może jedynie sąd. Rodzice mogą wnieść pozew o zniesienie owego obowiązku w przypadkach, gdy dochody z majątku pełnoletniego dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

Jak również, gdy dziecko jest w stanie zaspokoić swoje uzasadnione potrzeby z innych źródeł, np. z pobieranej renty rodzinnej, z pobieranego stypendium socjalnego i naukowego, z uzyskiwanych zarobków.

Wyjątek stanowi sytuacja, gdy rodzice dziecka, zobowiązani do ponoszenia kosztów jego utrzymania i wychowania, trwają w faktycznej separacji, bądź gdy dziecko pochodzi ze związku pozamałżeńskiego, a jego rodzice nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego.

Wówczas ten z rodziców, u którego dziecko zamieszkuje, ma prawo wnieść do sądu pozew o zobowiązanie drugiego z rodziców do partycypowania w kosztach utrzymania i wychowania dziecka – nawet jeżeli ponosi je dobrowolnie.

W sytuacji natomiast jeżeli rodzice dziecka rozwiedli się, sąd w wyroku rozwodowym obligatoryjnie określa, w jakiej wysokości każde z rodziców jest obowiązane ponosić koszty utrzymania dziecka. Rodzic, u którego dziecko przebywa po rozwodzie, może natomiast żądać, by sąd podwyższył orzeczone alimenty.

Pozew o alimenty

Pozew o alimenty lub ich podwyższenie należy wnieść do sądu rejonowego, w którego obszarze miejsce zamieszkania ma osoba uprawniania (dziecko) lub osoba zobowiązana (rodzic).

Wybór właściwego miejscowo sądu rejonowego należy do rodzica, u którego stale przebywa dziecko. Jeśli miejsce zamieszkania pozwanego rodzica dziecka jest poza granicami kraju, powództwo należy złożyć do sądu rejonowego miejsca zamieszkania powoda (dziecka).

Zgodnie z art. 96 ust. 1 pkt. 2 Ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych strona dochodząca roszczeń alimentacyjnych jest zwolniona od kosztów sądowych.

Podobne wzory pism:

• Pozew o podwyższenie alimentów wzór
• Odpowiedź na pozew o podwyższenie alimentów wzór
• Oświadczenie o rezygnacji z alimentów wzór
• Rezygnacja z alimentów przez dorosłe dziecko wzór
• Ugoda alimentacyjna wzór
• Ugoda w sprawie alimentów wzór
• Wniosek o zniesienie alimentów wzór
• Pozew o przyczynianie się do zaspokajania życiowych potrzeb rodziny wzór