Co do zasady, do sprzedaży nieruchomości wchodzącej w skład majątku wspólnego małżonków przez jednego z nich, potrzebna jest zgoda drugiego małżonka. Natomiast sprzedaż nieruchomości bez takiej zgody uznawana jest za nieważną. W sytuacji, kiedy małżonkowie nie są w stanie dojść do porozumienia, każdy z nich ma prawo wystąpić do sądu z wnioskiem o zezwolenie małżonkowi na sprzedaż nieruchomości wspólnej.
Przepis art. 39 Ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 2017 r. poz. 682) mówi wprost, że w sytuacjach wyjątkowych, gdy jeden z małżonków odmawia zgody wymaganej do dokonania czynności albo jeżeli porozumienie z nim napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody, drugi małżonek może zwrócić się do sądu o zezwolenie na dokonanie czynności. Sąd udziela zezwolenia, jeżeli dokonania czynności wymaga dobra rodziny.
Oznacza to, że sąd wyda zezwolenie małżonkowi na sprzedaż nieruchomości wspólnej, o ile sprzedaż tego składnika majątkowego małżeństwa będzie wystarczająco uzasadniała dobro rodziny, tj. nie będzie dotyczyła indywidualnych interesów małżonka chcącego zbyć majątek, a będzie wpływała na dobro całej rodziny, np. sprzedaż nieruchomości będzie przeznaczona na utrzymanie małoletnich dzieci bądź opłacenie ich studiów.
Uzyskanie zezwolenia sądu na sprzedaż wspólnej nieruchomości
W celu uzyskania zezwolenia na sprzedaż nieruchomości wspólnej małżonków należy wnieść wniosek do właściwego sądu. Przesłanką na jakiej opierał się będzie sąd rozpatrując wniosek o zezwolenie na sprzedaż nieruchomości jest dobro rodziny. Jest dobro rodziny uzasadnia i usprawiedliwia potrzebę dokonania czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu majątkiem wspólnym, jeżeli jeden z małżonków nie wyraża zgody na dokonanie takiej czynności.
Mówiąc o dobru rodziny należy mieć na względzie nie tylko małżonków, ale również dobro dzieci.
Okolicznościami uzasadniającymi sprzedaż nieruchomości może być konieczność zapewnienia dziecku lekarstwa i leczenia czy środków na bieżące utrzymanie rodziny.
Właściwość sądu
Wniosek o zezwolenie na dokonanie sprzedaży nieruchomości powinien zostać złożony w sądzie rejonowym, wydziale rodzinnym i nieletnich, właściwym ze względu na miejsce zamieszkania małżeństwa.
Koszt wniosku
Stosownie do art. 23 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2018 r. poz. 300) wniosek powinien zostać opłacony w wysokości 40 zł.
Elementy wniosku
Wniosek o zezwolenie małżonkowi na sprzedaż nieruchomości wspólnej powinien zawierać elementy takie jak:
- oznaczenie miejscowości i daty sporządzenia wniosku;
- oznaczenie właściwego sądu rejonowego;
- wskazanie wnioskodawcy – imię, nazwisko, PESEL, adres zamieszkania;
- wskazanie uczestnika – dane małżonka niezgadzającego się na sprzedaż – imię, nazwisko, PESEL, adres zamieszkania;
- tytuł pisma, tj. Wniosek o zezwolenie małżonkowi na dokonanie sprzedaży nieruchomości wspólnej;
- treść – w treści wniosku należy wnosić o zezwolenie na dokonanie sprzedaży nieruchomości, podając jej księgę wieczystą i miejsce położenia oraz określenie, że stanowi ona majątek wspólny uczestników postępowania;
- uzasadnienie – w uzasadnieniu należy przedstawić dowód na zawarcie związku małżeńskiego uczestników postępowania (akt małżeństwa), przedstawić odpis z księgi wieczystej dotyczący nabycia nieruchomości w trakcie małżeństwa i pozostawania nieruchomości we wspólnym majątku małżeńskim, oraz wskazać okoliczności uzasadniające wniosek, mające przekonać sąd by ten uznał, że dobro rodziny wymaga dokonania sprzedaży nieruchomości;
- wskazane dowody należy dołączyć do wniosku w formie załączników;
- Podpis wnioskodawcy.
