Co do zasady każda inwestycja budowlana wymaga pozwolenia na budowę. Zgłoszenie budowy natomiast stanowi wyjątek, który to został wyszczególniony enumeratywnie w ustawie – Prawo budowlane.

Wyliczenie to stanowi katalog zamknięty i nie może być rozszerzane. Jeżeli planowana inwestycja nie została opisana w art. 29 ustawy – Prawo budowlane , pewnym jest, iż potrzebne będzie pozwolenie na budowę.

Czym jest pozwolenie na budowę

Pozwolenie na budowę jest decyzją administracyjną, zezwalającą na rozpoczęcie i prowadzenie budowy lub wykonywanie robót budowlanych innych niż budowa obiektu. Pozwolenie na budowę jest najważniejszym dokumentem w budowlanym procesie inwestycyjnym.

 W zależności od przedmiotu inwestycji, zadania administracji architektoniczno-budowlanej w zakresie wydawania pozwoleń na budowę wykonują:

• starosta
• wojewoda
• Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego.

 Zgłoszenie

Jak zostało to już w skazane nie wszystkie obiekty wymagają pozwolenia na budowę. Niektóre z nich mogą zostać wniesione jedynie po zgłoszeniu tego faktu odpowiedniemu organowi.

Zgłoszenie można złożyć:

• osobiście w urzędzie starostwa lub urzędu miasta na prawach powiatu;
• listownie, przesyłając list do starostwa lub urzędu miasta na prawach powiatu;
• elektronicznie, poprzez stronę internetową lub adres skrzynki mailowej starostwa lub urzędu miasta na prawach powiatu;

Należy pamiętać, że zgodnie z Prawem budowlanych zezwolenie jest potrzebne nie tylko na budowę, ale również rozbudowa, nadbudowa czy odbudowa.

Pozwolenie na budowę zamiast zgłoszenia

W przypadku obiektów wymagających zgłoszenia, inwestor może zdecydować się jednak na wystąpienie o pozwolenie na budowę.  We wszystkich typach budowli wyliczonych poniżej możliwe jest złożenie wniosku o pozwolenie na budowę zamiast zgłoszenia budowy.

Decydując się na pozwolenie na budowę, swojej decyzji nie trzeba uzasadniać. Należy jednocześnie pamiętać, ze wniosek o pozwolenie wymaga przygotowania odpowiednich dokumentów, uregulowanych przepisami art. 33 ust. 2 ustawy – Prawo budowlane.

Kiedy można skorzystać z uprawnienia do zgłoszenia budowy

Zgodnie z art. 29 Prawa budowlanego, inwestycje, które możesz zrealizować, bez potrzeby ubiegania się o pozwolenie na budowę – jedynie na podstawie zgłoszenia budowy to:

1) budowa lub przebudowa następujących obiektów gospodarczych związanych z produkcją rolną i uzupełniających zabudowę zagrodową w ramach działki siedliskowej:

• płyt do składowania obornika,
• szczelnych zbiorników na gnojówkę lub gnojowicę o pojemności do 25 m³,
• naziemnych silosów na materiały sypkie o pojemności do 30 m³ i wysokości nie większej niż 7 m;

2) budowa wolno stojących parterowych budynków gospodarczych, garaży, wiat lub przydomowych ganków i oranżerii (ogrodów zimowych) o powierzchni zabudowy do 35 m². Przy czym łączna liczba tych obiektów na działce nie może przekraczać dwóch na każde 500 m² powierzchni działki;

3) budowa wolno stojących parterowych budynków rekreacji indywidualnej, rozumianych jako budynki przeznaczone do okresowego wypoczynku, o powierzchni zabudowy do 35 m². Przy czym liczba tych obiektów na działce nie może przekraczać jednego na każde 500 m² powierzchni działki;

4) przebudowa wolno stojących parterowych budynków stacji transformatorowych i kontenerowych stacji transformatorowych o powierzchni zabudowy do 35 m² . Uwaga! Jednocześnie należy pamiętać, iż przy tej budowie do zgłoszenia budowy należy dołączyć projekt budowlany;

5) budowa lub przebudowa przydomowych oczyszczalni ścieków o wydajności do 7,50 m³ na dobę;

6) budowa lub przebudowa zbiorników bezodpływowych na nieczystości ciekłe o pojemności do 10 m³;

7) budowa boisk szkolnych oraz boisk, kortów tenisowych, bieżni służących do rekreacji;

8) budowa lub przebudowa zjazdów z dróg krajowych i wojewódzkich oraz zatok parkingowych na tych drogach;

9) budowa lub przebudowa tymczasowych obiektów budowlanych (np. kioski uliczne, pawilony handlowe uliczne, przekrycia namiotowe czy obiekty kontenerowe), niepołączonych trwale z gruntem i przewidzianych do rozbiórki lub przeniesienia w inne miejsce w terminie określonym w zgłoszeniu. Uwaga! Należy pamiętać, że budowle tymczasowe mogą stać jedynie 180 dni, po tym okresie należy rozebrać obiekt lub uzyskać pozwolenie na budowę.

10) budowa lub przebudowa obiektów budowlanych piętrzących wodę i upustowych o wysokości piętrzenia poniżej 1 m poza rzekami żeglownymi oraz poza obszarem parków narodowych, rezerwatów przyrody i parków krajobrazowych oraz ich otulin;

11) budowa lub przebudowa pomostów o długości całkowitej do 25 m i wysokości, liczonej od korony pomostu do dna akwenu, do 2,50 m, służących do:

• cumowania niewielkich jednostek pływających, jak łodzie, kajaki, jachty,
• uprawiania wędkarstwa,
• rekreacji;

12) budowa lub przebudowa instalacji zbiornikowych na gaz płynny z pojedynczym zbiornikiem o pojemności do 7 m³, przeznaczonych do zasilania instalacji gazowych w budynkach mieszkalnych jednorodzinnych;

13) przebudowa sieci:

• elektroenergetycznych obejmujących napięcie znamionowe nie wyższe niż 1 kV,
• wodociągowych,
• kanalizacyjnych,
• cieplnych,
• telekomunikacyjnych.

Uwaga! Powyższe dotyczy jedynie przebudowy. Budowa z kolei wymaga już złożenia zgłoszenia o budowie z dołączonym projektem budowlanym.

14) budowa lub przebudowa kanalizacji kablowej;

15) budowa lub przebudowa obiektów budowlanych służących bezpośrednio do wykonywania działalności regulowanej ustawą z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze w zakresie poszukiwania i rozpoznawania złóż węglowodorów;

16) budowa poniżej wymienionych obiektów, jeśli sytuowane są na obszarze Natura 2000:

• parterowych budynków o powierzchni zabudowy do 35 m², służących jako zaplecze do bieżącego utrzymania linii kolejowych, położonych na terenach stanowiących własność Skarbu Państwa,
• miejsc postojowych dla samochodów osobowych do 10 stanowisk włącznie,
• gospodarczych obiektów budowlanych o powierzchni zabudowy do 35 m², przy rozpiętości konstrukcji nie większej niż 4,80 m, przeznaczonych wyłącznie na cele gospodarki leśnej i położonych na gruntach leśnych Skarbu Państwa;

17) instalowanie tablic i urządzeń reklamowych. Uwaga! Jeżeli tablice i urządzenia reklamowa zostaną zainstalowane na obiektach wpisanych do rejestru zabytków oraz z instalowanie reklam świetlnych i podświetlanych usytuowanych poza obszarem zabudowanym, wówczas ich instalowanie wymaga uzyskania pozwolenia na budowę;

18) wykonywanie i przebudowa urządzeń melioracji wodnych szczegółowych;

19) przebudowa sieci gazowych oraz elektroenergetycznych obejmujących napięcie znamionowe wyższe niż 1 kV,

20) przebudowa dróg, torów i urządzeń kolejowych;

21) budowa kanałów technologicznych w pasie drogowym w ramach przebudowy tej drogi, (kanały w rozumieniu art. 4 pkt 15a ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych);

22) remont budowli, których budowa wymaga pozwolenia na budowę;

23) remont przegród zewnętrznych albo elementów konstrukcyjnych budynków, których budowa wymaga uzyskania pozwolenia na budowę;

24) docieplenie budynków o wysokości powyżej 12 m i nie wyższych niż 25 m;

25) budowa ogrodzeń o wysokości powyżej 2,20 m i wykonywanie robót budowlanych polegających na instalowaniu:

• krat na budynkach mieszkalnych wielorodzinnych, użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego oraz obiektach wpisanych do rejestru zabytków,
• urządzeń o wysokości powyżej 3 m na obiektach budowlanych;

26) budowa obiektów małej architektury w miejscach publicznych, np: posągów, wodotrysków i innych obiektów architektury ogrodowej, czy też piaskownic, huśtawek, drabinek, śmietników;

27) roboty budowlane wykonywane na obszarze wpisanym do rejestru zabytków;

28) budowa:

• przyłączy elektroenergetycznych, wodociągowych, kanalizacyjnych, gazowych, cieplnych i telekomunikacyjnych,
• stacji ładowania pojazdów (o której mowa w art. 2 pkt 27 ustawy z dnia 11 stycznia 2018 r. o elektromobilności i paliwach alternatywnych).

Obowiązek dołączenia do zgłoszenia projektu budowlanego

W niektórych przypadkach prócz zgłoszenia będzie potrzebny również projekt budowlany, tyczy się to poniższych inwestycji:

1) budowa wolno stojących budynków mieszkalnych jednorodzinnych, których obszar oddziaływania mieści się w całości na działce (działkach), na których zostały zaprojektowane;

2) przebudowa ww. wolno stojących budynków mieszkalnych jednorodzinnych dotycząca przegród zewnętrznych oraz elementów konstrukcyjnych budynku, jeśli nie prowadzi do zwiększenia ich dotychczasowego obszaru oddziaływania;

3) budowa sieci: wodociągowych, kanalizacyjnych, cieplnych, telekomunikacyjnych oraz elektroenergetycznych obejmujących napięcie znamionowe nie wyższe niż 1 kV;

4) budowa wolno stojących parterowych budynków stacji transformatorowych i kontenerowych stacji transformatorowych o powierzchni zabudowy do 35 m².

Kiedy zgłoszenia budowy jest niewystarczające?

W niektórych sytuacjach zgłoszenie budowy będzie niewystarczające. Inwestor zobowiązany jest wtedy do wystąpienia z wnioskiem o pozwolenie na budowę.

Obowiązek uzyskania pozwolenia na budowę powstaje, kiedy inwestycja:

1) wymaga przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko lub przeprowadzenia oceny oddziaływania na obszar Natura 2000;

2) ma być wykonywana przy obiekcie wpisanym do rejestru zabytków.

Kiedy należy złożyć zgłoszenie budowy?

Zgłoszenie budowy lub zgłoszenie innych robót budowlanych należy złożyć jeszcze  przed rozpoczęciem robót budowlanych. Rozpoczęcie budowy bez zgłoszenia albo zanim urząd je oceni, może zostać uznane za samowolę budowlaną. W takiej sytuacji inwestor będzie musiał zalegalizować ową samowolę w nadzorze budowlanym. Proces ten wiąże się z długim czasem oczekiwania oraz bardzo wysokimi kosztami.

Gdzie dokładanie dokonać zgłoszenia?

Większość obiektów można zgłosić w starostwie lub urzędzie miasta na prawach powiatu.

Jednakże w niektórych przypadkach zgłoszenie należy dokonać w urzędzie wojewódzkim. Taki obowiązek dotyczy:

1) usytuowanych na terenie pasa technicznego, portów i przystani morskich, morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej, a także na innych terenach przeznaczonych do utrzymania ruchu i transportu morskiego;

2) hydrotechnicznych piętrzących, upustowych, regulacyjnych, melioracji podstawowych oraz kanałów i innych obiektów służących kształtowaniu zasobów wodnych i korzystaniu z nich, wraz z obiektami towarzyszącymi;

3) dróg publicznych krajowych i wojewódzkich wraz z obiektami i urządzeniami służącymi do utrzymania tych dróg i transportu drogowego oraz sytuowanymi w granicach pasa drogowego sieciami uzbrojenia terenu – niezwiązanymi z użytkowaniem drogi, a w odniesieniu do dróg ekspresowych i autostrad – wraz z obiektami i urządzeniami obsługi podróżnych, pojazdów i przesyłek;

4) usytuowanych na obszarze kolejowym;

5) lotnisk cywilnych wraz z obiektami i urządzeniami towarzyszącymi;

6) usytuowanych na terenach zamkniętych;

7) strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych, o których mowa w ustawie z dnia 24 lipca 2015 r. o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych;

8) elektrowni wiatrowych – w rozumieniu art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych;

9) inwestycji na nieruchomości wchodzącej w skład Zasobu Nieruchomości, o którym mowa w ustawie z dnia 20 lipca 2017 r. o Krajowym Zasobie Nieruchomości, oddanej w użytkowanie wieczyste lub sprzedanej w trybie określonym w art. 53 ust. 1 lub 2 tej ustawy, przeznaczonej na wynajem o czynszu najmu określonym zgodnie z przepisami rozdziału 7;

10) metra wraz z powiązanymi z nimi urządzeniami budowlanymi oraz sieciami uzbrojenia terenu (jeżeli konieczność ich budowy lub przebudowy wynika z budowy lub przebudowy metra);

11) sieci uzbrojenia terenu sytuowanych poza pasem drogowym drogi krajowej lub wojewódzkiej, jeżeli konieczność ich budowy lub przebudowy wynika z budowy lub przebudowy tej drogi;

12) drogowych obiektów inżynierskich sytuowanych w granicach pasa drogowego drogi krajowej lub wojewódzkiej, niezwiązanych z tymi drogami;

13) dróg gminnych lub powiatowych, jeżeli konieczność ich budowy lub przebudowy wynika z budowy lub przebudowy drogi krajowej lub wojewódzkiej;

14) zjazdów, w rozumieniu art. 4 pkt 8 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych, z dróg krajowych i wojewódzkich;

15) sieci przesyłowych, w rozumieniu art. 3 pkt 11a ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne;

16) rurociągów przesyłowych dalekosiężnych służących do transportu ropy naftowej i produktów naftowych.

Polecane wzory pism:

• Donos do Nadzoru Budowlanego wzór
• Zgoda współwłaściciela na wykonanie robót budowlanych wzór
• Wniosek o zwrot kaucji gwarancyjnej za roboty budowlane
• Umowa przedwstępna o roboty budowlane wzór
• Kosztorys budowlany wzór Excel
• Umowa na wykonanie prac budowlanych wzór
• Aneks do umowy o roboty budowlane WZÓR