Umowa pożyczki niepieniężnej jest rodzajem umowy pożyczki uregulowanej w przepisach art. 720-724 Kodeksu cywilnego. Przez umowę pożyczki niepieniężnej pożyczkodawca zobowiązuje się przenieść na własność pożyczkobiorcy określoną ilość rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku. Pożyczkobiorca natomiast zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku.
Umowa pożyczki niepieniężnej dla swojej skuteczności potrzebuje zgodnych oświadczeń woli stron. Nie ma potrzeby, by w czasie zawierania umowy, wydany został przedmiotu umowy.
Pożyczka może mieć charakter odpłatny (zawierać zapis o zapłacie wynagrodzenie za pożyczkę) oraz nieodpłatny tzw. grzecznościowy.
Kodeks cywilny, w kwestii umowy pożyczki, wprowadza ograniczenia w kwestii wymaganej formy. Umowa, której wartość przekracza (wartość przedmiotu pożyczki) tysiąc złotych, dla celów dowodowych powinna być stwierdzona pismem.
Odstąpienie od umowy pożyczki
Pożyczkodawca ma prawo odstąpić od umowy oraz odmówić wydania przedmiotu pożyczki, jeżeli jej zwrot jest wątpliwy z powodu złego stanu majątkowego drugiej strony. Uprawnienie to nie przysługuje, jeżeli w chwili zawarcia umowy pożyczkodawca wiedział o takim złym stanie drugiej strony, bądź z łatwością mógł się dowiedzieć.
W sytuacji odstąpienia od umowy przez pożyczkodawcę, to na nim leży ciężar dowodu wykazania okoliczności złej sytuacji materialnej drugiej strony. Natomiast na pożyczkobiorcy ciąży obowiązek wykazania przesłanek, które wyłączą uprawnienie pożyczkodawcy.
Odstąpienie od umowy może zostać wykonane w dowolnej formie. Jednakże, jeżeli umowę zawarto w formie pisemnej, rezygnacja musi nastąpić w ten sam sposób
Wykonanie świadczenia oraz roszczenia związane z umową
Pożyczka powinna zostać spłacona przez pożyczkobiorcę w terminie oznaczonym w umowie. Jeżeli jednak termin zwrotu nie jest oznaczony, dłużnik obowiązany jest zwrócić pożyczkę w ciągu sześciu tygodni po wypowiedzeniu przez dającego pożyczkę.
W sytuacji natomiast, jeżeli pożyczkodawca nie wydaje przedmiotu umowy, roszczenie biorącego pożyczkę przedawnia się z upływem sześciu miesięcy od chwili, gdy przedmiot miał być wydany.
Umowa pożyczki niepieniężnej powinna posiadać takie elementy jak:
- określenie daty i miejsca zawarcia umowy pożyczki;
- określenie stron umowy – stronami są pożyczkodawca oraz pożyczkobiorca. Stronami mogą być zarówno osoby fizyczne, jak i osoby prawne. Strony powinny zostać opisane szczegółowo, żeby nie było wątpliwości kogo umowa dotyczy. W przypadku osób fizycznych niezbędnymi danymi są: imię, nazwisko, adres zamieszkania, nr dowodu tożsamości, PESEL. W przypadku przedsiębiorców: nazwa firmy, adres siedziby, NIP, KRS oraz określenie osoby reprezentującej stronę;
- wskazanie przedmiotu umowy – w przypadku umowy pożyczki niepieniężnej przedmiotem pożyczki mogą być rzeczy określone co do gatunku. Przedmiot pożyczki powinien być opisany na tyle dokładnie, aby jego identyfikacja była możliwa, bez żadnych wątpliwości. Należy określić jego nazwę, ilość, jakość, oraz wartość odnoszącą się zarówno do ceny jednostkowej, jak i łącznej.
- określenie warunków zwrotu pożyczki – jeżeli umowa nie ma charakteru nieodpłatnego, w umowie powinna zostać zawarta informacja o kosztach i odsetkach związanych z udzieleniem pożyczki. Może się w niej znajdować również zapis o spłacie ratalnej; miejscu spełnienia świadczenia; formie zwrotu (np. do rąk lub na rachunek bankowy); możliwości przedwczesnej spłaty;
- określenie warunków wypowiedzenia umowy – wypowiedzenie przysługuje zarówno pożyczkodawcy, jak i pożyczkobiorcy. Wypowiedzenie może być natychmiastowe, może być również oznaczone w dniach, tygodniowy itd.;
- podpisy stron.