Umowa zwolnienia z długu to umowa, na mocy której wierzyciel zwalania dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie to przyjmuje. Zwolnienie z długu musi zostać zaakceptowane przez dłużnika.
Umowa zwolnienia z długu prowadzi do umorzenia zobowiązania bez zaspokojenia wierzyciela. Należy podkreślić, iż do zwolnienia z długu konieczne jest zawarcie umowy pomiędzy wierzycielem a dłużnikiem. Samo oświadczenie woli wierzyciela, w którym zrzeka się on przysługującej mu wierzytelności, nie ma mocy prawnej.
Umowa zwolnienia z długu – charakter
Umowa o zwolnienie z długu może być zawarta pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu. Zwolnienie z długu może także dotyczyć zwolnienia z przyszłego długu.
Jeżeli umowa nie zawiera zapisów o warunku bądź zastrzeżeniu terminu, wywołuje ona skutek od chwili jej zawarcia. Strony w umowie mogą również przewidzieć inną chwilę wygaśnięcia długu.
Umowa może być odpłatna, jaki i nieodpłatna. Jeżeli umowa zostaje zawarta nieodpłatnie, przybiera ona postać darowizny. Wtedy też wymagana jest forma aktu notarialnego umowy. Jednakże umowy nie trzeba zawierać w formie aktu notarialnego, jeżeli zostanie w niej zawarty zapis skutkujący umorzeniem długu.
Forma zwolnienia z długu
Umowa zwolnienia z długu jest czynnością prawną, która nie wymaga zachowania żadnej szczególnej formy.
Oznacza to, że zwolnienie z długu może mieć również formę umowy dorozumianej. Dzieje się tak, kiedy wierzyciel wyda dłużnikowi pokwitowanie spełniania świadczenia, a dłużnik pokwitowanie to przyjmuje.
Trzeba jednakże pamiętać, że w przypadku zwolnienia z długu na zasadach darowizny, oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego (art. 890 § 1 zd. 1 Kodeksu cywilnego).
Jednocześnie umowa darowizny zawarta bez zachowania formy notarialnej staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione (art. 890 §1 zd. 2 Kodeksu cywilnego).
Oświadczenie o zwolnieniu z długu
Wierzyciel swoje oświadczenie o zwolnieniu z długu powinien złożyć osobiście wobec dłużnika. Do czasu przyjęcia oświadczenia przez dłużnika, oświadczenie wierzyciela jest ofertą w rozumieniu art. 66 Kodeksu cywilnego. Wynika to z faktu, iż Kodeks cywilny nie zobowiązuje stron umowy do składania swoich oświadczeń równocześnie. Dłużnik może złożyć swoje oświadczenie w późniejszym terminie.
Mimo możliwości zawarcia umowy w sposób ustny lub dorozumiewany należy pamiętać, że jeżeli umowa będąca źródłem zobowiązania została zawarta w formie pisemnej, to zwolnienie z długu powinno być stwierdzone również w takiej formie (art. 77 Kodeksu cywilnego).
Uznaje się także, że jeżeli zwolnienie z długu ma być odroczone w czasie, a jest nieodpłatne, to powinno przybierać formę aktu notarialnego jak w przypadku darowizny.
Zwolnienie dłużników solidarnych
Jeżeli zwolnienie z długu dotyczy tylko jednego z dłużników, będących dłużnikami solidarnymi, wówczas zwolnienie to nie wywołuje skutku względem pozostałych współdłużników. Pozostali dłużnicy solidarni w dalszym ciągu posiadają zadłużenie względem wierzyciela.
W sytuacji jednak, gdy jeden ze współdłużników (niezwolniony z długu) spłaci wierzyciela, to będzie mógł żądać tytułem roszczenia regresowego od współdłużnika zwolnionego z długu, spłacenia swojej części długu np. połowy sumy, na jaką opiewała spłacona wierzytelność.
