Wniosek o ograniczenie władzy rodzicielskiej może zostać złożony w sytuacji, kiedy rodzicie dziecka żyją w rozłączeniu, lub kiedy rodzic, lub rodzice dziecka podejmują czynności zagrażające dobru dziecka.
Podstawą ograniczenia władzy rodzicielskiej jest art. 109 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (k.r.o.). Wniosek o ograniczenie władzy rodzicielskiej kieruje się do sądu rodzinnego właściwego dla miejsca zamieszkania dziecka. Ograniczenie władzy rodzicielskiej może nastąpić jedynie w drodze orzeczenia sądu.
Władza rodzicielska – obowiązki rodziców
Władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom od momentu urodzenia się dziecka aż do osiągnięcia przez nie pełnoletności. Rodzice nabywają władzę rodzicielską niezależne od tego, czy dziecko urodziło się w małżeństwie czy też nie.
Zgodnie z przepisem art. 95 k.r.o. władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązki i prawa rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowywania dziecka z poszanowaniem jego godności i praw.
Do obowiązków rodziców możemy zaliczyć m.in.:
- właściwe wychowanie dziecka;
- troskę o jego prawidłowy rozwój psychiczny, fizyczny i duchowy;
- dbałość o rozwijanie jego zdolności i talentów;
- zapewnienie odpowiedniego poziomu wiedzy według jego zdolności i predyspozycji;
- wpajanie zasad moralnych i zasad współżycia społecznego;
- kształtowanie prawego charakteru;
- oddziaływanie na dziecko własnym przykładem i autorytetem;
- zabezpieczenie warunków życia niezbędnych dla rozwoju dziecka, w tym zapewnienie wyżywienia; odzieży; warunków mieszkaniowych; opieki lekarskiej; poczucia bezpieczeństwa; bliskości i akceptacji.
Dobro dziecka wymaga, aby rodzice, którym przysługuje władza rodzicielska, współdziałali we wszystkich jego sprawach. W sytuacji rodziców żyjących w rozłączeniu współdziałanie jest utrudnione przez sam fakt oddzielnego mieszkania.
Dostępne środki komunikacji na odległość nie zastąpią pozostawania w bliskości lub we wzajemnej pozytywnej relacji rodziców dziecka, jaką gwarantuje wspólne prowadzenie gospodarstwa domowego.
Kiedy ograniczenie jest możliwe?
Ograniczenie władzy rodzicielskiej jest możliwe w dwóch sytuacjach:
- w związku z rozłączeniem rodziców;
- w związku z zagrożeniem dobra dziecka.
Rozłączenie rodziców
Do ograniczenia władzy rodzicielskiej może dojść w sytuacji, kiedy rodzice nie żyją wspólnie i nie są w stanie się porozumieć co do najistotniejszych kwestii życia dziecka, tj. w kwestii wyboru szkoły, lekarza, miejsca zamieszkania, miejsca spędzenia wakacji czy wydaniu paszportu dla dziecka.
Sąd opiekuńczy w takim przypadku, ze względu na dobro dziecka, może powierzyć wykonywanie władzy jednemu z rodziców, jednocześnie ograniczając tę władzę drugiemu. Sąd powinien przy tym dokładnie określić, do jakich obowiązków i uprawnień w stosunku do dziecka władza została ograniczona.
Zagrożenie dobra dziecka
Do ograniczenia władzy rodzicielskiej dojdzie również w przypadku kiedy któryś z rodziców nadużywa władzy rodzicielskiej, nie korzysta z niej w sposób prawidłowy lub w ogóle z niej nie korzysta.
Jeżeli istnieje realne zagrożenie interesów osobistych i majątkowych dziecka, wtedy sąd rodzinny może postanowić o ograniczeniu władzy rodziców.
Wraz z ograniczeniem władzy rodzicielskiej w związku z zagrożeniem dobra dziecka, sąd może również wydać postanowienie w sprawie:
- zobowiązania rodziców i dziecka do określonego postępowania;
- skierowania rodziców do specjalistów zajmujących się pomocą w sprawach rodzinnych;
- określenia czynności, które nie mogą być wykonywane przez rodziców bez zezwolenia sądu;
- poddania nadzorowi kuratora sądowego wykonywanie władzy rodzicielskiej przez rodziców dziecka;
- umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej albo w placówce opiekuńczo-wychowawczej;
- powierzenia zarządu majątkiem małoletniego kuratorowi sądowemu.
Należy przy tym zauważyć, że ograniczenie władzy rodzicielskiej nie stanowi środka represji w stosunku do rodziców, lecz jest środkiem ochrony zagrożonego dobra dzieci. Jego celem jest ochrona dzieci, a także niesienie pomocy rodzicom, którzy z powodu trudności wychowawczych czy życiowych nie radzą sobie należycie z realizacją tego celu.
Jak złożyć wniosek o ograniczenie władzy rodzicielskiej?
Wniosek o ograniczenie władzy rodzicielskiej należy złożyć w wydziale rodzinnym sądu rejonowego w miejscu zamieszkania dziecka.
Wniosek może złożyć każdy, kto ma wiedzę na temat zdarzeń, które uzasadniają potrzebę zbadania przez sąd sytuacji dziecka. Sąd może również wszcząć postępowanie z urzędu.
W takiej sytuacji rodzice lub jeden z rodziców są zawiadamiani o rozpoczęciu sądowego postępowania i mają prawo do zgłoszenia dowodów, m.in. powołania świadków, złożenia opinii na temat zgłoszonych zarzutów, dołączenia do akt sprawy dokumentów potwierdzających ich stanowisko.
Co we wniosku?
W petitum wniosku należy wskazać nazwiska i adresy osób, których postępowanie dotyczy, w tym osoby składającej wniosek.
W uzasadnieniu pisma trzeba wykazać istnienie przeszkody w wykonywaniu władzy rodzicielskiej przez rodzica lub obojga rodziców.
Do wniosku należy dołączyć również wszelkie wskazane w piśmie oświadczenia, dowody, wnioski, pełnomocnictwa itd.
Opłata od wniosku
Opłata sądowa od wniosku wynosi 40 zł. Opłatę można uiścić poprzez:
- naklejenie znaków sądowych bezpośrednio na piśmie – znaki można kupić w kasie sądu;
- uiszczenie opłaty gotówką w kasie sądu;
- poprzez dokonanie przelewu na rachunek bankowy właściwego sądu.
Podobne wzory pism:
