Jednolity Plik Kontrolny jest odpowiedzią MF wobec dotychczasowych praktyk nieuczciwych przedsiębiorców. Ministerstwo chcąc uszczelnić polski system podatkowy od początku bieżącego roku wprowadziło obowiązek składania JPK VAT również dla tych najmniejszych firm (w tym jednoosobowe działalności gospodarcze).

Czym dokładnie jest Jednolity Plik Kontrolny? Jaka jest jego struktura? Kto i od kiedy jest zobowiązany do jego przekazywania? W końcu jakie są kary za nieprzestrzeganie obowiązków z nim związanych? Wyjaśniamy poniżej.

Czym jest Jednolity Plik Kontrolny?

JPK reguluje art. 193a §1 Ustawy z dnia 29.08.1997 r. – Ordynacja podatkowa (dalej jako o.p.). Przepisy te zaczęły obowiązywać od 1 lipca 2016 roku, jednakże obejmowały tylko część czynnych podatników VAT. Od 1 stycznia 2018 roku dotyczą wszystkie podmioty.

Jednolity Plik Kontrolny to plik zawierający informacje z ksiąg i dokumentów księgowych prowadzonych za pomocą programów komputerowych, przekazywany do odpowiedniego Urzędu Skarbowego. Obowiązek przygotowania ksiąg i dowodów księgowych w postaci JPK tyczy się tych podmiotów, które prowadzą szeroko rozumianą księgowość przy użyciu programu komputerowego.

Jaki jest cel wprowadzenia Jednolitego Pliku Kontrolnego?

Zasadniczym celem JPK jest usprawnienie działania organów podatkowych, skrócenie kontroli podatkowej oraz zapobieganie wyłudzeniom VAT oraz innym oszustwom podatkowym. Dzięki JPK organy podatkowe mogą w szybki sposób przeprowadzić czynności sprawdzające i kontrolne.

Dostęp do uporządkowanych danych pozwala łatwiej ustalić nieprawidłowości. JKP przyśpiesza również potwierdzanie prawidłowości rozliczeń.

Wprowadzenie Jednolitego Pliku Kontrolnego nie jest wyłącznie usprawnieniem działania fiskusa. Ma także działać na korzyść przedsiębiorców. JKP skraca czas kontroli skarbowej, dzięki czemu przedsiębiorcy mogą zmniejszyć koszty związane z taką kontrolą.

Dodatkowo przedsiębiorcy mogą odejść od prowadzenia księgowości w formie papierowej. Jednocześnie dostęp do danych w formie wirtualnej umożliwia szybką analizę działalności firmy.

Struktury i terminy do złożenia Jednolitego Pliku Kontrolnego

Jednolity Plik Kontrolny ma postać pliku XML i składa się ze struktur logicznych postaci elektronicznej ksiąg podatkowych oraz dowodów księgowych.

Aktualnie JPK składa się z siedmiu struktur:

*Podane terminy dotyczą mikro, małych i średnich przedsiębiorców. Duży przedsiębiorca ma obowiązek składania wszystkich rodzajów JPK regularnie co miesiąc.  

JPK_VAT dot. ewidencji zakupu i sprzedaży VAT – przedsiębiorcy mają obowiązek złożyć  do 25. dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni;

JPK_KR dot. ksiąg rachunkowych – przedsiębiorcy mają obowiązek złożyć na żądanie urzędu skarbowego w terminie wyznaczonym w wezwaniu. Termin nie może być krótszy niż 3 dni liczony od dnia doręczenia wezwania;

JPK_WB dot. wyciągów bankowych – przedsiębiorcy mają obowiązek złożyć na żądanie urzędu skarbowego w terminie wyznaczonym w wezwaniu. Termin nie może być krótszy niż 3 dni liczony od dnia doręczenia wezwania;

JPK_MAG dot. stanu magazynowego – przedsiębiorcy mają obowiązek złożyć na żądanie urzędu skarbowego w terminie wyznaczonym w wezwaniu. Termin nie może być krótszy niż 3 dni liczony od dnia doręczenia wezwania;

JPK_FA dot. faktur VAT – przedsiębiorcy mają obowiązek złożyć na żądanie urzędu skarbowego w terminie wyznaczonym w wezwaniu. Termin nie może być krótszy niż 3 dni liczony od dnia doręczenia wezwania;

JPK_PKPiR dot. podatkowych ksiąg przychodów i rozchodów – przedsiębiorcy mają obowiązek złożyć na żądanie urzędu skarbowego w terminie wyznaczonym w wezwaniu. Termin nie może być krótszy niż 3 dni liczony od dnia doręczenia wezwania;

JPK_EWP dot. ewidencji przychodów przedsiębiorców korzystających z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych – przedsiębiorcy mają obowiązek złożyć na żądanie urzędu skarbowego w terminie wyznaczonym w wezwaniu. Termin nie może być krótszy niż 3 dni liczony od dnia doręczenia wezwania;

Struktury każdego z takich plików posiada obligatoryjne elementy, takie jak:

• nagłówek, tj. dane identyfikacyjne przedsiębiorcy;
• część merytoryczna – zawiera informacje dot. zdarzeń gospodarczych;
• część weryfikacyjna – obszar bliku posiadający informację podlegające kontroli;
• część ewidencyjna sprzedaży/zakupu VAT;
• numer, za pomocą którego kontrahent jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej;
• dane kontrahenta;
• numery dowodów sprzedaży/zakupu;
• data wystawienia dowodu sprzedaży/zakupu;
• data sprzedaży – jest to część obligatoryjna, o ile różni się od daty wystawienia dowodu sprzedaży;

Informacje praktyczne

Jednolity Plik Kontrolny można przekazać do Urzędu Skarbowego za pomocą rządowych systemów informatycznych (https://e-dokumenty.mf.gov.pl/index.html) przy użyciu podpisu elektronicznego lub Elektronicznej skrzynki podawczej tzw. ePUAP, a także w biurze podawczym na pendrivie, karcie pamięci, płycie CD/DVD lub innym nośniku danych.

Należy pamiętać, że informatyczne nośników danych muszą być zgodne z przepisami Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 24 czerwca 2016 r. w sprawie sposobu przesyłania za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Zgodnie z §3 ust. 1 Rozporządzenia nośnik danych powinien:

• być oznakowany w sposób pozwalający na jednoznaczną jego identyfikację;
• być przystosowany do przenoszenia pomiędzy powszechnie dostępnymi urządzeniami odczytującymi;
• być dostosowany do przechowywania w temperaturze 18–22oC przy wilgotności względnej 40–50%;
• zapewniać możliwość wiernego odczytywania danych w urządzeniach produkowanych przez różnych producentów, właściwych dla danego typu nośnika.

Jaka kara grozi za niezłożenie JPK w terminie?

Nieuzasadnione niezłożenie Jednolitego Pliku Kontronego do organu podatkowego, mimo obowiązkowi podatkowemu lub wezwaniu, może zostać potraktowane jako naruszenie obowiązków podatkowych.

Podatnik, który nie złożył w terminie we właściwym urzędzie właściwego pliku podlega karze grzywny do 120 stawek dziennych (aktualnie kwota do 4 200 zł).

Niezłożenie JPK w prawidłowej formie, terminie bądź zawarcie w nim danych niezgodnych ze stanem faktycznym może zostać potraktowane nawet jako wykroczenie skarbowe (kara do 42 000 zł) lub przestępstwo skarbowe (kara nawet do 20 160 000 zł).