Mentor nauczyciela pomaga mu w procesie przygotowania do wykonywania zawodu, a także obserwuje go i ocenia, między innymi w aspekcie efektywności prowadzenia zajęć z uczniami. O opinię mentora o nauczycielu występuje dyrektor zatrudniający w procedurze ustalania oceny pracy nauczyciela.
Kim jest mentor w systemie oświaty?
W nowym systemie awansu zawodowego mentor zastąpił postać opiekuna stażu po wprowadzeniu zmian w zakresie przepisów, dotyczących systemu awansu zawodowego nauczycieli. Jednocześnie należy podkreślić, że funkcja opiekuna stażu nadal istnieje – opiekun pomaga tym nauczycielom, którzy uzyskali stopień nauczyciela kontraktowego i rozpoczęli staż wcześniej i będą kontynuować go na starych zasadach do 2027 roku.
Mentor nauczyciela początkującego jest zaś następcą opiekuna stażu i przydziela się go tym nauczycielom, którzy rozpoczynają przygotowanie do zawodu na nowych zasadach. Mentor ma za zadanie przygotować pedagoga do wykonywania swojego zawodu. W związku z tym zadania i obowiązki mentora obejmują między innymi:
- udzielanie nauczycielowi pomocy w zakresie doboru form doskonalenia zawodowego,
- dzielenie się z nauczycielem wiedzą i doświadczeniem związanymi z pracą w szkole,
- wspieranie nauczyciela w procesie wdrażania się do pracy w zawodzie nauczyciela,
- pomoc w opracowaniu planu rozwoju zawodowego młodszych kolegów,
- zapoznanie nauczyciela z dokumentacją przebiegu nauczania,
- umożliwianie nauczycielowi obserwacji zajęć,
- omawianie zajęć z nauczycielem,
- inspirowanie nauczyciela do podejmowania wyzwań zawodowych,
- zachęcanie nauczyciela do podejmowania wyzwań zawodowych,
- opiniowanie pracy nauczyciela.
Kto zostaje mentorem dla nauczyciela?
Funkcję mentora może pełnić jedynie nauczyciel w stopniu nauczyciela mianowanego lub dyplomowanego. Mentorem nauczyciela początkującego zostaje jeden z nauczycieli, wybrany przez dyrektora szkoły, w której pedagog odbywa przygotowanie do zawodu nauczyciela.
W przypadku, kiedy nauczyciel pracuje w kilku szkołach, a przy tym w żadnej z nich nie realizuje połowy minimalnego tygodniowego wymiaru godzin zajęć, mentora dla niego wyznacza dyrektor tej szkoły, którą wskaże kurator oświaty.
Stanowisko mentora nie jest więc stanowiskiem samodzielnym, lecz funkcją dodatkową. Mentorem może być każdy nauczyciel, nawet ten uczący innego przedmiotu. Ze względu na charakter obowiązków mentora wskazane jest jednak, aby mentorem był nauczyciel tego samego przedmiotu – nie jest to jednak wymagane przez przepisy.
Warto wiedzieć, że mentorem nie może być nauczyciel, który obejmuje stanowisko kierownicze. Wyjątkiem od tej zasady jest wyznaczenie mentora w przedszkolu oraz w szkole niepublicznej.
Jaką rolę pełni opinia mentora?
Jak zostało wspomniane, opinia mentora przy dokonywaniu oceny pracy nauczyciela wiąże się z procedurą ustalania oceny pracy nauczyciela przez dyrektora placówki zatrudniającej. Ponieważ mentor obserwuje nauczyciela i pomaga mu w procesie wdrażania do zawodu nauczyciela, najlepiej wie, jak pedagog radzi sobie z prowadzeniem zajęć. Jego opinia może być więc subiektywna, ze wskazaniem, czy nauczyciel stosuje się do wskazówek, bądź czy wykazuje własną inicjatywę.
Opinia mentora o nauczycielu początkującym sporządzana jest minimum dwa razy, ponieważ minimum dwa razy ustalana jest ocena pracy nauczyciela przez dyrektora – dotyczy nauczycieli odbywających przygotowanie do zawodu nauczyciela. O opinię mentora dyrektor występuje po rozpoczęciu procedury w sprawie oceny pracy nauczyciela, na przykład na wniosek nauczyciela czy z własnej inicjatywy.
Na przygotowanie opinii o nauczycielu w formie pisemnej z uzasadnieniem mentor ma 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o dokonywanej ocenie pracy nauczyciela. Brak opinii nie wstrzymuje jednak procedury ustalenia oceny pracy nauczyciela. Pełni ona rolę informacyjną i nie jest dla dyrektora wiążąca.
Przykład opinii mentora o nauczycielu może odnosić się natomiast między innymi do:
- sposobu planowania zajęć,
- sposobu oceniania uczniów,
- sposobu organizowania zajęć,
- umiejętności pedagogicznych,
- relacji z uczniami,
- sposobu sprawdzania postępów uczniów,
- procesu doskonalenia zawodowego.
Jakie informacje może zawierać opinia mentora o nauczycielu?
Pomocna przy sporządzaniu opinii mentora może okazać się nasza przykładowa opinia o nauczycielu, na której mentor może oprzeć własną opinię, przygotowaną na podstawie obserwacji pracy pedagoga, czyli np. poprzez obserwowanie zajęć prowadzonych przez nauczyciela.
Warto pamiętać, że zarówno opinia o nauczycielu sporządzana przez dyrektora, jak i opinia sporządzona przez mentora powinny bazować na kryteriach oceny pracy nauczyciela, wyliczonych w przepisach Karty nauczyciela.
Kiedy ocenę pracy nauczyciela ustala dyrektor, pod uwagę brane są wszystkie kryteria podstawowe i dwa kryteria dodatkowe – jedno wybrane przez nauczyciela, drugie przez dyrektora. W przypadku opinii mentora, pod uwagę można wziąć wszystkie kryteria podstawowe i dodatkowe. Które z nich są najistotniejsze?
W opinii o nauczycielu mentor z reguły odnosi się do:
- poprawności metodycznej i merytorycznej prowadzonych zajęć,
- współpracy z innymi nauczycielami,
- znajomości praw dziecka,
- dbałości o bezpieczne i higieniczne warunki nauki, wychowania i opieki,
- przestrzeganie przepisów z zakresu funkcjonowania szkoły oraz wewnętrznych uregulowań, które obowiązują w szkole,
- sposobu wspierania uczniów w ich rozwoju,
- tworzenia odpowiednich warunków do aktywnego i pełnego uczestnictwa uczniów w życiu szkoły,
- diagnozowania potrzeb i możliwości uczniów,
- indywidualizowania pracy z uczniami,
- planowania, organizowania i prowadzenia zajęć z zastosowaniem metod aktywizujących,
- poszerzania wiedzy przez nauczyciela,
- doskonalenia umiejętności nauczyciela,
- analizowania przez nauczyciela własnej pracy,
- wykorzystywania wniosków z analizy pracy własnej do doskonalenia procesu dydaktycznego, wychowawczego i opiekuńczego.
Jak zostało wspomniane, opinia mentora musi zostać sporządzona na piśmie i wymaga uzasadnienia. Co natomiast w przypadku, kiedy mentor nie sporządzi opinii lub przygotuje ją po terminie 14 dni? Brak opinii nie wpływa na procedurę dokonywania oceny pracy nauczyciela, zatem dyrektor ustala taką ocenę w oparciu o własną wiedzę i opinie innych podmiotów, np. rady pedagogicznej.
Warto wiedzieć jednak, że chociaż opinia mentora nie jest wiążąca, to nie można jej pomijać. Dyrektor musi zawiadomić mentora o dokonywaniu oceny i musi odczekać 14 dni na przedstawienie mu takiej opinii. Niedopełnienie tych obowiązków jest uchybieniem proceduralnym, na podstawie którego można uchylić ocenę pracy nauczyciela.
Wynagrodzenie dla mentora
Mentor za swoją dodatkową funkcję opiekuna nauczyciela początkującego otrzymuje dodatkowe wynagrodzenie. Przysługuje mu dodatek funkcyjny w wysokości określonej w regulaminie wynagradzania nauczycieli. Jeżeli w regulaminie nie ustalono wysokości dodatku funkcyjnego dla mentora, to zaleca się wstrzymać wypłaty dodatku do momentu podjęcia stosownej uchwały organu prowadzącego.
Dodatek funkcyjny dla mentora należy wypłaca się od pierwszego dnia miesiąca, jeżeli funkcję mentora przydzielono w tym dniu lub od pierwszego dnia kolejnego miesiąca, jeżeli funkcję mentora przydzielono nauczycielowi później niż w pierwszym dniu miesiąca.
Dodatku funkcyjnego nie wypłaca się w trakcie urlopu dla poratowania zdrowia, urlopu wychowawczego czy urlopu bezpłatnego.
