Umowa o dzieło określają przepisy art. 627-646 Kodeksu cywilnego. Umowa zawierana jest między zamawiającym dzieło i przyjmującym zlecenie wykonania dzieła (wykonawcą).
Umowa o dzieło jest umową rezultatu. Przedmiotem umowy o dzieło musi być czynność dające konkretny efekt. Chodzi tu o wytworzenie przedmiotu bądź przerobienie lub naprawienie przedmiotu już istniejącego. Umowa może dotyczyć dzieła zarówno tego materialnego np. wykonanie biurka, jak i niematerialnego np. wykonanie logo firmy.
Umowę charakteryzuje dowolność sposobu wykonania dzieła. Wykonawca może wykonać dzieło w dowolnym miejscu i czasie, również nie musi wykonywać dzieła osobiście. Przy czym w umowie mogą zostać zawarte ograniczenia bądź metody wykonania dzieła.
W odróżnieniu od umowy o pracę bądź zlecenie, umowa o dzieło nie podlega składkom na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe i zdrowotne. Wyjątek stanowi umowa o dzieło zawarta z własnym pracownikiem.
Odstąpienie od umowy o dzieło
W przypadku umowy o dzieło żadna ze stron nie może jej wypowiedzieć, natomiast można od niej odstąpić.
Zlecający może odstąpić od umowy gdy:
- dzieło zawiera wady, których nie da się usunąć;
- wykonawca spóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła w sposób istotny o tyle, że bardzo prawdopodobne jest, iż nie ukończy dzieła w przewidzianym w treści umowy terminie;
- wykonawca tworzy dzieło w sposób wadliwy albo sprzeczny z umową i nie reaguje na wezwanie zamawiającego do zmiany sposobu wykonania bądź naprawy spowodowanych wad;
- dzieło nie zostało ukończone.
Wykonawca może odstąpić od umowy jedynie w przypadku, gdy wykonanie dzieła wymaga współdziałania zamawiającego, a ten takiego odmawia.
Jeżeli zamawiający odstępuje od umowy bez konkretnego powodu i nie z winy wykonawcy, wtedy zobowiązany jest on do zapłacenia umówionego wynagrodzenia, pomniejszonego o to, co wykonawca zaoszczędził poprzez niewykonanie dzieła.
Odpowiedzialność w umowie o dzieło
Wykonawca dzieła ponosi pełną odpowiedzialność za wady wykonanego dzieła.
Jeżeli wada dzieła powstała jeszcze w momencie wykonywania dzieła, zamawiający może żądać od wykonawcy zmiany sposobu jego wykonywania, wyznaczając mu równocześnie odpowiedni termin na dokonanie tej zmiany.
Jeśli wykonawca nie zmieni sposobu wykonania dzieła w zakreślonym terminie, zamawiający ma prawo polecić poprawienie i dalsze wykonanie dzieła innej osobie bądź odstąpić od umowy. Dodatkowo zamawiający, jeżeli dostarczył materiały, może żądać ich zwrotu. Może również żądać wydania rozpoczętego dzieła.
W sytuacji gdy wady pojawiły się w gotowym dziele, wtedy zamawiającemu, w zależności od rodzaju wady, przysługuje szereg uprawnień. Jeśli wady da się usunąć, może on żądać ich usunięcia w wyznaczonym terminie – nie dłuższym niż dwa tygodnie. W przypadku, gdy w żaden możliwy sposób nie można dokonać usunięcia wad lub, gdy wykonawca nie dokonał napraw w wyznaczonym terminie, zleceniodawca może:
- odstąpić od umowy, o ile wada jest takiego rodzaju, że uniemożliwia normalne korzystanie z rzeczy lub sprzeciwia się postanowieniom umownym;
- żądać obniżenia wynagrodzenia za wykonanie dzieła, , o ile z zamówionej rzeczy mimo powstałej wady można korzystać zgodnie z jej przeznaczeniem;
Jeżeli jednak naprawa w znaczny sposób przekraczałaby wartości dzieła, wtedy wykonawca może odmówić naprawy.
Zamawiający odpowiada w przypadku, gdy wykonawca był gotowy dzieło wykonać, ale z winy zamawiającego nie mógł tego zrobić, np. nie dostarczył mu on odpowiednich materiałów, narzędzi. Przy czym wykonawcy przysługuje prawo do odliczenia od wynagrodzenia to, co zaoszczędził z powodu niewykonania dzieła.
Roszczenia z umowy o dzieło przedawniają się po dwóch latach od momentu oddania dzieła, natomiast jeżeli dzieło nie zostało oddane to po dwóch latach od dnia, w którym miało być oddane. Roszczenia z tytułu wad budynku przedawniają się po upływie lat trzech.
Umowa o dzieło powinna posiadać takie elementy jak:
1.data i miejsce zawarcia umowy;
2. strony umowy – umowa może zostać zawarta zarówno między osobami fizycznymi, jak i osobami prawnymi. Określenie stron umowy powinno być na tyle szczegółowe, aby w razie potrzeby nie było problemu z ich identyfikacją. Dane osoby fizycznej: imię, nazwisko, adres zamieszkania, nr dowodu tożsamości, PESEL. Dane osób prawnych: nazwa, adres siedziba, NIP oraz dane osoby reprezentującej dany podmiot.
3. przedmiot sprzedaży – przedmiotem umowy mogą być wyłącznie towary dopuszczone do obiegu. Opis przedmiotu zamówienia powinien zawierać wszystkie istotne ustalenia w zakresie wykonania dzieła.
4. wynagrodzenie – może zostać określone w formie:
- ryczałtowej – kwota wynagrodzenia zostaje ustalona z góry;
- kosztorysowej – podstawą ustalenia wynagrodzenia jest spis prac wchodzących w zakres wykonania dzieła oraz ich koszty.
5. termin zakończenia wykonywania dzieła – umowa musi wskazywać konkretną datę, do której należy ukończyć dzieło.
6. fakultatywnie można zawrzeć zapisy dot. m.in. zaliczki; określające kto dostarcza materiały i narzędzia; określające sposób przekazania wykonanego dzieła; zakazu wykonania dzieła przez osoby trzecie; kar umownych; odszkodowania.
7. podpisy stron umowy.
