Niewypłacenie wynagrodzenia w terminie to naruszenie przepisów prawa pracy. Jeśli pracodawca zwleka z wypłatą wynagrodzenia za pracę lub – co gorsza – ma już większe zaległości w wypłacie należnego wynagrodzenia, sprawę należy zgłosić do odpowiedniego organu – do Państwowej Inspekcji Pracy. Jak napisać skargę na pracodawcę do PIP?
Czym zajmuje się Państwowa Inspekcja Pracy?
Państwowa Inspekcja Pracy to organ powołany do sprawowania nadzoru i kontrolowania przestrzegania prawa pracy, w tym w szczególności przepisów dotyczących zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów dotyczących legalności zatrudnienia.
Misją Państwowej Inspekcji Pracy jest skuteczne egzekwowanie przepisów prawa pracy, mające na celu ograniczenie zagrożeń wypadkowych i poszanowanie prawa pracy. W praktyce PIP kontroluje zakłady pracy pod kątem przestrzegania prawa pracy przede wszystkim w zakresie:
- przestrzegania przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
- przestrzegania przepisów dotyczących stosunku pracy,
- przestrzegania zasad wypłacania wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy,
- przestrzegania uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem,
- przestrzegania norm czasu pracy, przyznawania urlopów pracowniczych,
- ochrony praw kobiet,
- przestrzegania zasad zatrudniania młodocianych i osób niepełnosprawnych.
PIP zajmuje się także wypadkami w pracy, czyli między innymi analizowaniem ich przyczyn i wprowadzaniem zmian, które mają na celu zminimalizowanie ryzyka wystąpienia kolejnego wypadku.
Co zrobić, kiedy pracodawca nie wypłaca wynagrodzenia?
Pracodawca, który zawiera umowę o pracę z pracownikiem, zobowiązuje się zatrudniać daną osobę za wynagrodzeniem. Pracownik powinien więc otrzymać wynagrodzenie w odpowiednim terminie i w odpowiedniej formie. Zasadniczo, wypłata przysługuje pracownikowi raz w miesiącu.
Jeśli pracodawca nie wypłaca pensji osobie zatrudnionej, dobrym rozwiązaniem będzie skarga do PIP na brak wynagrodzenia. Skargę należy skierować do właściwego miejscowo okręgowego inspektoratu pracy. Dokument powinien zawierać określone elementy formalne, w tym:
- miejscowość i datę sporządzenia,
- dane osoby wnoszącej skargę z adresem,
- treść skargi z krótkim opisem sprawy i wskazaniem podmiotu, którego dotyczy donos
Zgłoszenie braku wynagrodzenia do PIP może skutkować żądaniem dodatkowych wyjaśnień zarówno od zgłaszającego, jak i od oskarżonego o naruszenie przepisów pracodawcy. Aby uniknąć konieczności składania dodatkowych zeznań w takiej sprawie, pracownik może wykorzystać gotowy do wypełnienia wzór skargi do PIP o niewypłacenie wynagrodzenia, który ułatwia przygotowanie kompletnego pisma.
Jeśli skarga na pracodawcę do PIP okaże się nieskuteczna, pracownik może wystąpić na drogę sądową. W tym celu powinien wnieść pozew o wypłatę zaległego wynagrodzenia do sądu pracy. Może też żądać w nim wypłaty odsetek za zwłokę oraz naprawienia szkody.
Pismo procesowe w tej sprawie powinno zawierać dane sądu, do którego jest kierowane – właściwego według siedziby pracodawcy – a także:
- dane strony pozwanej,
- dane powoda,
- treść roszczenia i wartość sporu, czyli wysokość wynagrodzenia za pracę.
Jeśli wartość przedmiotu sporu nie przekracza 50 000 zł, pracownik nie ponosi kosztów wniesienia pozwu. Gdy jednak kwota ta jest wyższa, wnosi opłatę w wysokości 5% wartości sporu.
Jak napisać skargę do PIP?
Bez względu na to, w jaki sposób pracodawca łamie przepisy kodeksu pracy, każdy pracownik powinien wiedzieć, jak napisać skargę do PIP, aby dochodzić swoich praw i doprowadzić do wszczęcia kontroli w zakładzie pracy.
Pismo tego typu musi zawierać przede wszystkim dane osobowe strony wnoszącej skargę i opis sprawy. Skarga nie powinna być anonimowa, ponieważ takie pismo inspekcja pracy ma prawo pozostawić bez rozpatrzenia.
Poza tym, dokument sporządza się zwykle z uwzględnieniem:
- danych pracodawcy wraz z określeniem miejsca położenia zakładu pracy,
- informacji na temat umowy zawartej z pracodawcą,
- szczegółów związanych z naruszeniem przez pracodawcę przepisów, np. ilości niewypłaconych wynagrodzeń wraz z okresem opóźnienia,
- załączników, np. wyciągów z konta, kopii umowy o pracę.
Pismo powinno zostać podpisane przez skarżącego. Można wysłać je na dowolny adres okręgowego Inspektoratu Pracy, a także zanieść osobiście. Wysyłając pismo, najlepiej zdecydować się na list polecony za potwierdzeniem odbioru.
Jak wygląda kontrola PIP?
Zasadniczo, kontrola PIP z donosu może zostać przeprowadzona bez zapowiedzi, o każdej porze dnia i w każdym dniu tygodnia. W praktyce, PIP z reguły uprzedza pracodawców o planowanej wizycie w zakładzie pracy, o ile nie ma to wpływu na rezultat kontroli.
W trakcie kontroli inspektor PIP ma prawo:
- przeprowadzać oględziny obiektów, maszyn, urządzeń, stanowisk pracy,
- żądać pisemnych i ustnych informacji od kontrolowanego,
- swobodnie poruszać się po terenie zakładu pracy,
- domagać się przedstawienia akt osobowych pracowników,
- korzystać z pomocy specjalistów, biegłych,
- zlecić kontrolowanemu wykonanie zestawień i obliczeń na podstawie akt pracowników.
Poza tym, kontrolowany pracodawca ma obowiązek współpracować z urzędnikiem PIP, czyli zapewnić wymagane warunki i środki niezbędne do sprawnego przeprowadzenia kontroli. Obejmuje to między innymi:
- niezwłoczne przedstawianie dokumentów,
- terminowe udzielanie wymaganych informacji,
- bezzwłoczne udostępnianie urządzeń lub pomieszczeń potrzebnych do przeprowadzenia kontroli.
Natomiast po kontroli urzędnik ma obowiązek przygotować protokół, który podpisuje również pracodawca. Kontrolowany może zgłosić zastrzeżenia do treści dokumentu w ciągu 7 dni od otrzymania protokołu.
Słowo końcowe
Brak wypłaty wynagrodzenia jest jak najbardziej przesłanką do złożenia zawiadomienia. W większości przypadków złożenie skargi do PIP wywołuje wszczęcie postępowania kontrolnego. W zależności natomiast od tego, co jest przedmiotem skargi składanej do Inspekcji Pracy, kontrolujący skupią się właśnie na tej części przedsiębiorstwa.
Jeśli więc w firmie ma miejsce naruszanie przepisów prawa pracy polegających na zaniechaniu obowiązku wypłaty wynagrodzenia, PIP skontroluje właśnie ten sektor przedsiębiorstwa.
Czy skarga do PIP może być anonimowa? niestety skarga do PIP na pracodawcę, który nie wypłaca pensji na czas lub nie wypłaca jej w ogóle – nie może być anonimowa, jasno mówi o tym:
1.Skargi i wnioski niezawierające imienia i nazwiska (nazwy) oraz adresu wnoszącego pozostawia się bez rozpoznania.
Zatem razem ze złożeniem skargi do PIP wiąże się obowiązek podania swoich danych, aby PIP mogła odnieść się do powodu kontroli w firmie. Myślę, że nie ma co się martwić o podanie swoich danych, bo pracownik PIP i tak nie może ujawnić danych osoby składającej donos, inspektor pracy nie może nawet ujawnić, że kontrola w firmie przeprowadzana jest w następstwie skargi, którą złożył pracownik zakładu pracy.
Pracownicy, o których mowa w ust. 1, są obowiązani do nieujawniania informacji, że kontrola przeprowadzana jest w następstwie skargi, chyba że zgłaszający skargę wyrazi na to pisemną zgodę.
*skargę najczęściej wysyła się listem poleconym za potwierdzeniem odbioru.
