Mobbing – definicja

Mobbing w pracy i jego definicja zawarta jest w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 roku Kodeks Pracy. To ten akt prawny stoi na straży godnych warunków pracy, w tym nakazuje powstrzymywania się od zachowań dyskryminacyjnych, które mogą wywołać u pracownika zaniżoną ocenę przydatności zawodowej.

Prawna definicja mobbingu w pracy w bardzo obszerny sposób określa, które zjawiska zachodzące w miejscu pracy można uważać za mobbing. Jest to zjawisko, które nakierowane jest na działanie bądź zachowanie wobec pracownika, bądź przeciwko niemu, które polega na uporczywym, długotrwałym nękaniu danej osoby.

Pracownik czuje się w wyniku takiego postępowania zastraszony, obniża się jego samoocena przydatności zawodowej, które prowadzi także do poniżenia, ośmieszenia, izolowania, a w skrajnych przypadkach nawet do wyeliminowania danej osoby od zespołu pozostałych pracowników.

Przede wszystkim żaden pracownik nie może być dyskryminowany ze względu na:

• Płeć,
• Wiek,
• Wyznawaną religię,
• Rasę,
• Pochodzenie,
• Narodowość,
• Niepełnosprawność
• Poglądy polityczne,
• Orientacje seksualną

Co więcej, nikt nie może być dyskryminowany ze względu na rodzaj zatrudnienia (tj. na czas określony, nieokreślony), bądź też na wymiar czasu pracy (tj. pełny  czy niepełny).

Definicja uważana jest za bardzo ogólną i nieprecyzyjną w świetle prawa. To sprawia, że dochodzenie swoich praw przez pracowników oraz udowodnienie występowania mobbingu w miejscu pracy bywa nie lada wyzwaniem.

Rodzaje mobbingu

Mobbing w miejscu pracy może przybrać bardzo wiele różnorodnych form. Przede wszystkim może występować w korelacji pracodawca/ przełożony- pracownik. Jednak oprócz tego powszechnie znanego schematu, wyróżnić można m.in.:

• Mobbing pionowy,
• Mobbing poziomy,
• Mobbing pochyły

Mobbing pionowy ma miejsce w przypadku, gdy to pracownicy mobbingują przełożonego. Niezwykle często występującym rodzajem mobbingu w praktyce jest tzw. mobbing poziomy, który polega na mobbingowaniu przez pracowników innego pracownika, na tej samej hierarchii zawodowej.

Ogólnie znanym zjawiskiem jest natomiast mobbing pochyły. To rodzaj, który polega na mobbingowaniu przez przełożonego swoich obecnie zatrudnionych pracowników.

Gdzie zgłosić mobbing?

Oświadczenie o mobbingu w pierwszej kolejności należy złożyć do swojego pracodawcy, jeśli nie jest on sprawcą całego zdarzenia. Jeśli jednak nasz pracodawca jest mobberem, wówczas zaistniałą sytuację należy zgłosić do Inspekcji Pracy, jak również od razu, bezpośrednio można zawiadomić właściwy miejscowo sąd pracy. Wtedy też skarga o mobbing nabiera zupełnie innego trybu rozpatrywania.

Jak napisać pismo o zgłoszenie mobbingu w pracy? To kwestia, którą najkorzystniej oddać w ręce profesjonalnego prawnika. Oprócz samych kwestii formalnych, niebagatelne, kluczowe znacznie mają dołączone do wniosku dowody, które to bardzo często w toku postępowania sądowego, udowadniają istnienie mobbingu w danym miejscu pracy.

Mobbing w pracy – przykłady

Przykłady mobbingu są niezwykle różnorodne. Działania mobbingowe mogą mieć miejsce na każdym stanowisku, w każdej gałęzi przemysłu czy branży. Co więcej, mobberem nie zawsze jest jedynie zwierzchnik, przełożony. Bardzo często zdarza się, że inny współpracownik wchodzi w taką rolę.

Mobbing w pracy przez koleżankę może polegać np. na notorycznym plotkowaniu, nękaniu, straszeniu, kłamstwach, szykanowaniu, podstępach, zwodzeniu, intrygach czy poniżeniu. Katalog działań, które zalicza się do mobbingu, jest otwarty i bardzo szeroki.

Mobbing nazwany jest bardzo często także przemocą psychiczną bądź terrorem psychicznym. To wszelkie słowa, gesty, postawy, mające miejsce regularnie, systematycznie, które naruszają godność osoby mobbingowanej.

Jakie są przejawy mobbingu pochyłego? Dla przykładu:

• ciągłe przerywanie naszej wypowiedzi,
• niedopuszczanie do głosu,
• ośmieszanie w gronie innych współpracowników,
• stałe pogróżki i groźby,
• bezzasadne, stałe, nagminne krytykowanie wykonywanej pracy,
• zatajanie przed osobą mobbingowaną ważnych informacji zawodowych,
• naruszenia nietykalności cielesnej,
• powierzanie zbyt dużej ilości pracy do wykonania, które znacznie przewyższają możliwości pracownika i wykraczają poza zakres obowiązków służbowych.

Jak udowodnić mobbing w pracy?

Na pracodawcy ciąży obowiązek zapobiegania mobbingowi w prowadzonym przez siebie przedsiębiorstwie. Co więcej, to szef, kierownik czy inna osoba zwierzchnia powinna przeciwdziałać wszelkim zauważonym oznakom dyskryminacji.

Tymczasem praktyka pokazuje, że udowodnienie mobbingu leży po stronie dyskryminowanego pracownika. W tym celu, podczas działań mobbingowych, należy zachować cierpliwość, zbierając wszelkie dowody mogące poświadczyć w procesie sądowym na naszą korzyść.

Co więcej, nieocenioną pomoc niosą także zeznania świadków, np. kolegów z pracy, którzy będą mogli poświadczyć o dyskryminującym zachowaniu stosowanym wobec pracownika. Do cennych dowodów należą:

• dokumenty służbowe,
• polecenia służbowe,
• bilingi,
• zdjęcia,
• zeznania świadków,
• nagrania głosowe,
• filmy,
• korespondencja mailowa
• oraz wiele innych.

Co więcej, nieocenioną pomoc stanowi także reprezentacja praw i roszczeń ofiar mobbingu przez profesjonalnych adwokatów, którzy w sposób skuteczny, profesjonalny będą w stanie pomóc nam w udowodnieniu mobbingu w naszym miejscu pracy.

Skutki mobbingu

Najczęściej spotykanymi skutkami mobbingu jest przede wszystkim rozstrój zdrowia pracownika. Co więcej, mobbing wywołuje ogromne skutki psychiczne nie tylko dla pracownika, ale także całej jego rodziny, mając bezpośrednie przełożenie na życie prywatne. Mobbingowana osoba traci pewność siebie, czuję, że jest gorsza od innych, bezwartościowa.

Co więcej, mobbingowany pracownik traci wiarę i przekonanie, że właściwie wykonuje powierzone mu obowiązki zawodowe. Skutkiem mobbingu jest także wyalienowanie społeczne i przypadki rozstroju zdrowia.

Pracownik unika kontaktu z innymi osobami, niepewnie czuje się w grupie, zespole współpracowników. Praca staje się ogromnym obciążeniem psychicznym, przytłaczającym obowiązkiem do wykonania, który odbiera radość życia. W związku z tym mobbing przynosi także skutki w wymiarze społecznym.

Mobbing przynosi negatywne skutki dla samego pracodawcy. Przede wszystkim spada efektywność pracy. Co więcej, znacznie obniża się także wiarygodność pracodawcy w przypadku nowo zatrudnionych pracowników (negatywne opinie o pracodawcy w internecie).

Przyczyny mobbingu w pracy

Przyczyny mobbingu są niezwykle różnorodne. Wyróżnić można jednak kilka najczęściej spotykanych. Do jednych z kluczowych zaliczyć należy m.in. niezdrową kulturę organizacyjną panującą w miejscu pracy.

W tym ogólnym pojęciu mieści się nieustanny wyścig, chęć bycia najlepszym. Jedną z przyczyn mobbingu jest także „niezdrowa” rywalizacja pomiędzy pracownikami, która bardzo często prowadzi do nieetycznych zachowań.

Ważną przyczyną mobbingu jest także brak umiejętności współpracy. Zespół powinien działać razem, we wspólnym celu. Jeśli pracownicy nie potrafią ze sobą współpracować, każdy działa na „swoje własne konto„, wówczas stwarza się doskonałe podłoże do zaistnienia sytuacji mogących w dłużej perspektywie czasu prowadzić do mobbingu względem konkretnego pracownika.

Do przyczyn mobbingu zalicza się także brak zaufania pomiędzy współpracownikami, jak również pomiędzy pracodawcą, kierownictwem a konkretnym pracownikiem. Przyczyną mobbingu jest również brak poczucia jedności w zespole, brak identyfikacji z odgórnie założonymi celami firmy.

Co więcej, przyczyn sytuacji mobbingowych upatruje się także w panującej atmosferze lęku i strachu w danym miejscu pracy, braku pewności siebie, kompleksów i problemów na gruncie prywatnym, zwłaszcza gdy mowa o pracodawcy.

Podsumowując

Badania jasno wskazują, że mobbing występuje najczęściej w środowiskach pracy które mają słabą organizację i zarządzanie. Z punktu widzenia prawa pracy, za wystąpienie mobbingu w zakładzie pracy odpowiedzialny jest pracodawca – dlatego każdy podmiot zatrudniający pracowników zobowiązany jest, by realizować przeciwdziałanie mobbingowi i eliminować jego znamiona w sposób zdecydowany i skuteczny.

Jeśli pracownik doświadczył lub wciąż doświadcza jakiejkolwiek formy mobbingu w pracy, powinien w pierwszej kolejności złożyć u pracodawcy lub przełożonego pisemne oświadczenie, w którym wskaże osobę stosującą mobbing, a także opisze przykłady mobbingu, których doświadczył.

Jeśli jednak skarga do pracodawcy za ewentualne przypadki mobbingu nie przyniesie żadnych rezulatatów, pracownik może zwrócić się z prośbą o pomoc do Państwowej Inspekcji Pracy (PIP), Sądu Pracy, a nawet do stworzyszenia antymobbingowego i innych pokrewnych instytucji.

Idąc dalej, pracownik ma znacznie więcej możliwości, bo przepisy prawa pracy przewidują dla każdej ofiary mobbingu roszczenia, których pracownik może domagać się na dordze sądowej:

• odszkodowanie z powodu mobbingu
• i zadośćuczynienie z tytułu mobbingu.

A co dość istotne, pracownik sładający taki pozew, nie musi rezygnować z zatrudnienia w zakładzie pracy w któym dochodziło do mobbingu! Zatem będąc ofiarą mobbingu mamy całkiem sporo możliwości – wystarczy jedynie trochę odwagi i poczucie własnej wartości.