Jak napisać wniosek o zatarcie skazania? Zatarcie skazania ma ułatwiać osobom skazanym za przestępstwa powrót do funkcjonowania w społeczeństwie. Odbycie kary więzienia często odbija się bowiem negatywnie na perspektywie znalezienia pracy czy podtrzymywaniu więzi społecznych.
O instytucji zatarcia skazania mówi kodeks karny, określając przy tym, kiedy następuje zatarcie skazania oraz przy jakich karach można na nie liczyć. Warto pamiętać przy tym, że zatarcie skazania przed terminem następuje dopiero na wniosek skazanego. Jak go napisać?
Na czym polega zatarcie skazania?
Zatarcie skazania ma przeciwdziałać niekorzystnym skutkom skazania w sferze prawnej i faktycznej. Oznacza to, że w ramach zatarcia informacja o skazaniu znika z Krajowego Rejestru Karnego, a skazany może liczyć też na mniej negatywne postrzeganie go w społeczeństwie.
Zgodnie z przepisami, zatarcie skazania sprawia, że uznaje się je za niebyłe, zatem skazany odzyskuje status osoby niekaranej. Co ważne, mimo zatarcia skazania niektóre organy państwowe zachowują dostęp do informacji o skazaniu – warto o tym pamiętać!
Kiedy następuje zatarcie skazania?
Wniosek o zatarcie skazania można złożyć dopiero po określonym czasie od momentu wykonania kary, jej darowania czy przedawnienia jej wykonania. Kodeks karny szczegółowo określa te terminy, wskazując jednocześnie na przestępstwa, które nie podlegają tej instytucji.
Poza tym długość terminów do zatarcia skazania uzależniona jest przede wszystkim od rodzaju orzeczonej kary, a niekiedy także od jej wysokości. Główna zasada jest taka, że im wymierzona kara pozbawienia wolności jest cięższa, tym dłuższy będzie termin do zatarcia skazania.
Najdłuższy termin do zatarcia skazania obowiązuje więc w przypadku kary pozbawienia wolności do 25 lat i wynosi 10 lat. Natomiast w przypadku kary ograniczenia wolności termin ten wynosi już tylko 3 lata.
Za przypadku skazania na karę dożywotniego pozbawienia wolności, zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem 10 lat.
O tym, czy doszło do zatarcia skazania, można dowiedzieć się poprzez złożenie wniosku do Krajowego Rejestru Karnego z prośbą o udostępnienie informacji.
Zatarcie skazania na wniosek czy automatycznie?
Co do zasady, wniosek o zatarcie skazania w zawieszeniu czy inna prośba o zatarcie skazania nie są potrzebne, jeśli skazanemu nie zależy na wcześniejszym zatarciu skazania. Zatarcie następuje bowiem automatycznie, to jest z mocy prawa.
Sprawca nie musi podejmować w tym zakresie żadnych działań. Po upływie terminów wskazanych w kodeksie karnym skazanie uważa się za niebyłe. Sprawca powinien więc zostać wykreślonym z rejestru skazanych.
Należy wiedzieć jednak, że niektóre przestępstwa można „zatrzeć” przed wskazanym terminem. Odbywa się to na wniosek o wcześniejsze zatarcie skazania, z którym powinien wystąpić sam skazany. Jeśli pismo nie zostanie zaakceptowane, skazanie ulegnie zatarciu w terminie przewidzianym przepisami.
Kiedy można złożyć wniosek o wcześniejsze zatarcie skazania?
Wniosek o wcześniejsze zatarcie skazania może złożyć skazany na karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą 3 lat, przy czym sąd uwzględnia taki wniosek (uznaniowo) dopiero po upływie co najmniej 5 lat od wykonania kary, przedawnienia jej wykonania czy od darowania kary.
Dodatkowym warunkiem jest przestrzeganie porządku prawnego przez sprawcę we wskazanym okresie. Jeśli spełni on te warunki, okres uprawniający do zatarcia skazania może zostać skrócony nawet o połowę, czyli z 10 lat do 5 lat (oczywiście pod warunkiem, że skazany w tym okresie przestrzegał porządku prawnego).
Gdzie złożyć wniosek o zatarcie skazania? Z pismem w tej sprawie należy wystąpić do sądu, który wydał wyrok skazujący. W przypadku wyroków wydanych przez kilka sądów tego samego rzędu wniosek kieruje się do tego sądu, który wydał ostatni wyrok skazujący.
Jak napisać wniosek o zatarcie skazania?
Do przygotowania wniosku w sprawie wcześniejszego zatarcia skazania warto wykorzystać gotowy do wypełnienia wzór wniosku o zatarcie skazania, który uwzględnia wszystkie wymagane elementy formalne dla tego typu pisma.
A jak napisać prośbę o zatarcie skazania samodzielnie? Należy zawrzeć w piśmie między innymi takie elementy jak:
- dane skazanego, w tym imię, nazwisko, adres,
- oznaczenie wyroku karnego, na podstawie którego nastąpiło skazanie, czyli oznaczenie sądu, data wyroku, sygnatura akt sprawy,
- wskazanie orzeczonej kary,
- informacja o odbyciu kary, darowaniu kary czy przedawnieniu wykonania kary.
Z kolei uzasadnienie wniosku o zatarcie skazania może wskazywać na takie okoliczności jak dobre sprawowanie po odbyciu kary czy problemy ze znalezieniem pracy, spowodowane informacjami o skazaniu.
Zatarcie kary w zawieszeniu
Należy podkreślić, że zatarcie kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania odbywa się na zasadach szczególnych, opisanych w treści art. 76 Kodeksu karnego.
Termin zatarcia skazania zależy w głównej mierze od tego, czy okres próby został zakończony pozytywnie. Jeżeli tak, to zatarcie skazania następuje po upływie 6 miesięcy od zakończenia okresu próby.
Jeżeli zaś okres próby zakończył się negatywnie, to termin zatarcia skazania będzie uzależniony od tego, czy zarządzono wykonanie kary pozbawienia wolności lub, czy wymierzona kara pozbawienia wolności w zawieszeniu została zamieniona na karę ograniczenia wolności, bądź na karę grzywny.
Zatarcie kary grzywny
Szczególnym regułom podlega również zatarcie kary grzywny. W tym przypadku, okres do zatarcia skazania to jeden rok, licząc od dnia wykonania lub darowania kary, ewentualnie od dnia przedawnienia jej wykonania.
Odkąd termin ten skrócono do roku – w 2015 r. – nie ma już możliwości zatarcia skazania na wniosek przed terminem. Grzywna ulega więc zatarciu tylko automatycznie i dopiero po upływie pełnego okresu jednego roku.
Co ważne, termin ten liczy się dopiero od momentu wykonania kary, czyli uiszczenia grzywny. Brak zapłaty oznacza, że termin ten nie rozpocznie swojego biegu, chyba że kara zostanie darowana lub przedawni się termin na jej wykonanie.
Ciekawostka
Jak już wiadomo, na wniosek skazanego sąd może orzec o wcześniejszym zatarciu skazania, jednak zatarcie skazania nie może nastąpić w przypadku gdy sąd orzekł karę pozbawienia wolności, bez warunkowego zawieszenia jej wykonania, a skazana osoba popełniła przestępstwo na tle seksualnym wobec małoletniego poniżej 15 lat (przestępstwo przeciwko wolności seksualnej).
Natomiast w przypadku odstąpienia przez sąd od wymierzenia kary, zatarcie skazania nastąpi z mocy prawa z upływem roku od wydania prawomocnego orzeczenia.
