Jak napisać umowę o nieodpłatne użyczenie lokalu członkowi rodziny? Użyczenie lokalu polega na oddaniu mieszkania do bezpłatnego używania innej osobie. Umowę użyczenia można zawrzeć na czas określony lub nieokreślony, również z członkiem rodziny. Na jakich zasadach odbywa się nieodpłatne użyczenie lokalu członkowi rodziny i jak prawidłowo napisać umowę użyczenia w rodzinie?
Czym jest umowa użyczenia?
Umowa użyczenia lokalu mieszkalnego polega na oddaniu mieszkania do bezpłatnego używania. Głównymi założeniami takiej umowy są:
- wyrażenie zgody użyczającego na bezpłatne używanie lokalu przez biorącego do używania,
- korzystanie z lokalu przez biorącego do używania w sposób określony w umowie (w określonym celu).
Charakterystyczną cechą umowy użyczenia jest jej nieodpłatność. Umowa może zostać zawarta nawet w formie ustnej, ale dla celów dowodowych warto zawrzeć ją w formie pisemnej. Umowa użyczenia może być umową na czas określony lub nieokreślony.
Prawa i obowiązki stron umowy
Chociaż umowa użyczenia jest nieodpłatna, to nadal rodzi pewne prawa i obowiązki po obu stronach stosunku prawnego. Oczywiście, użyczający ma w tym przypadku znacznie mniej obowiązków, jednak powinien między innymi ponieść odpowiedzialność za wady przedmiotu umowy, które wyrządziły szkodę po stronie biorącego w używanie.
Natomiast biorący ma obowiązek między innymi:
- korzystać z użyczonego lokalu zgodnie z jego przeznaczeniem i treścią umowy,
- ponosić koszty eksploatacyjne (koszty utrzymania) użyczonego przedmiotu,
- przestrzegać zakazu przekazywania przedmiotu umowy osobom trzecim bez zgody użyczającego.
- przywrócić lokal do stanu właściwego lub pokryć koszty związane z przywróceniem lokalu do stanu właściwego, jeśli został on uszkodzony w wyniku niewłaściwego użytkowania, przy czym biorący nie ponosi odpowiedzialności za naturalne zużycie lokalu (będące wynikiem właściwego użytkowania).
Jak sporządzić umowę użyczenia?
Do przygotowania umowy użyczenia warto wykorzystać gotowy do wypełnienia wzór umowy użyczenia mieszkania. Dokument uwzględnia między innymi takie elementy, jak:
- data i miejsce zawarcia umowy,
- oznaczenie stron umowy,
- oznaczenie przedmiotu umowy,
- opis stanu technicznego przedmiotu umowy,
- oznaczenie okresu trwania umowy użyczenia,
- oznaczenie, kto ponosi koszty związane z opłatami eksploatacyjnymi za lokal,
- podpisy stron.
W zależności od tego, czy strony umowy są osobami fizycznymi, czy podmiotami gospodarczymi, w dokumencie ujmuje się odpowiednio imię, nazwisko, datę urodzenia, adres zamieszkania, numer PESEL i numer dowodu osobistego lub nazwę firmy, numer NIP, numer KRS i adres siedziby.
Dlaczego warto sporządzić umowę użyczenia z członkiem rodziny?
Pisemna umowa użyczenia znajduje zastosowanie nie tylko w sytuacji, kiedy biorącym jest osoba obca, ale również wtedy, kiedy jest nim członek rodziny, nawet własne dziecko. Nawet w takich okolicznościach warto wykorzystać wzór umowy użyczenia lokalu członkowi rodziny, zwłaszcza jeśli lokal ma służyć nie na cele mieszkaniowe, a na cele użytkowe – do prowadzenia działalności gospodarczej.
W użyczonym lokalu można prowadzić działalność gospodarczą – jest to zgodne z przepisami. Aby zarejestrować działalność w takiej siedzibie, przedsiębiorca potrzebuje jednak oświadczenia o użyczeniu mu lokalu na działalność gospodarczą. Bez takiego pisemnego dowodu nie dokona wpisu do CEIDG.
Przedsiębiorca, wypełniając wniosek o wpis do CEIDG, dołącza do niego oświadczenie o posiadaniu tytułu prawnego do dysponowania nieruchomością, przy czym takim tytułem prawnym nie musi być prawo własności – może to być właśnie umowa użyczenia mieszkania członkowi rodziny.
Firma, która dokonuje rejestracji w CEIDG, podaje we wpisie adres do doręczeń, adres wykonywania działalności oraz adres zamieszkania przedsiębiorcy. Składając oświadczenie o prawie do dysponowania nieruchomością, bierze na siebie odpowiedzialność karną za złożenie fałszywego oświadczenia.
Urząd może wezwać przedsiębiorcę do udowodnienia, że faktycznie posiada on prawo do dysponowania nieruchomością wskazaną we wniosku.
W takich okolicznościach musi on w terminie 7 dni okazać dowód posiadania tytułu prawnego do nieruchomości – na przykład kopię umowy użyczenia. Jeśli nie dopełni obowiązku w terminie, jego wpis o rejestrację w CEIDG zostanie nieuwzględniony lub usunięty.
Umowa użyczenia mieszkania na cel użytkowy a podatek
Zawarcie umowy użyczenia nie rodzi obowiązku podatkowego, ponieważ umowa użyczenia jest nieodpłatna. Jeśli nie pojawia się przychód, nie ma także mowy o odprowadzaniu podatku dochodowego. Tak wygląda sytuacja z punktu widzenia użyczającego.
Natomiast biorący, który korzysta z nieruchomości na cel prowadzenia działalności gospodarczej – musi pamiętać, że może odliczać wydatki ponoszone na opłaty eksploatacyjne za lokal od swojego przychodu – zaliczać je w koszty podatkowe – o ile umowa użyczenia lokalu mówi wprost, jakie opłaty i w jakiej wysokości ponosi.
W takich okolicznościach ma on jednak obowiązek uregulowania podatku dochodowego z tytułu nieodpłatnego korzystania z użyczonego lokalu. Bezpłatne używanie lokalu dla przedsiębiorcy-biorącego stanowi przychód.
Wartość takiego przychodu jest natomiast równowartością czynszu, jaki przedsiębiorca musiałby zapłacić za mieszkanie, gdyby wynajmował je, zamiast korzystać z niego nieodpłatnie. Od takiej kwoty prowadzący firmę w użyczonym lokalu powinien odprowadzić podatek dochodowy.
