Obowiązek leczenia odwykowego nakłada się na osobę uzależnioną, która spełnia przesłanki medyczne i społeczne.
Oznacza to, że w celu posłania osoby bliskiej na przymusowy odwyk należy wykazać, iż faktycznie jest ona uzależniona od alkoholu oraz że z tego powodu doprowadza na przykład do demoralizacji nieletnich czy rozpadu pożycia małżeńskiego.
O obowiązkowym leczeniu decyduje sąd. Po wydaniu wyroku osoba uzależniona może złożyć już tylko wniosek o zmianę orzeczenia o obowiązku leczenia odwykowego, czyli prośbę o zmianę trybu leczenia – ze stacjonarnego na ambulatoryjne.
Osoba uzależniona może złożyć wniosek o zmianę orzeczenia o obowiązku leczenia odwykowego dopiero po poddaniu się takiemu leczeniu, czyli po odbyciu części terapii we wskazanym ośrodku.
Może wykorzystać wtedy wzór wniosku o zmianę orzeczenia o obowiązku leczenia odwykowego, motywując swoją prośbę poczynionymi postępami. Wskazane będzie uzyskanie pozytywnej opinii terapeuty czy przedstawienie zaświadczenia o zapisaniu się na terapię prywatną.