Ustawa o podatku od towarów i usług (dalej jako ustawa o VAT) daje przedsiębiorcom wybór – zostać czynnym podatnikiem VAT czy skorzystać ze zwolnienia. Oczywiście owe zwolnienie nie zawsze obowiązuje.

Zasadą jest, iż każdy kto chce sprzedawać towar lub świadczyć usługi powinien odprowadzać do Skarbu Państwa stosowny podatek. Nievatowiec musi więc spełniać szereg wymogów, aby móc korzystać ze zwolnienia. Kto i kiedy może zostać zwolniony z podatku VAT? O tym w poniższym artykule.

Czym jest podatek VAT i kto musi go płacić?

Podatek VAT czyli podatek od towarów i usług, to danina płacona od wartości dodanej, zawarta w cenie zakupu produktu. Jest typem pośredniego i powszechnego podatku obrotowego, który obciąża ostatecznego nabywcę produktu.

VAT wyróżnia to, iż jest podatkiem wielofazowym, czyli obciąża przyrost wartości w każdej fazie obrotu gospodarczego. Podatek ten nakłada się na każdą transakcję sprzedaży w procesie produkcji i dystrybucji.

Opodatkowane VATem są:

• sprzedaż towarów i usług w Polsce;
• eksport towarów;
• import towarów;
• wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów;
• wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów. 

Co do zasady, zgodnie z art. 15 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Oznacza to, że vatowcami są wszystkie podmioty sprzedające towary lub świadczące usługi na rynku. Aby więc zostać zwolnionym z obowiązku rozliczania się z fiskusem, przedsiębiorca musi spełnić określone wymagania. Ustawa o VAT zawiera szereg zwolnień podmiotowych związanych z limitem sprzedaży oraz przedmiotowych, które dotyczą wybranych towarów i usług (art. 43 ustawy o VAT).

Nievatowiec – zwolnienie podmiotowe?

Bycie podatnikiem VAT nie jest konieczne. Pierwszym i podstawowy warunkiem, aby nie musieć się rejestrować jako podatnik VAT, jest wartość rocznej sprzedaży. Dopóki wartość sprzedaży w poprzednim roku nie przewyższa 200.000 zł, przedsiębiorca może cieszyć się ze statusu nievatowca.

Do samo dotyczy przedsiębiorcy w pierwszym roku działalności – dopiero przekroczenie powyższego limitu wiąże się z koniecznością rejestracji w Urzędzie Skarbowym.

Kto nie ma szans na zwolnienie z VAT?

Niestety niektórzy przedsiębiorcy nie skorzystają z omawianego zwolnienia. Ustawa o VAT nakłada na nich obowiązek podatkowy już w chwili pierwszej sprzedaży. Dotyczy to podatników, którzy zajmują się:

1. sprzedażą:

• towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy o VAT (na przykład metale szlachetne i złom z nich, wyroby jubilerskie);
• towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, z wyjątkiem: energii elektrycznej, wyrobów tytoniowych i alkoholowych;
• samochodów osobowych innych niż nowe, zaliczanych, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji;
• w niektórych przypadkach: budynków, budowli lub ich części;
• terenów budowlanych;
• nowych środków transportu;
• przez Internet towarów takich jak:
• preparaty kosmetyczne i toaletowe
• komputery, wyroby elektroniczne i optyczne
• urządzenia elektryczne i nieelektryczny sprzęt gospodarstwa domowego
• maszyny i urządzenia, gdzie indziej niesklasyfikowane
• hurtowej i detalicznej części do:
• pojazdów samochodowych;
• motocykli.

2. świadczeniem usług:

• prawniczych;
• w zakresie doradztwa (z wyjątkiem doradztwa rolniczego);
• jubilerskich;
• w przedmiocie ściągania długów, w tym factoringu.

Jak prawidłowo wyliczyć limit przychodu?

Aby nie narazić się na sankcje podatkowe, przedsiębiorca nierejestrujący się jako czynni podatnicy VAT powinni umieć wyliczyć, kiedy przekroczy wskazany limit 200.000 zł obrotu rocznego. Do tej kwoty zalicza się cały przychód przedsiębiorcy, z wyłączeniem:

• kwoty podatku;
• wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów;
• sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju oraz sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju;
• sprzedaży towarów i usług, zwolnionych od podatku na podstawie ustawy o VAT lub rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2013 r. w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień;
• sprzedaży towarów, które są zaliczane do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.

Przedsiębiorca korzystający ze zwolnienia ze względu na nieprzekroczony limit, nie ma prawa do odliczenia podatku naliczonego. VAT zapłacony przy zakupach staje się kosztem, o ile pozwala na to wybrana forma opodatkowania.

Nievatowiec – zwolnienie przedmiotowe

Zwolnienie to nie dotyczy osoby samego podatnika a przedmiotu sprzedawanych towarów lub świadczonych usług. Niezależnie od wysokości obrotów, przedsiębiorca będzie zwolniony z VAT, jeżeli zajmuje się obrotem towarów i usług wymienionych w art. 43 ust. 1 ustawy o VAT.

Należy pamiętać, że zwolnienie przysługuje wyłącznie, gdy przedsiębiorca świadczy usługi wymienione w przepisie art. 43 ustawy o VAT. W każdym innym wypadku istnieje obowiązek rejestracji jako czynny podatnik VAT.  

Wśród zwolnień możemy wyróżnić m.in:

• usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia – lekarz, dentysta, pielęgniarka, położna lub psycholog;
• usługi prywatnego nauczania na poziomie przedszkolnym, podstawowym, ponadpodstawowym i wyższym – nauczyciel;
• usługi nauczania języków obcych;
• usługi finansowe, w tym: zarządzania funduszami inwestycyjnymi, usługi ubezpieczeniowe, usługi w zakresie udzielania poręczeń, gwarancji oraz innych zabezpieczeń transakcji; udzielanie kredytów i pożyczek, których przedmiotem są instrumenty finansowe.

Nievatowiec, który odlicza podatek VAT – czy to możliwe?

Przedsiębiorca, który nie przekroczył limitu 200.000 zł, może zrezygnować ze zwolnienia w dowolnym momencie i zapłacić VAT dobrowolnie. Jest to opłacalne, jeżeli planowane są duże inwestycje. Wtedy odliczenie VAT może pomóc sporo zaoszczędzić.

W takiej sytuacji przedsiębiorca musi zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego przed początkiem okresu (miesiąca albo kwartału), w którym chce zrezygnować ze zwolnienia. W przypadku zaś, gdy podatnik dopiero rozpoczyna działalność, musi złożyć zawiadomienie przed wykonaniem pierwszej czynności opodatkowanej.

Powrót do zwolnienia z VAT może mieć miejsce nie wcześniej, niż po upływie roku, licząc od końca roku, w którym podatnik zrezygnował z prawa do zwolnienia. To samo dzieje się w przypadku, gdy podatnik przekroczył przedmiotowy limit (200 tys. zł).

Nievatowiec – obowiązki na nim ciążące

Zwolnienie z VAT oznacza, że na przedsiębiorcy nie ciąży obowiązek składania deklaracji rozliczających VAT-7 lub VAT-7K oraz obowiązek przesyłania plików JPK. Podatnicy ci mają za to obowiązek prowadzenia uproszczonej ewidencji sprzedaży.

Ustawa o VAT nie określa, w jaki sposób nievatowiec powinien prowadzić rzeczoną ewidencję. Zaleca się jednak, aby rejestr zawierał co najmniej:

• liczbę porządkową;
• datę sprzedaży;
• wartość sprzedaży;
• wartość sprzedaży narastająco;
• uwagi.

W przypadku braku ewidencji sprzedaży Urząd Skarbowy dokona oszacowania sprzedaży podatnika i na tej podstawie zostanie naliczony podatek.

Podobne wzory pism:

• Rozłożenie na raty zaległości podatkowych wzór