Alimenty należy rozumieć jako środki utrzymania, a w stosunku do dzieci także wychowania. Maja one na celu zaspokojenie podstawowych potrzeb uprawnionego związanych m.in. z wyżywieniem, leczeniem, mieszkaniem, czy rozrywką i kulturą.
Sam obowiązek alimentacyjny, jego podstawa, oraz podmioty uprawnione do alimentów są w miarę precyzyjnie określone w KRO. Jednakże wysokość świadczenia jest w pełni uzależniona od decyzyjności sądu oraz szeregu różnych okoliczności indywidualnie badanych w danej sprawie.
Obowiązek alimentacyjny – definicja pojęcia
Zgodnie z art. 128 KRO obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. W niniejszym artykule autor skupił się na obowiązku alimentacyjnym w stosunku do dziecka.
Sposób wykonywania powyższego obowiązku nie został ściśle określony. W przypadku wykonywania obowiązku alimentacyjnego wobec dziecka jest to zależne od porozumienia pomiędzy rodzicami. Co do zasady jest on wykonywany przez ojca w zakresie określonej kwotowo sumy pieniędzy. Jednak niewykluczone jest wykonywanie niniejszego obowiązku przez:
- dostarczanie żywności,
- użyczenia transportu do szkoły lub innych niezbędnych potrzeb,
- dostarczanie odzieży,
- ogólnego wpływu na wychowanie uprawnionego.
Obowiązek alimentacyjny – jakie są przesłanki powstania obowiązku?
W przypadku stosunku alimentacyjnego przesłankami mogą być:
- brak możliwości samodzielnego utrzymania się uprawnionego dziecka – jeżeli uprawniona to np. bezrobotna licealistka,
- występowanie u uprawnionego usprawiedliwionych potrzeb – takich jak spełnianie obowiązku edukacyjnego czy kulturalnego,
- pozostawanie uprawnionego w niedostatku – poprzez niemożność dostarczenia
- okoliczność, że były małżonek nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia małżeńskiego – jeżeli osoba zobowiązana do wykonywania niniejszego obowiązku również była odpowiedzialna za rozpad małżeństwa np. wzajemna zdrada;
- okoliczność, że były małżonek nie jest winny rozkładu pożycia małżeńskiego – zobowiązany ponosi całkowitą odpowiedzialność za rozpad małżeństwa np. zdradził;
- istotne pogorszenie sytuacji materialnej byłego małżonka niewinnego rozkładu pożycia małżeńskiego;
- dysponowanie przez zobowiązanego wysokimi możliwościami zarobkowymi – jeżeli matka otrzymuje wynagrodzenie 2800 brutto, a ojciec jako zobowiązany otrzymuje wynagrodzenie 10.000 brutto to możliwości zobowiązanego są zdecydowanie wyższe aniżeli matki,
- dokładanie przez dziecko pełnoletnie starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się;
- brak sprzeczności żądania alimentów z zasadami współżycia społecznego – jeżeli dziecko w złej wierze albo za namową drugiego rodzica żąda sumy pieniężnej nienależnie wyższej niż jest niezbędnej do pokrycia najpilniejszych potrzeb.
Orzecznictwo – praktyka ustalania wysokości obowiązku alimentacyjnego
Obowiązek alimentacyjny obok realizacji celu ekonomicznego, jakim jest zapewnienie uprawnionemu niezbędnych środków materialnych pozwalających zaspokoić jego potrzeby, służy kształtowaniu właściwych, z punktu widzenia powszechnie akceptowanych w społeczeństwie wzorców, zasad postępowania w rodzinie, wpływa na umocnienie łączących rodzinę więzi i kształtuje wzajemne relacje między jej członkami.
Realizacja tych celów jest możliwa jedynie w relacji między osobami, z kręgu uprawnionych i zobowiązanych do alimentacji, które określają przepisy Kodeksu rodzinnego opiekuńczego.
Przeniesieniu wierzytelności alimentacyjnej na osobę trzecią drodze przelewu – ze względu na przesłankę właściwości zobowiązania – poza wskazanym ściśle osobistym charakterem zobowiązania alimentacyjnego sprzeciwia się także właściwy dla niego przedmiot, którego nie stanowi zapłata, lecz zaspokojenie potrzeb życiowych uprawnionego.
„Wierzytelność o zapłatę wymagalnych świadczeń alimentacyjnych nie może być przedmiotem przelewu (art. 509 § 1 KC).”
„Rodzice i dzieci są obowiązani do wzajemnego szacunku i wspierania się, a także art. 128 KRO, zgodnie z którym obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo.
Jednakże brak podstaw, by przyjąć, że na ojcu spoczywa obowiązek regulowania publicznoprawnych zobowiązań syna. W tym stanie rzeczy fakt, że ojciec – utrzymując siebie i syna z emerytury – posiada na rachunku bankowym środki pieniężne nie znaczy, że syn ma dostateczne środki na opłacenie wpisu od skargi.”
- H. Haak, A. Haak-Trzuskawska, Obowiązek alimentacyjny. Komentarz do art. 128–1441 KRO oraz związanych z nimi regulacji KPC, Warszawa 2020.
- ustawa z dnia 25 lutego 1964 roku – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. Nr 9, poz. 60).
- postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 września 2014 r. w sprawie o sygn. akt II GZ 492/14;
- uchwała Sądu Najwyższego z dnia 24 lutego 2011 r. w sprawie o sygn. akt III CZP 134/10.
Podobne wzory pism:
- Pozew o alimenty na żonę
- Wniosek o wydanie odpisu wyroku o alimenty
- Odpowiedź na pozew o uchylenie alimentów
- Wniosek o rozłożenie na raty długu alimentacyjnego
- Wzór wniosku o umorzenie zaległych alimentów z funduszu alimentacyjnego
- Pozew o podwyższenie alimentów
- Odpowiedź na pozew o podwyższenie alimentów
