ZnajdzParagraf.pl

W sytuacji śmierci poszkodowanego, osoby mu najbliższe, mają prawo do szeregu roszczeń. Jednym z nich jest odszkodowanie. Zostaje ono przyznane, jeżeli wskutek śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie sytuacji życiowej osób bliskich. Celem tej instytucji jest, chociażby częściowe zrekompensowanie uszczerbku w postaci znacznego pogorszenia sytuacji materialnej rodziny zmarłego.

Odszkodowanie polega przede wszystkim na dążeniu do naprawienia szkody majątkowej, która jest ściśle powiązana z krzywdą niemajątkową. Przy czym obie postacie tych szkód wzajemnie negatywnie na siebie oddziałują, skutkując znacznym pogorszeniem sytuacji życiowej. Aby osoba poszkodowana, wskutek śmierci jej bliskiej osoby, mogła otrzymać rzeczoną rekompensatę, potrzebny jest pozew o odszkodowanie skierowany do sądu cywilnego.

Pozew o odszkodowanie powinien wskazywać na kwotę adekwatną do rozmiaru poniesionej szkody. Kwota ta powinna nosić charakter „stosownej”. Niestety ustawodawca nie wskazał charakteryzacji tego pojęcia, przez co w tego typu sprawach pojawia się – niejednokrotnie niesprawiedliwa – decyzyjność sądowa.

W każdym wypadku sąd musi badać wszystkie okoliczności konkretnej sprawy i określać kwotę indywidualnie. W związku z powyższym, aby otrzymać adekwatnie wysokie świadczenie, omawiany pozew powinien być właściwie i szczegółowo uzasadniony oraz zostać poparty stosownymi dowodami. 

Pozew o odszkodowanie – jak rozumieć „odszkodowanie”?

Odszkodowanie w rozumieniu art. 446 § 3 Kodeksu cywilnego (dalej KC) ma kompensacyjny charakter. Prawo do niego powiązane jest ściśle z pogorszeniem się sytuacji życiowej rodziny w wyniku śmierci poszkodowanego. Celem odszkodowania ma być zrekompensowanie rzeczywistego znacznego pogorszenia sytuacji życiowej najbliższych członków rodziny zmarłego, nie może być ono natomiast źródłem wzbogacenia się tych osób.

Pogorszenie się sytuacji życiowej oraz stopień jego rozległości jest ciężkie do dokonania obiektywnej oceny. Stąd też ocena ta powinna być wykonywana niezwykle rozważnie i delikatnie. Powinna być prowadzona w oparciu o szczegółową analizę położenia, w jakim znajduje się osoba uprawniona z uwzględnieniem wszystkich okoliczności, które mają wpływ na jej trudności życiowe.

Będzie to przede wszystkim wiek, stopień samodzielności życiowej, stosunki rodzinne i majątkowe, warunki wychowawcze. Ważne jest także przeprowadzenie porównania obecnej sytuacji życiowej osoby uprawnionej z sytuacją, w jakiej znalazłaby się, gdyby nie śmierć osoby bliskiej.

Znaczne pogorszenie zależne jest nie tylko od rozmiarów ujemnych następstw o charakterze majątkowym, ale również zmian w sferze dóbr niemajątkowych, już istniejących oraz dających się przewidzieć w przyszłości na podstawie zasad doświadczenia życiowego.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 maja 1969 roku, sygn. akt: II CR 114/69

„Podstawą odszkodowania mogą być również następstwa w postaci pogorszenia sytuacji życiowej wynikające z pogorszenia stanu zdrowia członka rodziny na skutek doznania silnego wstrząsu psychicznego spowodowanego tragiczną śmiercią osoby najbliższej”.

Co istotne, stopień nasilenia winy osoby odpowiedzialnej za śmierć poszkodowanego nie ma wpływu na zakres roszczenia odszkodowawczego.

Kto może złożyć pozew o odszkodowanie?

Prawo do odszkodowania należy się członkom najbliższej rodziny zmarłego poszkodowanego. Do jej kręgu zaliczyć trzeba w szczególności:

  • małżonka zmarłego;
  • dzieci zmarłego;
  • rodziców zmarłego.

Do powyższego kręgu zaliczyć należy również dziecko pozostające pod pieczą rodziny zastępczej (art. 27 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 grudnia 1969 roku, sygn. akt: III PRN 77/69

„Pojęcie najbliższych członków rodziny należy jednak ocenić nie według kryterium czysto formalnego, jakim jest stopień pokrewieństwa, ale na podstawie istniejącego faktycznie stosunku bliskości pomiędzy osobami pozostającymi w relacjach rodzinnych; w pewnych okolicznościach do kręgu najbliższych członków rodziny zaliczyć można np. również dalszych zstępnych i wstępnych, macochę lub ojczyma”.

Czy odszkodowanie można łączyć z rentą?

Śmierć poszkodowanego, oprócz roszczenia odszkodowawczego, może rodzić również prawo do renty. Zasadniczo jednak zasądzenie na rzecz uprawnionego renty z art. 446 § 2 KC nie wyłącza możliwości przyznania jej omawianego odszkodowania. Oznacza to, że oba roszczenia mogą być dochodzone kumulatywnie. Przeszkody do zasądzenia odszkodowania nie czyni również fakt, iż sąd odrzucił roszczenie o rentę.

Odszkodowanie od pracodawcy – czy możliwe?

W razie istnienia związku przyczynowo- skutkowego między śmiertelnym wypadkiem a zakładem pracy poszkodowanego rodzi się możliwość dochodzenia przez osoby bliskie roszczeń odszkodowawczych. Przy czym roszczenia te mogą być realizowany jedynie w zakresie, w jakim nie zostały one zaspokojone przez świadczenia przewidywane w ustawie o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Podstawa prawna:

  • ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2019 r. poz. 1145).
  • ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 2020 r. poz. 1359).
  • ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1205).
pozew-o-odszkodowanie-w-zwiazku-ze-smiercia-poszkodowanego-wzor-pdf-doc
Pozew o odszkodowanie w związku ze śmiercią poszkodowanego - wzór pisma
16.00